Пресс-конференций
Путинын мутшо вич кечыште шукталтеш
23 декабрьыште Россий Президент Владимир Путин дене пресс-конференций эртыш.
Тений тудо 17-ше гана лие да 3 шагатат 56 минут шуйныш. Тиде жапыште президент 55 йодышлан вашештыш. Пресс-конференцийыш чылаже 507 журналистым аккредитоватленыт. Тидыже ковид деч ончычсо жап деч 4 пачаш нарылан шагал.
ЖКХ, пенсий, политике…
Йодыш-влак пандемий, ЖКХ, пашадар, пенсий, спорт, политике, газ да ятыр моло дене кылдалтыныт ыле.
Тӱҥалтыштак ик журналист тугай кумда йодышым пуыш – президент мыскара йӧре палемдыш: «Тиде йодышлан вашештен пытарем да пресс-конференцийым мучашлашат лиеш, очыни». Тудо вигак тӱрлӧ данный дене палдарыш: элыште инфляций 8 % наре лиеш, эл мучко иктешлымаш почеш ВВП кушмаш – 4,5 %, парыш кушмаш – 3,5 %. Пашадымылык кугыт – 4,3 %. Тӱнямбал шапаш 595 миллиард доллар гыч 625,5 миллиард доллар марте кушкын. Ойлымыж почеш, еҥ-влакын пашадарыштат ешаралтын. 2020 ийыште кокла шот дене налмаште илыш кужыт 71,5 ий лийын гын, тений 70,1 ий марте кӱчыкемын. Амалже – коронавирус пандемий. Эпидемиологический ситуацийым саемдышашлан коллективный иммунитетым ыштыман. Кызыт элыштына 59,4 % еҥ вакцинироватлалтын.
Владимир Путинлан йодышым пуымо дене пырля темлымашымат ойлышт. Мутлан, ик журналист палемдыш: ялласе школлашке интернет пурталтеш, а тыгодым туалет, газ пуч уке. Сандене инфраструктурым вияҥдыман. Президент ӱшандарыш: селам социально вияҥдымаш программе дене келшышын, кучем ты сӱретым саемдаш тӱҥалеш. А тиде программыш у школ-влакым чоҥымашат пура.
Украина дене кылдалтше йодыш Российысе журналист-шамычым веле огыл, вес элла гыч толшо-влакымат тургыжландарыме шижалте. Путин каласыш: Москва икте денат ӱчашаш, а эшежым кучедалаш огеш шоно. Тудо ондакысе ик кугыжаныш деятельын мутшо дене вашештыш: «Россия сосредотачивается».
Ик британ журналистке йодо: Российын президентше Украиныш керылтдымыж шотышто гарантийым пуэн кертеш мо? Тиде йодышлан вашештымыж годым Путинын «ырен кайымыже» да мыняр-гынат шыдешкымыже палдырныш. Санденак йӱкшым кугемденрак вашештыш: «Эрвел Европышто тыныслыкым аралыме нерген гарантийым Запад пуышаш. Те гарантийым пуышаш улыда! Те! Да жапым шуйкалыде!»
Южышт оҥай йодышымат ямдыленыт ыле. Мутлан, иктыже У ий да Йӱштӧ Кугыза дене кылдалтын. Журналист палдарыш: Санкт-Петербург гыч ик юрист кочай ӱмбаке судыш пуынеже! Вет Йӱштӧ Кугызан шонымашыжым шуктымыжым тудо 23 ий вуча, но алят вучен шуктен огыл! Тидлан Путин тыге мане: «Мыят юрист улам. Сандене Йӱштӧ Кугызан адвокатше лийын кертам. Тыгак истецлан ушештарынем: Йӱштӧ Кугыза сай ӱдыр-рвезе-шамычын шонымашыштым веле шукта да пӧлекым кучыкта. Тугеже тек тиде пӧръеҥ шке койыш-шоктышыжым аклен ончалеш». «А тендан Йӱштӧ Кугыза дене кылда могай? Тудо шонымашдам шукта?» – умбакыже йодо саде журналистак. «Мемнан кылна сай. Таче мый тендан дене могай кӧ семынмутланымемлан тудлан тауштем. Тиде кугу должностьым мылам ӱшанымыжлан да эшеат чотшо Россий Федераций калыклан тауштем».
«Тек нуно Юмо мален колтен манын огыт шоно»
Кажне пресс-конференцийыште йодыш-влаклан вашештымыж годым Владимир Путин оҥай ой-савыртыш-влаклан эҥерта. Да тидыже, чыным ойлаш, моткоч келша. Мутлан, «молан те Шойгу дене коктын гына Сибирьыш канаш коштыда, а Мишустиным пырля огыда нал?» йодышлан тыге вашештыш: «Мишустинымат пырля налына гын, кузе ойлат, лавкыштыже кӧ пашам ышташ тӱҥалеш?» Але теве политике дене кылдалтше пеш серьезный йодышлан вашмутым пуымыж годым мане: «Тек нуно Юмо мален колтен манын огыт шоно».
Марий Эл гычат йодыш йоҥгыш!
Тиде пресс-конференций мыланна, Марий Элыште илыше-влаклан, исторический ыле манашат лиеш. Але марте тушко республик гыч икмыняр журналист миен. Мемнан редакций гычат пашаеҥ-влак лийыныт. Но иктыжат йодышым пуэн кертын огыл. А тений Марий Эл гыч пресс-конференцийыш мийыше кок еҥ кокла гыч иктыжлан, «Марийская правда» газетын журналистше Анастасия Петровалан, президентлан йодышым пуаш пиал логале!
Тудо, шкенжын палемдымыж почеш, такшым ик йодышым гына ямдылен улмаш, но пуыш коктым! Вучыдымын! Нуно тыгайрак улыт ыле: «Владимир Владимирович, 2022 ийым Те Калык искусство да калык-влакын материальный огыл культурный поянлыкышт идалык семын увертараш темленда. Марий Эл – шуко национальностян регион. Россий Федерацийысе ятыр моло субъектыште семынак мемнан республикыштат талантан шуко еҥ ила. Нуно шкешотан культурым вияҥдат. Йодышыжо теве могай. Владимир Владимирович, Те кузе шонеда, ала калык художественный промысел нерген законыш калык искусствым вияҥдаш полшышо ешартышым пурташ? Да тиде полышыжо тек эреак лиеш. А эше. Тек мыйым администраций ден тӱҥ редакторна проститлат, но шке лӱмем дене тыгай темлымаш дене лекнем. Йошкар-Ола гыч поезд дене Москва марте гына каяш лиеш. Ончыкыжым тек, мутлан, Нижний Новгородыш, Самарыш, Владимирыш миен шуаш лийже ыле. Сандене транспорт развязке манмым ала шараш лиеш?» Президент тыге вашештыш: «Таче-эрлак РЖД вуйлатыше дене мутланем да ты шотышто мом ышташ лийме нерген шоналтена. Иктаж-мом ышташ лиеш манын ӱшанем». Ойлымо ой-савыртышыжымак пурташ гын, президент тыге каласыш: «Вопрос связанности при наших огромных пространствах чрезвычайно важен и для экономической, и для гуманитарной составляющей жизни людей».
Икымше йодышыжлан тыге вашештыш: «Калык промысел нерген ойлаш гын, келшем, ты шотышто чылажымат ситышын ыштыме огыл. Марий Эл, воктеныже улшо кундем-влак шке семынышт уникальный улыт. Марий Элыште лиймем годым мый тушто еҥ-влакын кузе илымыштым ужынам. Нуно тукым гыч тукымыш мо куснымым моткочак аралат, перегат. Тидым поддержатлаш кӱлеш. Ты шотышто мом ешарен ышташ лиеш, ышташ тыршена. Мемнан шуко тӱрлӧ национальностян эллан йылмым, Российын ойыртемалтше культуржым арален кодымаш – тиде моткочак кӱлешан!»
Кок йодыш шотыштат ончыкыжым паша ышталтеш манын вучен кодына. Такшым иктыж шотышто лектыш вигак лийын: пресс-конференций деч вара тудо кечынак Российысе кӱртньыгорно компаний дене мутланымаш лийын. «РЖД икмыняр кугурак олаште остановко дене Йошкар-Ола – Санкт-Петербург пассажир сообщенийым ыштыме шотышто йӧным кычалеш. Тыгак РЖД Йошкар-Ола гыч кечывалвел могырыш поезд-влакым колтышаш нерген йодышымат шымла», – палдареныт перевозчикын пресс-службыштыжо.
А эрлашыжымак, 24 декабрьыште, тушеч эшеат куанле увер толын шуо: РЖД Йошкар-Ола – Санкт-Петербург рейсым 28 декабрьыште колта! Тиде кечыже таче лиеш! Тудо Нижний Новгород гоч эрта да Арзамасыште, Ивановышто, Ярославльыште, Рыбинскыште, Бологое да икмыняр моло кугурак олаште шогалаш тӱҥалеш. Кызытеш беспересадочный манме ик купейный да кок плацкарт вагон-влак лийыт. Нуно кече коден кошташ тӱҥалыт.
Келшен толшо верыште келшен толшо жапыште келшен толшо йодышым пуэт гын, теве могай лектыш лийын кертеш! Ӱшанымылат огеш чуч, но кӱртньыгорно дене кылдалтше ятыр ий тургыжландарыше йодыш тынар кӱчык жапыште рашемдалтын!
Пресс-конференций У ий деч ончыч эртыш. Сандене мероприятий мучаште элын президентше шушаш пайрем дене саламлыш да чыла сайым тыланыш.
Любовь Камалетдинова
