- Пуста пагар дене малаш возаш тырше. Отак керт гын, йӱдлан ик стакан леве вӱд але шӧр дене ик совла мӱйым подылын кертат. Малаш вочмо деч ончыч интернетыште «шинчыме» але телевизорым ончымо олмеш уремыште свежа южым шӱлен кошт. Кугезына-влак кече дене пырля кынелыныт да возыныт, сайын маленыт: телым – шукырак, кеҥежым – шагалрак, но садак мален темыныт. Сандене ондакырак, пелйӱд деч ончыч, малаш воч. Тидым шуктымеке, омо келге лиеш, да маленат темат.
- Помыжалтмеке, вигак кынел да карнышт. Вакшышыште нигунамат кужун ит кие, уке гын ноет да вует коршташ тӱҥалеш.
- Пӱртӱс вӱдым лийме семын шукырак йӱ, поснак – эрдене. А теве газаҥдыме шере напитке деч мокшетым арале.
- Кажне эрдене парням, пылышым да шинчам турж. Тиде йӧн мален кынелме деч вара вӱр коштмо пашам саемдаш полша.
- Эрдене вуй коваштым икмыняр минут турж, тидымак кастене ыште. Вара вуетым кыдал деч ӱлыкырак кумык ыште да ӱпетым щётко дене ончыч ик велыш шер, вара – мӧҥгешла велыш. Тыге ыштыме дене ӱп шагалрак йогаш тӱҥалеш.
- Пӱйшылым ончыч яндар парня дене сайын турж, вара – пушкыдо щётко дене. Тудым пӱйым эрыктыме годымат турж. Пасте дене пайдаланыдеат кертат. Тамакым шупшат але кофем чӱчкыдын йӱат гын, эрдене пӱйым порошок дене эрыкте.
- Шинчалан зарядкым ыште – эрдене да кечывалым икмыняр гана тӱрлӧ велыш коштыкто. Шинча пӱртӱсыштӧ огыл илымылан да шагал тарванылмылан кӧра начарын ужаш тӱҥалеш.
- Айдеме кечыште кеч ик гана: пашаште, спортзалыште але мончаште – сайын пӱжалтшаш.
- Эр гычак чулым улат гын, эрдене теммеш коч, кечывалым – шагалрак, а кастене кочдеат кертат. Эр кочкыш деч ончыч 1 изи совла йӱштӧ йӧн дене пунчал налме кушкыл ӱйым подыл – шолыланат, чумыр организмланат пайда лиеш.
- Тӱҥ шотышто пакчасаскам, емыж-саскам, пучымышым, пӱкшым да мӧрым кочкаш тырше, шӧран продукт ден колым – изиш шагалрак. 45 ий деч кугурак ийготан улат гын, шылым кочдеат кертат, молан манаш гын тудо организмыш огеш шыҥдаралт гаяк. Шыл деч посна илен от керт гын, презыным але шорыкыным ойырен нал. Шарне, шере да кондитер кочкыш тазалыкым локтылеш.
- Вуетым кӱлдымӧ увер дене ит шӱкаҥде. Телевизор дене пайдале передаче ден художественный фильмым гына ончо.
- Паша верыште вӱд гай лий – чараклыде, ончыко кае. Иктымат ны йолташым, ны тушманым ит ыште. Ушет ден чонетым ласкалыкыште кучо.
- Алкогольым ит йӱ. Подылмет шуэшак гын, лучо кукшо аракам ойырен нал. Ала-кузе чот моктат гынат, сыра дене ит таҥлалт. Тудо поснак пӧръеҥ-шамычлан лӱдыкшӧ.
- Кажне кечын мландыште кеч изишак чарайола кошташ тырше. Шукырак тарваныл. Пашаште кечыгут шинчаш логалеш гын, жапын-жапын приседанийым ыште. Тиде поснак пӧръеҥ-влаклан пайдале – простатит огеш лий.
- Утыждене ит коч, поснак – жаритлыме, коя, шикшеш кӱктымӧ, консервироватлыме да шере кочкышым.
- Кажне арнян мончаш пураш тырше. Тушко кайыме деч ончыч кум шагат нимом ит коч. Мончаштат ит коч, а теве вӱдым, морсым, узварым, сокым шукырак йӱ.
- Шке чон да пӱртӱс дене келшен, куштылгын, куанен иле. Йырет шыргыжалаш таратыше амалым шукырак муаш тырше.
Маргарита ИВАНОВА ямдылен
Снимкыште: Йошкар-Олаште пӱртӱс дене кылдалтше ятыр вер уло
М.Иванован фотожо/ «Марий Эл» увер агентстве