УВЕР ЙОГЫН

«Кеч тыге изишак чоныштым чыгылтем…»

Марий чонан еҥ

 

Марий чонан тиде ӱдырамашым палыдымыже Юлсер кундемыште укеат докан. Да тушто веле мо: волжан-влак тудым шке вел ватылан шотлат гын, морко-влак — шке вел ӱдырлан.

Айбакнур ялын ӱдыржӧ деч Нӧрепсола тӱҥалтыш школышто туныктышыжо йодын: «Кӧ лийнет?» Тудыжо вашештен: «Артистке…» Туныктышет чӱчӱжым ужын да ты увер дене куандараш шонен пыштен. А чӱчӱжӧ ӱдырым шылталаш веле пижын: «Артистке лийнет? Тиде паша мо?» Школым пытарымеке, аважат тидымак пеҥгыдемден: «Венера, ӱдыреҥлан продавец але бухгалтер пашалан тунемаш келшен толеш». Тыге тудо кевытчылан тунемаш каен.

Да мо шонеда, ӱмыржӧ мучко Венера Николаевна ты пашам шуктен. Ӱдыржӧ годым Морко да ты районысак Овдасола, марлан кайымекыже, Приволжский да Кӱсола кевытлаште ыштен. Тушечак сулен налме канышыш лектын. Ӱдыржӧ-влакат, Алевтина ден Ирина, ты корнымак шуэныт манаш лиеш. Когыньыштынат кум шочшышт улыт. Авашт ден ача лийшыштлан полшаш коштын, шке икшывыштымат пашалан туныктат.

Венера Николаевнан кокымшо пелашыже Геннадий Григорьевич  дене Чодыраялыште (Изи Поратыште) пырля илаш тӱҥалмыштлан ик ий гыч чырык курым лиеш. Еш оза Волжский РЭС-ын подстанцийыштыже 26 ий водительлан ыштен, кызыт – пенсийыште. Кугу сурт ден кугу пакчалан коктын веле кодыныт гынат, икшывышт ден уныкаштлан лийже манын, вольык ден сурткайыкымат ашнат, саскамат шуко тӱрлым куштат. Но эн шукыжо – пеледышым. Тудым пӧртыштат, пакчаштат, уремыштат ужат. Клумбылаште веле огыл, кӧршӧклаштат. Пырдыжыштат, саварыштат. Тидыже, мутат уке, озаватын пашаже.

Марийжат тӱрлым пӱчкеден ыштылаш полша, ватыже чиялтыл сӧрастара: йомакысе гай йӱксет да пеледыш вазет, тӱрлеман печет да сӱретан капкат… А пӧртышкышт пурет – тӱрлымӧ ден пидмым ончен, шинчат шарла: кӱпчыкшӱргет, пушкыдо мебель ден шартыш леведышет… А шифоньержым почын колтыш гын Венера Николаевна – тӱрлеман ик марий тувыр веле огыл волгалте. Чылажымат шке кидше дене тӱрлен. Теве марий чонет! Да тидыже кид мастарлыкыште веле огыл палдырна.

Могай гына пайрем але вашлиймаш ок лий, тудо эре марий тувыр дене мия. Теве Руш Шайрасе район кӱкшытан Пеледыш, Карайысе Портышкем пайремлаште марий калыкле вургемым ончыктымашке ушнен. Волжск оласе «Юл ӱжара» тӱвыра фестивальышке эше команмелнам кӱэшт намиен. Йошкар-Оласе Чарла кремльыш але Волжскысо тӱвыра полатыш марий каслашкат кошташ ок ӧркане – адакат марий вургем дене. Волжский районын делегацийже дене республикнан рӱдолаштыже Пеледыш пайрем колонно денат эре гаяк кумылын эрта. Морко велысе ял пайремлашкат – Нӧрепсолаш, Нурӱмбалке, Семисолаш, Айбакнурыш – миен шуаш тырша. Шочмо Айбакнурыштыжо ынде илышат кодын огыл, но вич ий кокла гыч ял пайремым эртараш кутырен келшеныт. Теве марий чонет!

— Газетыште Провой вел Красногорский посёлкышто марий тоштерым почмо нерген уверым лудымат, вуйлатышыжлан йыҥгыртышым, да тудо тольо. Мо тошто уло: марий тувыр, вынер, нашмак, пидме корзинке – чыла пуэн колтышым. Мо калыкнан тӱвыраже да историйже дене кылдалтын, тудо ончыкылык тукымланат аралалтшаш, шонем. Тыге гына ме марий чоннам арален коден кертына. Теве мемнан Чодыраялыштына иктынат марий тувыржо уке. Вате-шамыч деке шочмо кечышкышт каем гынат, шкетын чиен мием. Кеч тыге изишак чоныштым чыгылтем. Марий пайремлашкат кошташ эре таратем. «Кызыт огыл гын, 80 ияш лиймекна, тоям тоялен каена мо вара?» — манам, — йӱлышӧ чонжым почын каласыш Венера Николаевна.

Тек изи годсо шонымашыже шукталтде кодын – артист лияшыже пӱралтын огыл, но тудо марий тӱвырам йӧратыме кумылжым, марий койышыжым арален коден. Тидыжак огыл мо тӱҥжӧ.

Юрий Исаков.

 

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий