Мемнан илыш корнына – азам ыштыме пӧрт гыч тӱҥалын, морг йотке – медик дене чак кылдалтын, сандене врачын пашажым ик эн суаплылан шотлем. Тудын айдеме тукым верч тыршымаште надыржым аклен мошташат огеш лий.
Медицине пашаеҥын кечыж вашеш лекше газетыштына Шернур районысо рӱдӧ больницын У Торъял районысо эмлымвержын стационарыштыже терапевтический отделенийым вуйлатыше Наталья Геннадьевна ЩЕРБАКОВА дене палдарынем.
Коважлан полшынеже улмаш
Поснак профессиональный пайрем вашеш вашлийме еҥ деч чӱчкыдынжӧ ик йодышым рашемдыме шуэш: специальностьлан тунемаш каяш лачшымак мо таратен?
– Изиэм годым ковамын шӱм чер дене орланымыжым чӱчкыдын ужынам да кажне ганажат иктаж-мо дене полшаш шоненам. Тунам мо дене полшен кертмем пален омыл. Тидым Надежда акамын, кызыт тудо Туберкулёз ваштареш кучедалме республиканский диспансерыште тӱҥ врачлан ышта, Йошкар-Оласе 18-ше №-ан экспериментальный школ-комплексын медицине классышкыже тунемаш кайымыж деч вара гына умыленам. Ончыкыжым врач лияш, ковамым эмлаш шонен, мыят акамын корнышкыжо ушненам. Школ деч вара Киров кугыжаныш медицине университетын «Эмлыме паша» отделенийышкыже тунемаш пуренам. Чаманен палемдаш веле кодеш, нылымше курсышто шинчымашым погымем годым ковамын илышыже кӱрылтын… Вара Казань медицине университетын интернатурыштыжо «Терапий» специальность дене тунемынам, – профессийыш толмо корныж дене палдарыш Надежда Геннадьевна.
Айдемылан айдеме кӱлеш
Дипломан специалист шочмо У Торъял районысо Кужнур ялышкыже пӧртылын да кундемысе больницыште терапевтлан ышташ тӱҥалын – тиде латкум ий ончыч лийын. Пашам йӧратен да кыртмен ыштымыжым ужын, пациент-влакын моктен да пагален ойлымыштым шотыш налын, самырык специалистым тӱҥ врачын алмаштышыжлан шогалтеныт. 2021 ийыште тиде должностьым утыктареныт да Н.Щербаковалан стационарыште терапевтический отделенийым вуйлаташ ӱшаненыт.
– Врачын пашаже неле… Айдеме черлана да, мом ышташ, кузе лияш ӧрын, эн ончычак доктор деке полышым йодын толеш, – кумылжо тодылалтынрак мане Наталья Геннадьевна. – Ме кызыт увер технологий курымышто илена, сандене телефон, телевизор, интернет деч нигуш огына шыл. Ик велым, чыла тиде илышым куштылемда, вес велым – нелемда, вет поснак илалше еҥ-шамыч ала-кӧн пелен лийнешт, шинчаш ончен мутланынешт, айдемын шӱм-чонжым шижнешт. Ме, медик-влак, ош тӱняшке тиде пашамат шукташ толынна, шонем. Конешне, шуко мом: айдемын чот йӧсланымыжымат, илыш гыч кайымыжымат, калыкын шылталымыжымат – ужаш да колаш логалеш… Туге гынат, чыла ситуацийыште писын да сайын шонен моштышо, тыгодымак шокшо шӱм-чонан специалист лияш тыршем да лийын коднем – тидым коллегем-шамычланат тыланем.
Пӱртӱсым шижмына полша
Умылышда, очыни, Наталья Геннадьевна пациентше-влакым таблетке дене веле огыл, мут денат эмла. Южгунамже эмым йӱмӧ олмеш илыш-йӱлам але шонымашым вашталташ темла. Иктышт тидын дене вигак келшат гын, весышт – торешланат…
– Жапышт шуын огыл, вара садак умылат, – шыргыжале доктор. – Вет чылажат психосоматике дене кылдалтын. Капкыл озажым нигунам огеш ондале, тудлан чыла черым сеҥаш полша. Тиде ме утыждене ушан улмына дене тудлан тӱрлӧ чаракым шындылына. Икте куандара: тидын шотышто марий-влаклан куштылгырак, вет ме пӱртӱсым пеш сайын шижын илена.
Кызыт, калыкым диспансеризаций да профосмотр дене кумдан авалтыме пагытыште, Наталья Геннадьевна кугу тӱткышым таза илыш-йӱлаланат ойыра: районысо газетыш статьям воза, организацийлаште лекцийым лудеш, пырдыжгазетым ямдыла. Таза илыш-йӱлам кучымо шотышто ик примерже – шкежак.
Ешге – чодырашке, олыкышко, вӱд воктеке
Наталья Щербакова, ӱдыр фамилийже Егошина, Кугу Шӱвылак ялыш марлан толын. Ончыкылык пелашыже Георгий дене 11-ше классыште тунеммыж годым вашлийыныт да вуз деч вара 2011 ий 1 июльышто мужыраҥыныт. Юмылан тау, таче кече мартеат икте-весым йӧратен, умылен, пагален илат, ныл йочам: 12 ияш Ильям, 10 ияш Аннам, 2 ияш Эльзам да 2 тылзаш Игнатийым – ончен куштат. Тений «Уло ешге» россий кӱкшытан проектыште финалыш лектыныт да сертификат дене палемдалтыныт. Докторлан паша верже гыч посёлкышто кок пӧлеман служебный пачерым ойыреныт, но кызыт, йочам ончымо шотышто отпускышто улмыж жапыште, еш ачан шочмо суртыштыжо ила.
– Илья ден Анна пырлярак кушкыт, Эльзаланат веселарак лийже манын, йолташым ышташ кутырен келшенна, – диваныште малыше эргыжым йӧратен ончале Надежда Геннадьевна. – Икшывым олымбал тореш кийымыж годымак воспитатлаш кӱлмым пеш сайын палена, сандене шочшына-влаклан тӱткышым ойырашак тыршена.
Кугурак йоча-шамыч У Торъял общеобразовательный да Э.Н.Сапаев лӱмеш йоча сымыктыш школлашке коштыт. Илья баян дене шокташ тунемеш, Анна – фортепиано дене, эше хорышто мура. Нунын яра жапышт уке гаяк: школ деч вара сурт сомылкам шуктат, вара мӧҥгӧ пашам ыштат, телым каныш кечылаште коча-ковашт деке лумым куаш мойн коштыт, а шокшо пагытыште сад-пакчаште тыршат, чодыраш, олыкыш, вӱд воктеке коштыт.
Щербаковмыт тичмаш еш дене кечыгутшо шуэнрак лийыт – ача «Первый май» колхозышто водительлан ышта. Еш озан пашаште улмыж годым Наталья Геннадьевна йоча-влакым сурт да сад-пакча сомылкалан туныкта. «Те огыл гын, кӧ мыланем полша?» – кӱлешан улмыштым шижышт манын, кумылыштым нӧлтен каласа. А эше чодыраште да олыкышто тӱрлӧ шудым погат. Мӧҥгыш кондымо кушкыл дене озавате чай вартышым ямдыла, можым эм шотеш шолтен йӱаш кошта але кылмыкта. Тыгак колым кучаш моткоч кумылан улыт.
А Георгий Иванович икшыве-влакым ешым аклаш, кугуракым пагалаш, изиракым чаманаш, пашам йӧраташ туныкта. Тидыжым пример дене пеҥгыдемда: шке ачаж ден аважлан веле огыл, оньыкува ден оньыкугызажланат чыла пашам уло кумылын ышташ полша.
У деч уым
Россий Федераций Вооружённый вийын Украиныште специальный военный операцийым эртарымыж жапыште Щербаковмыт ешат тынысым лишемдаш полша: верысе «Шкенан-влакым огына кудалте» группышто погымо окса дене налме материал да шке озанлыкысе продукт дене армейский душым ямдыла, окопышто пайдаланыме сортам вела, тегыт негызеш шовыным шолта, чайым ферментироватла, тӱрлӧ пагытлан келшыше маскхалат ден йолашым, тыгак йымал вургемым, дождевикым, техникым мойн петыраш тентым, санитарный носилкылан стропам урга, чеснок ден сукарам кошта.
– Йоча-влак чыла пашалан кумылын пижыт, но кузе писын тунем шуыт, тугак писын йыгыжгат, сандене нунылан эре ала-мом уым темлыман. СВО-што участвоватлыше сарзе землякна-влаклан гуманитар грузым ямдылыме паша ешышкына у шӱлышым пуртен – икте кодде пайдале лийнена, – манеш шуко шочшан ава.
Ава лияш – кугу пиал
Наталья Геннадьевна шуко шочшан ава гынат, декрет отпускышто ик йоча дене шинчыме жап дечат шагал лийын: Илюшым ыштымыж деч вара пашашке ик ий гыч лектын, Аннам ава лийшыжлан пел ияшым коден, а Эльзам – ныл тылзашымак.
– Игнатий дене изиш кужунрак шинчаш шонем – азан вате улмем шижнем. Кӧ пала, ала тетла йочам огына ыште. Нуным вет эше ончен кушташ, йол ӱмбак шогалташ кӱлеш, – тургыжланенрак палемда самырык ӱдырамаш.
«Шинчаш шонем» манеш да… Тиде ӱдырамаш ик минутымат яра огеш эртаре, очыни. Теве мыйын эрденак мийымемлан коҥгаште кок кышыл тугай тутло шӱрашан мелнам кӱэштын ямдылен ыле – йылмет нелат!
Кӱшнӧ радамлыме сомыл деч посна Наталья Геннадьевна эше вуйчиемыш, вургемыш да мойн моткоч чаткан тӱрла, марий тӱрым бисер денат келыштара, тӱрлӧ сӧрастарышым ямдыла. Тиде кидпашалан Эльза дене декрет отпускыш лекмыж годым Надежда Акиеван этномастерскойыштыжо онлайн йӧн дене тунемын. Кызыт 20 утла пашажым У Торъял каныме да тӱвыра рӱдер ончерыш налын.
– Тыгай шешкым пуымыжлан Юмылан тау, – Наталья Геннадьевнан У Торъял пазар гыч пӧртылшӧ ава лийшыже шинчашкем тура ончен мане.
Пайдале профессий
– Врачын профессийжым ойырен налмемлан ик ганат ӧкынен омыл, вет медикын шинчымашыже илышыште моткоч кӱлешан, эн ончычак – шкан, – мане Н.Щербакова. – Тидым йочам-шамычланат эре ойлем. Нуно ончыкыжым мыйын корнем ойырен налыт гын, моткоч куанем ыле.
Конешне, тиде мотор, поро, пашаче да ушан ӱдырамаш нерген эше шуко мом возаш лиеш, тудо шуко еҥлан пример. Тидымак шотыш налын, Наталья Геннадьевналан эшеат кумда да волгыдо илыш корным тыланем.
Шушаш пайремда дене, ош халатан суксына-влак!
Маргарита ИВАНОВА
Авторын фотожо
