МЕДИЦИНЕ СОЦИАЛ ИЛЫШ

ОКНА: ВОЛГЫДЫМ ПУРТА, ПЫЧКЕМЫШЫШ НАҤГАЯ

Тӱрлӧ чер ваштареш кучедалаш да таза илыш-йӱлам кучаш кумылаҥдыме мероприятий-влак кышкарыште 10-16 июль Тӱжвал амаллан кӧра колен кертме лӱдыкшым иземдымашке виктаралтше арня семын палемдалтеш. Мутна йоча-влакын окна гыч лектын вочмышт нерген лиеш.

Шукерте огыл Йоча республиканский больницыш окна гыч лектын вочшо йочам конденыт. Тиде кеҥежын икымше тылзыштыже Марий Элыште лийше кумшо случай.

Врач-шамыч чарныде шижтарат гынат, регионыштына йоча-влак окна гыч садак ий еда лектын возыт. Тиде изи ийготан ӱдыр-рвезе-влак коклаште инвалидность але эсогыл колымо дене мучашлалт кертше травмын ик эн тӱҥ амалже.

Российыште шокшо пагыт толмо дене окна гыч ий еда тӱжем утла йоча лектын возеш, тыгодым 200 наре икшыве илыш гыч кая але инвалид лиеш. Но чын цифрым иктат огеш каласе, молан манаш гын ньоган шкенжым сайын шижмыж годым шагал огыл ача-ава медицине полышлан огеш эҥерте. Кеч чыла травме нӧргӧ организмлан лӱдыкшӧ, сандене йочам лучо врачлан ончыкташ.

Окна гыч йоча-влак веле огыл, кугыеҥ-шамычат лектын возыт. Тидыжым кумдан палыме актер Михаил Ефремовын 32 ияш эргыж дене шукерте огыл лийше случаят пеҥгыдемда. Тыгай шотан азапыште кугыеҥ-влак шкештак титакан улыт гын, йоча дене кылдалтше случайыште – ача-ава веле.

Окна икшыве-влакым магнит семын шупшеш, вет тушечын моткоч оҥай тӱня коеш: тӱрлӧ калык коштеш, машина-шамыч кудалыштыт, палыдыме йӱк-йӱан шокта… Изирак ийготан ньога окна гыч тӱням онча гын, подростко тудын тӱрлӧ ужашыштыже мотор фотом але лӱдыкшӧ трюкым ышта – иктаҥашыже-влак ончылно моктана.

Азапын ик эн кугу амалже – тачысе окнан конструкцийже. Ондакысе пу окнам кок кыланым да посна фортычканым ыштеныт, кызытсе евроокнаште – улыжат ик запор. Пластик окнаште ны фортычко, ны шпингалет, ны чыҥгыр уке, сандене тудо кумдан почылтеш. Икшыве рычагым куштылгын почын, карнизыш але окна ончык шогалын да чарашке лектын возын кертеш.

Окна гыч лектын вочмо амал москит сетке денат кылдалтын. Тудо йоча-влакланат, ача-ава-шамычланат аралтышла коеш. Но москит сетке – почмо окнан эн лӱдыкӧ ужашыже. Окна ончык кӱзен шогалше ньога тушко эҥерташ тӧча да сеткыге лектын возеш.

Шуко азап ача-аван икшывылан тӱткышым ойырыдымыжлан кӧра лиеш. Статистикым ешын вашталтше структуржат локтылеш: кызыт коча-кова-влак самырык-шамыч дене пырля шуэн илат, да изи йоча-влак, манмыла, шкеныштым шке модыктат. Адакше кугурак тукым паша гычат каяш ок вашке.

Тыгодым ача-авам ийготыш шудымо йочам начарын ончымылан наказатленат кертыт, эсогыл ньоган почмо окна ончылно шинчымыжлан але шогымыжлан.

Икшывым азап деч кузе арален кодаш?

  • Йочам тӱткыш деч посна ида кодо.
  • Мӧҥгыштӧ изи икшыве уло гын, окнам ида поч.
  • Ньога дене окна воктене огыл, а пӧлем покшелне модса.
  • Окна гыч кылым рончен налза.
  • Йоча кӱзен ынже керт манын, окна воктенысе мебельым кораҥдыза.
  • Окнан кӱшыл ужашышкыже омсасе гаяк шинчырым сакыза.
  • Рамын кӱшыл ужашышкыже шпингалетым пижыктыза.
  • Фортычкан окнам шындыза.
  • Окнашке сравочан кылым, блокираторым, металл але поликарбонат решоткам шындыза.
  • Производитель-влак кузе гына ынышт мокто, яндам алмаштыше москит сеткым ойырен ида нал – икшывын илышыж дене ида мод.
  • Балконыш решоткам шындаш тарваненда гын, кӱртньывоштыр кокла 10 см деч кугу ынже лий.

Но эн тӱҥжӧ – изи йочам кӱрылтде эскерыза!

Ольга ШУШЛЕБИНА,

Марий Эл Минздравын ава улмым да йоча пагытым аралыме пӧлкажын советникше

М.ИВАНОВА ямдылен

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий