Мардежеш кошкышо чуриян, йошкаргыше шинчан, мазутаҥше фуфайкан айдемын образше йоча годсек шинчаончылнем. Ачам дене пырля республикын тӱрлӧ озанлыкыштыже командировко дене лийынам. Соляркын да теве-теве гына куралме мландын пушыжым кызытат шарнем. Шыргыжше механизаторын шемем пытыше, вӱдотызан кидкопашкыже мыйын гай изи рвезын кизажым шуяш да чылт кугыеҥла «Кузе лӱмет?» йодаш куанже могай лийын! А вара карандаш дене, ик печатный буква почеш весым сӱретлен, материалын черетан геройжын образшым возаш.
Тудо жап гыч шуко мо вашталтын. Ынде пасу мучко ончычсо кандалге ДТ ден МТЗ-влак огыл, а кызытсе жаплан келшыше куатым пайдалын кучылтшо утымеш электроникан да пашаште моло кӱлешан арверан «крейсер-влак» «ийыт». А эше – сылнысем, климат-контроль. Ындыжым кеч мӧҥгысӧ тапычке дене! Тидыже жапын шӱлышыжӧ гына – рульым ончычсо семынак профессионал, патриот, шочмо мландым йӧратыше-влак кучен шинчат. Тидын шотышто шонымашем черетан съёмкышто эшеат пеҥгыдеме.
… Октябрьын ик эрденыже Нива дене кудалына. Руль воктене Артур Вараксин, «Семёновский» Племзавод ЗАО-н самырык агрономжо. Мыйже пасум савырнен ончымашкыже пеленже налаш ончыгечынже шкак йодынам. Содыки, изи отпуск жапыште ала-мом уым ужнем, шижнем – тидым ола деч ӧрдыжтӧ огыл гын, кушто ыштен кертат?
Окна вес велне свежа кечыйол палынак кылмен шуктышо мландым левыкта. «Йӱдым вич градус юалге лийын», – Артур трук мутланымашым тӱҥале да уэш шыпланыш. Шекланен, лакым кудал эртен, умбакыже шуйыш: «Игече тений пешыжак огыл, теве кызыт йӱштӧ олмеш сай йӱр лийже ыле!» Мӱндырнӧ шыма чевер ужар тӱсан кокияш койылалта. Йӱдым кылмыктышет вургым лупс пырчыш савырнаш тӱҥалын. Самырык кушкыл-влак шӱлыкын кӱшкӧ шуйналтыныт. Вӱдыжгӧ ок сите.
Артур шкеже Параньга район Пумарий вел Памашъял гыч, агрономлан кум ий ончыч тунем лектын. Ты озанлыкын Шернурысо отделенийыштыже пашам ыштен, а шукерте огыл тудым «вуйышкак» кусареныт – вигак «шокшо тургымыш».
Тиде ий ялозанлыклан неле лийын. Кунам йӱр кӱлын – тудо уке, а кунам кече да шокшо кӱлын – лавыра шоген. А вара шуэн вашлиялтше шокшо. Ик мут дене каласаш гын, игече «тонус» манмыштет кучен.
«Южгунамже сутка дене мӧҥгыш от кай, кажне шагатым аклет. Механизатор-влак, нунылан тау, эреак ямде улыт», – ончыко ончен, но шӱлыкынрак каласыш агроном…
Нуно кызытат пасуштак улыт, паша эреак пытыдыме. Теве Николай Шевняков кукурузым поген налме мландым кылмаш куралеш. Йырым ыштымеке, плугшо-шамычым тӱткын онча, а нуныжо тудын – 16. Ик-кок мутым агроном дене пелешта да уэш корныш тарвана. Иван Головиным чынжымак кугыжа-тракторжо – Ростельмаш 2375-ше дене – пасулаште ужаш логалын. Канаде разработчик-влакын кандаш ораван ӧрыктарыше технике мӱндырчынак, пуйто кугу эҥыремыш, йолжо-влак дене мланде кашым шереш.
Тиде кечын ме агроном дене озанлыкын ятыр мӱндыр лукыштыжо лийынна. Чыла вережат мемнам поро, весела, пашам йӧратыше шинчаончалтыш вашлийын. Ончалза нине снимке-влакым: Александр Савченко, Владимир Разинов, Александр Ефимов, Юра Бочаров, Альберт Иванов – тыглай тракторист-влак, ялысе тыглай пашаеҥ-шамыч. Таче, кунам механизаторын шокшо кидшым кормыжтет, умылет: киндым ончен кушташ манын, эн ончычак шочмо мландым йӧратышаш, тудлан чон шокшетым пуышаш улат. Тунам гына мастарлыкет лектышан лиеш.
Д.Речкин.
Авторын фотожо
Г.Кожевникова марлаҥден
