КУЛЬТУР ДА ИСКУССТВО

«Кочам пеш чот куана ыле», —

Тыге ойлыш кодшо арня тӱҥалтыште землякна, композитор, СССР-ын калык артистше Андрей Эшпайын Мария уныкаже. Тудо самырык музыкант-влаклан А.Я.Эшпай лӱмеш  фестиваль-конкурсын жюриштыже лийын. 

Мария Эшпай Москваште шочын-кушкын. Изинекак музыклан шӱмаҥын. Музыкальный академический училище пеленысе рӱдӧ музыкальный школым, Москосо кугыжаныш консерваторийым, а тиддеч вара Орхус оласе (Даний) музыкальный академийым тунем лектын. Кызыт тудо кушто ила да могай пашам шукта? Тиде да моло нерген вашлиймаште шкеже каласкалыш.

— Фестиваль-конкурсыш толаш ӱжмаш Тыланда вучыдымо лийын докан?

— Ӱжмашым налмеке, моткоч куаненам да уло кумылын кочамын шочмо мландышкыже вашкенам. Андрей Яковлевич ила гын, тидлан моткоч куана ыле. Кунам ме дачыште але эше иктаж вере вашлийынна, ик кечат Марий Эл, Йошкар-Ола, Какшамарий, Козьмодемьянск нерген каласкалымыж деч посна эртен огыл. Шочмо кундемжым тудо моткоч йӧратен, тудын дене кугешнен да чон вургыж тышке вашкен. А мый Марий Элыште иктаж лу ий ончыч лийынам. Тунам ачам Андрей Андреевич Эшпай «Вӱдшӧ йога…» документальный фильмым сниматлен. Йошкар-Олаште, Звенигово районысо Какшамарийыште кугезе кочамын пӧртыштыжӧ, тусо музыкальный школышто лийынна.

— Участник-влак конкурслан кузерак ямдылалтыныт?

—  Мый фортепиано дене шоктышо-влак дене лийынам да кугешнен ойлен кертам: конкурс кугу кӱкшытыштӧ эртен, участник-влакат неле произведенийым шоктымышт дене чотак ӧрыктареныт. Кочам ойла ыле: «Кузе тынар шинчылтат? Кузе тыге шоктен моштет?» Нине шомак-влак конкурсант-влакланат келшен толыт: «Кузе тыге лиеш? Кузе чыла шарнен кодыт?» Кеч-кушко каем гынат, тидын нерген чыла вере ойлаш тӱҥалам. Марий Элын талантан ӱдыр-рвезыже-влак нерген тек Москошто, Данийыште але эше вес вере палат.

Мария, ачада  — кинорежиссёр, авада — чапланыше актрисе. А Те  музыкант улыда. Кочадан корныжым ойырен налаш кӧ темлен?

— Ныл ият пелаш улмем годым Москосо кугыжаныш консерваторий пеленысе рӱдӧ музыкальный школыш тунемаш колтеныт. Молан тыгай ондак тунемаш пуртеныт? Йогырак лийынам да, очыни (воштылеш). Тыршенам, тунемынам. А каникулышто мый эре коча-ковам, Андрей Яковлевич ден Александра Михайловна, дене дачыште лийынам. Консерваторийын фортепиано классшым тунем лекше ковам тукым изам ден когылянна фортепианом шоктен. Но мый ӧрканенам, эре рояль йымаке шылынам. Но ала-кунам семӱзгарым шоктымемым кочам колыштын да серен коден. Тидыже мыйын шинчашкем кунам пернен, моткоч ӧрынам. Кочам обработкым ыштен да кызыт мый тудым тыландат колышташ темлем. (Фортепианом шоктен — авт.)

— Орхус олаште иледа. Тудо кугу мо?

— Олаже кугужак огыл, но тушто музыкальный школ, консерваторий, тоштер-влак шуко улыт. Мый кызыт консерваторийыште туныктем, тыгак изирак ийготан йоча-влакым музыклан шӱмаҥдем. Занятийна арнялан ик гана коло вич минут эрта. Марий Элысе дене таҥастарымеке, тиде, мутат уке, пеш шагал. Вет музыкальный школышто тунемме годым шуко шинчымашым налаш лиеш.

Российыш чӱчкыдынак толын коштыда мо?

— Чӱчкыдын. Ача-авам кок тылзе наре огыт уж гын, йокрокланат. Садлан нунын деке миен толашак тыршен. Тыгак ковамат чон вургыж вуча. Тудо тошкештеш, яндар ушан. Теве тышеч кайымекемат вик тудын деке пурем да Марий Элыште лийме нерген радамын каласкалем, кочамын палымыже-влакын саламыштым каласем.

Вашлиймаште Мария Эшпай, нимыняр кугешныде, чонжым почын мутланен,  кочажым шарналтымыж еда шинча йырже вӱд налын. А кунам   тудын возен кодымо, но але марте йоҥгалтдыме произведенийже-влакым фортепиано дене шоктен, кумылжо пуйто кавашке кӱзен. Поснак «Вӱдшӧ йога, серже кодеш» мурым, фортепианом шоктен, марла  йоҥгалтарымыже дене могыр чытырналтме гай лийын кайыш, а чоным кугешнымаш авалтыш.  

А.Байкова

М.Скобелевын фотожо.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий