Тений 24 июнь гыч 14 июль марте «Орлёнок» всероссийский йоча рӱдерын «Олимпийский» лагерьыштыже школ лесничестве-влакын еҥыштлан «Лесной подрост» шымше тематический смене эртаралтын. Тушко региональный тыгай слётлаште сеҥыше-влак погыненыт. Марий Эл гыч лагерьыште ныл тунемше канен. «Древляне» Куяр школ лесничестве «Эн сай школ лесничестве» всероссийский заочный смотр-конкурсшын призерышкыжо лектын ыле. А теве Юрино районысо Юркино школ лесничествын 5-ше классыштыже тунемше Валерия Шибановам тиде сменыште лиймыж годым лагерьын илышыштыже шкенжым чолган ончыктымыжлан эсогыл «Олимпийский йоча-2019» чап лӱм да «Ландшафт дизайн» акцийыште ойыртемалтымыжлан Чап грамот дене палемденыт.
Волжский районысо «Самырык лесник» школ лесничествын тунемшыже Азат Мухаметзянов тыгак ты сменыште чолгалыкым ончыктымыжлан «Олмпийский йоча-2019» чап лӱм да грамот дене палемдалтын.
Тылеч ончыч июнь тӱҥалтыште «Подрост» ХVI всероссийский юниор чодыра конкурс эртен. Финалыш Марий Эл гыч кокеҥ лектын. Тиде — «Чодыра янлык-влакын экологийышт» номинацийыште Волжскысо Экологий рӱдерын тунемшыже Глеб Мичуков да «Школ лесничестве-влак — кызытсе образований условийыште» номинацийыште Советский районысо Роҥго школын биологий туныктышыжо Любовь Жданова.
Элыштат ик эн олнчылно улына
Кодшо ийын «Охрана леса» АНО республикысе Йоча эколого- биологический рӱдер дене пырля Марий Элын Пӱртӱс поянлык, экологий да йырым-йырысе средам аралыме шотышто министерствыжын полшымыж дене «От лесных лидеров до лидеров школьных лесничеств» проектым илышыш шыҥдарен. Тудо Россий Президентын грантшылан проект конкурсыштыжо сеҥен ыле. Паша лектышыже тӱвыргӧ лийын. Республикысе муниципальный школла пелен 17 опорный пунктым почын кертыныт. Нуно 14 районым да кум олам, чылаже 76 школ гыч 600 тунемшым авалтен кертыныт. Проект йоча-влакын экологий дене кылдалтше шинчымашыштым пойдараш полшышо школ лесничестве-влакын пашаштым саемден колтымашке виктаралтын ыле. Республикыште кум школ лесничестве угыч ышталтын.
Суапшым аклена
Марий Элыште школ лесничестве-влакын пашаштым виктарен колтымылан кужу жап Марий Элын Пӱртус поянлык, экологий да йырым-йырысе средам аралыме шотышто министерствын пашаеҥже Александр Иванович Филенко вуйын шоген. Тудын ыштыме жапыште республикысе школ лесничестве-влакын пашаштым Россий кӱкшытыштӧ эре гаяк кӱкшын акленыт. Йоча-влакым пӱртӱсым йӧраташ, аралаш да чодыра поянлыкым шукемдаш кумылаҥден толмо пашажак элыштынат ик эн сайын вораҥын. Кызыт тудым ты пашаште самырык еҥ вашталтен гынат, сулен налме канышыш кайыше сай специалистын суапшым палемденак кодыман. Тидын шотыштак А.Филенко шым методике пособийым, эсогыл ««Теоретическая подготовка детей в школьных лесничествах» книгам ямдылен да савыктен луктын. Пытартыш ийлаште шыҥдаралтше ««Экологическое дополнительное образование учащихся через сеть школьных лесничеств в Республике Марий Эл» межведомственный программын ик авторжат тудак лийын. Ик гана гыч «Подрост» всероссийский юниорский чодыра конкурсын да «Экомир» национальный премийын лауреатышт лийын. Тудын тыршымыжлан кӧра «Подрост» всероссийский конкурсышто тӱрлӧ ийыште индеш тунемше сеҥышыш лектын. Министерствыште пашам ыштыме жапыште тудо «За сбережение и приумножение лесных богатств России» значок (1999 ий), Марий Эл Правительствын Чап грамотыжо (2000 ий), «Х лет службы в Государственной лесной охране» медаль (2004 ий), школ лесничестве-влак дене пашам ыштымыжлан Республикын Образований да науко министерствыжын Чап грамото (2002 ий), республикын Чодыра агентствыжын, Чодыра озанлык федеральный агентствын Чап грамотышт (2005, 2009 ийла), Россий МЧС-ын «Участнику ликвидации пожаров 2010 года» медальже дене палемдалтын.
1994 ий гыч Александр Иванович республикысе чодыра озанлык пашам виктарымаште ятыр должностьышто тыршен. Пытартышлан чодыра поянлык шотышто экспертын пашажым шуктен. Кугу верым тудо лесничествылаште вуйлатыше-влакын структуржым уэмден, нуным куштен, кадр резервым ямдылен толмылан ойырен. Каласен кодыман: тудын кок эргыжат кызыт чодыра озанлык отрасльыштак тыршат. Ачашт нунылан кугу авторитет семын кодеш.
С.НОСОВА.
