Республикысе Марий тӱвыра рӱдерын эртарыме «Марий патыр» тенийысе конкурсыштыжо Гран-прим Волжский район Карай гыч Сергей Савинов сеҥен налын.
Сергей – Юл кундем технологий университетын аспирантше, Карай тӱвыра пӧрт пеленысе «Шийгорно» фолькльор ансамбльын участникше. Россий Армий радамыште служитлымыже, спорт дене кылым кучымыжо, гармоньым шоктен мурымыжо, шке калыкышын йӱлажым шотлымыжо – чылажат тудлан «Марий патыр» лӱм дене палемдалташ негызым ыштен.
Конкурс Марий талешке кече вашеш Йошкар-Оласе «Мари» сийгудышто эртен. Тушко чылаже шым рвезе ушнен. Оршанке, Волжский, Морко, У Торъял районла, Йошкар-Ола ден Озаҥ олала гыч нуно лийыныт.
Но ончыч касым марий да финн-угор шанче тӱняште палыме лӱмлӧ археолог, профессор, академик Валерий Патуршев марий калыкнан кушеч лекмыже, тудын акрет годым илыме верже, илыш йӱлаже дене палдарен. Шкенжын эртарыме экспедицийла гыч кондымо да чумырымо материал, экспонат-влак нерген каласкален.
Организатор-влак рвезе-шамычлан шкеныштым тӱрлӧ шӧрын гыч ончыкташ йӧным пуышо тергымаш-влакым ямдыленыт. Конкурсын условийже почеш нуно ончыч шкешт дене палдареныт, сарзе илышлан ямде улмыштым, марий калык йӱлам палымыштым ончыктеныт. Рвезе-влак чыланат ял гыч лекше лийыныт. Мутлан, Волжский велысе рвезе Алексей Гаврилов, шкенжым Чубайс манеш, кызыт Озаҥыште ила, крановщиклан ышта, Озаҥысе марий-влакын калыкле-тӱвыра автономийыштын, тусо «Лай мардеж» фольклор ансамбльын чолга участникше. Оршанке район гыч Никита Козлов кызыт Юл кундем кугыжаныш технологий университетыште тунемеш гынат, шке кундемысе художественный самодеятельностьым ӧрдыжеш огеш кодо. Ты вузынак магистратурыштыжо Волжский районысо Мучашъер ял гыч вес участник Андрей Кудрявцеват шинчымашыжым нӧлта. Кужэҥер районысо Йырмарий гыч Дмитрий Горинов строительный техникумым пытарен, кызыт чонымо пашаше тырша. Пӧртым монь нӧлташ кӱлеш лиеш гын, полшен кертам, мане. Морко район Унчо кундем гыч Никита Ксенофонтов ден У Торъял район гыч Родион Небогатиков эше школышто тунемыт.
Тыгак рвезе-влаклан Марий талешке кече, марий калыкын этнографийже дене кылдалтше икмыняр йодышлан возен вашешташ логалын. Вара кажныже ойырен налме марий калык йӱла дене палдарен. Иктышт тыште шке лишыл еҥыштлан эҥертеныт. Мутлан Родион Небогатиковлан «Кепшылым руымашым» ончыкташ Аваже Земфира Небогативкова полшен гын, Дмитрий Горинов «У суртыш пурмаш» йӱла дене шкет гаяк палдарен. Андрей Кудрявцеват конкурсыш ачаже Алексей Леонидович дене пырля амал деч посна толын огыл, «Ачан сугыньлымаш» йӱлам ямдыленыт ыле. Молыштлан нунын дене пырля толшо самодеятельный усталык коллектив-влак полшеныт. Никита Козлов «армийыш ушатмаш», Никита Ксенофонтов «Изарня кас», Алексей Гаврилов «Кугечым вашлиймаш», Сергей Савинов «Оръеҥ мелна» йӱла-влакым ончыктеныт.
Рвезе-влак чыланат мурат, куштат, мыскарам ыштат. Сергей Савинов, Никита Козлов гармонь дене сайын шоктен мурат.
Тыгак конкурсышто нунылан автоматым погаш логалын. Гран-прим сеҥен налше рвезе гын 48 секунышто тидым ыштен шуктен.
Ончыктен кодыман, жюрыш организатор-влак икымше гана эртарыме «Марий патыр» конкурсышто сеҥышыш лекше, Звенигово район гыч Анатолий Мартыновымат ӱжыныт ыле. Конкурсант-влакым тыгак Марий кугыжаныш университетын профессоржо, культурологий науко доктор Галина Шкалина ден Марий калык конгресс вуйлатыше Эдуард Иманаев акленыт. Иктешлымаш почеш икымше верыш Озаҥ гыч Алексей Гаврилов, кокымшыш Никита Козлов, кумшыш Андрей Кудрявцев лектыныт.
Моло участник-влакат палемдалтде кодын огытыл. Никита Ксенофонтов «Йӱлам пагален», Родион Небогатиков «Чумбылатын вийже», Дмитрий Горинов «Мурышо марий патыр» номинацийлаште палемдалтыныт. Дмитрий шкеже «Йырмарий» псевдоним дене выступатла. Тудо «Марий памаш» ансамбльын, «У еҥ» этнопанк коллективын чолга участникше.
«Марий патыр» конкурсыш ушнышо-влакым саламлаш Марий Элын тӱвыра, савыктыш да калык-влакын пашашт шотышто министрын алмаштышыже Игорь Садовин, кугыжаныш службын ветеранже-влак Анатолий Иванов, Николай Гаврилов толыныт ыле.
С.Носова
Снимкылаште:конкурсыш ушнышо рвезе-влак
Р.Николаеван фотожо.
