Жап чарныде йорта… Волжский районысо Сотнур кыдалаш школым тунем пытарымылан 31 ият эртен манын, ик классыште шинчымашым пырля погымо йолташем-влак кокла гыч кеч иктажше шоналтен ыле мо? Тамара Яковлева «16 июльышто Мӱшыл ер серысе унагудын беседкыштыже вашлийына» манын, кажныланна гаяк огеш увертаре гын, мыняр ияш улмынамат вигакше огына шарналте ыле, очыни… А вет ик-кок ий гыч кажныже пел курымаш лийына! Жапын тынар писын эртымыжым умылет, да могыр коваштыланат копыж-ж-ж чучын колта.
Сотнур школ – села йыр верланыше 12 илемыште шочын-кушшо йоча-шамычлан кыдалаш шинчымашым пуышо организаций, ятыр лӱмлӧ еҥым таптен лукшо апшаткудо. Меат, 1973-1974 ийлаште шочшо ӱдыр-рвезе-влак, тыште кӧжӧ 9 ий, кӧжӧ 11 ий, а кӧжӧ 2 ий тунемынна. Пытартышыже тышке Руш Шайра, Нурмучаш Шайра, Ярамарий тӱҥ школла гыч толынна. Шукын да тӱрлӧ лийынна гынат, икте-весым пагаленна, икте-весылан полшенна, икте-весе дене келшенна, выпускной кас деч варат шинчавӱд йӧре чеверласенна да кумда Россий мучко кӧ кушко шаланен пытенна. Профессийлан тунемынна, пашашке пуренна але тудым шкеак почынна, ешым чумыренна, шочшына-влакым куштенна, илыме верым чоҥенна, тыгодым ала-мыняр пачаш шӱртненна, ала-мыняр гана шинчын шортынна, изи сеҥымашланат мыняре куанен юарленна! (Тидлан кажнын шке амалже лийын, вет ме пужен ыштыме пагыт деч вара экономике велым кугу кризис озаланыме жапыште йол ӱмбаке шогалынна…) Да теве ынде адакат иквереш погыненна!
Школ дене чеверласыме деч вара 31 ий жапыште капкылнат изишак кӱжгемын, вуйнат верын-верын сураҥын, шӱргывылышнат эҥыремышвот гай тыгыде куптыр дене авалталтын, йӱкна ден койышна гына тугаяк кодыныт – йоҥгыдо да весела. Самырык годым икте-весым калык ончылнак шупшалаш гала, ӧндалаш аптыраненна гын, кызыт тидлан нимоат чаракым ыштен кертын огыл! Теве кузе икте-весе шотышто йокрокланыме, теве кузе икте-весым ужмо шуын!
Коклаштына ынде кӧ гына уке! Иктышт Шайра кундемыште веле огыл, пошкудо регионлаштат кумдан чапланыше виян амалкалче лийыныт гын, весышт – уста экономист, туныктышо, журналист, МВД пашаеҥ, медик… Уло мо нерген вашла кутыралташ!
Иктышт, 40 ийым эрталтымекат, кокымшо, кумшо, нылымше йочан лийыныт гын, весышт – уныкан. Шуко шочшан ача ден ава-влакат улыт – чап нунылан.
Юмылан тау, вашлиймашке мийыше-влак кокла гыч чыланат илыш корнынам муынна. Тачысе кечыш кӧн кузе толмыжым шинчана гычак умылышна: неле лийын, но йомын огынал… Илыш гыч кайыше йолташна-влакым чон коржын шарналтышна. Рвезе годсо мурынам, Шайра кундемын гимнжым муралтышна. Шкенан таҥашак артист Юрий Шатуновын легендыш савырныше мурыж-влак почеш куштышна.
…Но жап чарныде покта: кечын шичмыжым, пычкемышын леведмыжым шижынат ышна шукто. Шокшын чеверласен ойырлышна… Кӧ пала, ынде мыняр ийлан?!
16 июльышто Руш Шайра кундемысе Мӱшыл ер серыште Тамара Яковлевам, Александр Дмитриевым, Елена Васильевам, Владимир Сергеевым, Вера Дмитриевам, Александр Ильиным, Елена Харитоновам, Радий Васильевым Надежда пелажыж дене, руш йылме ден литературым туныктышо Людмила Леонтьевна Апчиковам ужмемлан моткоч йывыртенам. Тендан дене вашлийме деч вара кумылем кызытат я тодылалтеш, я кавашке шумеш нӧлталт кая – чонемлан тынар сай! Таза да пиалан лийза, йолташем-влак. Вес гана шукынрак вашлийна манын ӱшанен кодам.
А газетым лудшо-шамычлан теве мом тыланем: школышто ма техникумышто але вузышто пырля тунемме йолташда-влак дене жапын-жапын вашлияшак тыршыза. Паша нигунам ок пыте, окса нигунам огеш сите, а йоча да самырык годсо йолташ-шамыч дене вашлиймаш эрелан ушеш кодеш, кумылым кужу жап вӱчка.
Маргарита ИВАНОВА