Калык календарьым лышташлен
5 февральыште, Катлыше тылзе ик эн чапле лектышан Скорпион шӱдыр палыште лиеш.
Февраль тылзе календарь почеш, 4, 5 февральыште шокшемдыме теплицыште, парникыште, окна ончылно росотам ончен кушташ кияр, томат, шере ден кочо пурыс, баклажан, пеледышан, брюссельский, брокколи, пекин, вуйым чумырышо ковышта нӧшмым ӱдаш, лазырташ пышташ таче – ик эн йӧнан кече.
Тыгак теплицыш редисым, кочушменым, шуко пӱян (ешан), порей шоган, пастернак, тыгыде вожоран петрушко нӧшмым росоталан ӱдаш келшыше жап.
Кушкылыш вӱдым шаваш, органический ден минеральный ӱяҥдышан ешартыш кочкышым пуаш, тӱрлӧ чер ден шукш-копшаҥге авалтыме, пошымо деч арым шыжыкташ шотлан толеш.
Пеледышым ончышылан – икияш, шукияш, вожсаска да шоган дене шукемын шарлыше кушкылым шындаш, кусарен шындаш лӱдман огыл. Но тыгодым нуным кӱчыкемден, шуэмден, вожыштым, шоганыштым шеледен пӱчкедаш огеш темлалт.
Садыште – теле прививкым ышташ, тидлан вургым ямдылаш, мланде деч 1 м наре пушеҥге, вондо тӱҥым ошемдаш йӧршӧ кече. Ковыштам шинчалташ, шопыктараш, мариноватлаш келшыше ик эн сай кече – 15, 16, 17, 18, 19 февраль.
Православный йӱлам жаплыше-влак шушаш шуматкечын (6 февральыште) шнуй радамыш пуртымо Ксения Петербургскаян кечыжым палемдат гын, калык календарь почеш сурт сомылкам ворандарыше кресаньык-влак эрла (5 февральыште) – кинде, шурно лектышым шошо марте аралаш йӧным ыштен шогышо Агафийын кечыжым шотыш налде коден огытыл. Ожно лачшымак ты кечын шошо марте илен лекташ кинде мыняр кодмым, ӱдышаш пырчын кузерак аралалтмыжым ончалаш кажне суртоза амбарым тӱрыс шымлен, пустаҥше ларым ӱштын эрыктен, пырдыжым, омсам ачалкален шотыш конден, сурт пелен илыше кайыкын шкенжым кузеракын кучымыжым эскерен.
А озавате-шамыч Агафий кечылан лектыш вийым шукемдыше да еш пиалым ончыктышо чыве шыл кӧрган когыльым кӱэштыныт. Ты чесым ешысе кажне еҥ кеч ик падырашым кочкын ончышаш улмаш. Идалык мучко вольык, сурткайык ынже черлане, ушкал йыгыр презым ыштыже, шорык идалыкыште кок гана тӱжаҥже манын, кодшыжым нунылан пукшеныт.
Адакшым ты кечын кас каваш вуйым нӧлталаш тоштын огытыл, шӱдырын волен кочмыжым ужмо деч чот лӱдыныт. Тудым ужмо моткоч осал да лӱдыкшӧ палылан шотлалтын. Пуйто кава гыч камвочшо шӱдырым ужшо еҥ але тудын лишыл родо-тукым кокла гыч икаж-кӧн вашке колымыжым шижтара. Шучко палым ужын шуктышо осал вий дене варналтше еҥ шке деч колымашым кораҥдаш манын, яришка (бродяга) але корныеҥым унала пуртен, теммешкыже пукшен-йӱктен але пеленже кинже-шинчалым пыштен колташ тыршен.
Ты кече дене кылдалтше моло калык пале-влак:
- Эрден эрак киса чогымата – лишыл кечылаште йӱштым вучыман.
- Лумышто йӱштылшӧ лудо-комбо лум-поран але лывыртыш толшашым ончылгоч шижтара.
- Агафий кечылан лум поран тарвана – шыжым чапле кинде лектышлан ӱшан кугу.
- Ояр да эше йӱштӧ гын, шушаш августышто шокшо игечым вученыт.
- Кече молгунамсе деч шыратен онча – шошо эр толшаш.
- Ур пушеҥге мучко тӧрштылын модеш – игече палынак левешта.
- Ты кечын кечывал деч ончыч могайрак игече шогымым эскерен, шушаш ийын январь тылзе могайрак лийшашыжым рашемдаш тыреныт.
- 5 февральыште шочшо-шамыч пашам йӧратыше, сай пашаеҥ семын аклалтыт. Нуно кужу ӱмырым илат гынат, тазалыкышт начар улмо дене ойыртемалтыт.
Аралтыш семын нунылан сапфир гыч ыштыме сӧрастарымашым чияш, пелен коштыкташ келшен толшаш.
Р.ЧЕПАКОВА ямдылен.
