МЕДИЦИНЕ

«Шыман пуштедыше»

11-17 март – Хронический вирусан С гепатит дене черланыме да тудын шарлымыж ваштареш кучедалме арня.

Мокшым аралыме нерген Марий Эл Тазалык аралтыш министерствын инфекциян чер-влак шотышто тӱҥ специалистше, СПИД да инфекциян чер-шамыч ваштареш кучедалме, нунын деч аралалтме республиканский рӱдерын врач-инфекционистше Лариса БОЧАРОВА (снимкыште) каласкала.

– С гепатит неле черлан шотлалтеш. Амал организмысе патологический процесс, тыгак черын ойыртемже дене кылдалтын. С гепатит шкенжым палдарыде вияҥын кертеш, лач тидланак тудым «шыман пуштедыше» маныт: пациентым тазалыкше огеш тургыжландаре, а вирус мокшым эркын, но кыртмен пытара.

Чер чылт шиждымынжак огеш вияҥ. Тыгодым айдеме нояш тӱҥалеш, пашам кумылдымынрак ышта. Тыгак писын аздаралтеш, аппетитше иземеш да йомеш, коя кочкышым чытен огеш керт, умшаштыже кочын чучеш, укшинчыкта, мелже шелеш, кочын роҥгедеш, вуйжо ден йыжыҥже, пурла ӧрдыжлужо йымалне корштымылан вуйым шиеш. Чаманен палемдаш логалеш, нине уто-ситым шижше еҥ-влак кокла гыч чыланжак огыл медицине полышлан жапыштыже эҥертат, вирусан С гепатитланат анализым огыт сдатле. Сандене врач-шамыч шукыж годым пациентын черын хронический формыж дене черланымыжым рашемдат.

Пӱсӧ формо годым пациентын коваштыж ден тазылаже нарынчаҥыт. Шуржо ошемеш, а шондыжо шемемеш. Черле еҥ коваште удыртышлан, вийдымылыклан, укшинчыктымылан, аппетит иземмылан вуйым шийын кертеш. Но нине ситыдымаш-влак палдырныдеат кертыт.

Чер чӱчкыдынжӧ инъекциян наркотик дене пайдаланыше, тату да пирсинг-салонын клиентше-влакым авалта. С гепатитын вирусшо инфицироватлалтше еҥын вӱрыштыжӧ да биологический вишкыдыштыже шуко. Тудо таза айдеме деке сусыр да тазыла чора гоч куснен кертеш. Сандене черланыме тӱҥ амал инфицироватлалтше еҥ деч вара тӱрлӧ ӱзгар: кӱлын обработатлыдыме шприц, инъекцийлан име, татуировкылан да пирсинглан инструмент, маникюр да медицине арвер – дене пайдаланыме дене кылдалтын.

Вирус половой йӧн да инфицироватлалтше ава деч йочалан мӱшкыран улмо але азам ыштыме жапыште кусна. Мӧҥгыштӧ инфицироватлыме бритве, маникюр да педикюр арвер гоч черланаш лиеш. Инфекций ӧндалалтме, ик кӱмыж-совла дене пайдаланыме, вӱрым йӱшӧ копшаҥгын пурлмыж дене огеш пиж. Эсогыл йочалан чызым пукшаш огеш чаралт, молан манаш гын шӧрыштӧ вирусан частице пеш шагал. Тидымак ойлаш лиеш шӱвыл, пӱжвӱд да пӧръеҥын лемже нерген. Вирус юж-чӱчалтыш йӧн денат огеш кусно.

С гепатит дене инфицироватлалтше южо еҥ, пеҥгыде иммунитетан гын, паремынат кертеш, но тыгайже пеш шуэн лиеда. Чӱчкыдынжӧ хронический формыш кусна. Тыгодым цирроз ден гепатоцеллюлярный карциномо вияҥын кертыт.

Хронический С гепатитым эмлаш лиеш. Вирус ваштареш виктаралтше препарат-влак инфекцийым тӱрыснек пытарат. Эмлыме йӧн шуко шӧрынан, сандене препаратым врач гына палемдышаш.

Южышт шканышт шке гепатопротекторым палемдат. Тидым ышташ огеш лий! С гепатитым нине средстве кокла гыч иктыжат, тыгак калык медицинат чактарен огыт керт. Нуно мокшлан пашам сайынрак ышташ полшат, но вирусым огыт пытаре. Сандене эмлалтме йӧнлан докторын жапыштыже палемдыме терапий гына шотлалтеш.

Мокшын тазалыкшым рашемдышашлан вӱрым вирусан С гепатитлан, АЛТ, АСТ биохимический показатель-влаклан идалыклан ик гана сдатлыман. Тыгак шке ВИЧ-статусым тергаш кӱлеш, молан манаш гын С гепатит айдеме иммунодефицитын вирусшо годым рашемдалтеш.

Врезке: Вирусан С гепатитлан тергалме, тыгак тиде чер деч эмлалтме йодышлам илыме верысе поликлиникыште да Республиканский СПИД-рӱдерыште инфекционист дене рашемдаш лиеш.

М.ИВАНОВА ямдылен

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий