Моштен ыштет – лектыш чапле
Звенигово район Олыктӱрыштӧ Щегловмыт еш дене палыме лийынна. Нунын деке мийымына годым Вениамин Юрьевич ден Надежда Васильевна пӧртышт ончылно сурт сомылкам ыштат ыле.
– Йӱдшӧ-кечыже пашам ыштена, вет ялыште вес семынже огешат лий. Теве эше ачамын, Юрий Матвеевичын, тошто суртшо воктене у пӧртым чоҥена, – мане пӧръеҥ.
Суртоза дене, кудывечым ончен лекмеке, пакчаш ошкылна. Садыште чернослив, нарынче сливе, эҥыжвондо кушкыт. Вениамин Щеглов пакчаштыже маньчжур пӱкшым шынден. Ялыште тудым шкешотан селекционер семын палат, молан манаш гын пӧръеҥ у, тиде кундемыште кушдымо кушкылым шында. Суртоза тыгак ятыр ир олмапуш прививкым ыштен. Ик вондыш вич тӱрлӧ урлыкым прививатлен. Чыла олмапужат иланен.
Щегловмытын кок пакчашт уло, санденак нуно шукыжым мланде пашам ыштат. Вениамин Юрьевич селекционер опытым ыштылеш гын, пелашыже пеледышым ончен кушташ йӧрата. Теве ошкиза вондер воктене моторын циний ден бессмертник пеледыныт. Кудывечыште ошо, йошкарге, нарынче тӱсан чайный роза-влак кушкыт.
– 1992 ийыште ял администраций 50 сотык мландым ешарен пуэн. Ончычшо 30 сотыкна лийын. У участкым печен налнем. Тений меҥгым шогалтенам, вара тушко профнастилым пижыктем. Шке жапыштыже Ленин лӱмеш совхозышто чоҥышо лийынам. Вара совхозым кум озанлыклан шелыныт. Нуныжат пытеныт. Мутат уке, тиде шӱлыкан сӱрет, – умбакыже кутыра Вениамин Щеглов.
Олыктӱрыштӧ мландыже ошман, начар. Сандене лектышым кугемдаш манын, тӱрлӧ йӧным кычалыт.
– Солымо шудым компостыш оптена, тудым ӱяҥдыш семын кучылтына. Тыгак фацелийым ӱдена. Вара ик ий гыч компостым да фацелийым пакчасе мланде дене пырля куралам. Вӱдымат ошман мландыш чӱчкыдын шавыман, сандене пӱнчӧ йымалне скважиным ыштынем. Пошкудо-влакын шорыкышт-шамычат изишак ӱчым ыштылыт. Нуно олмапу тӱҥым пурыт, санденак пушеҥгым, кузе-гынат арален налаш, утараш манын, марле дене пӱтыренам, чиялтенам, йошкар рок дене йыген шынденам. Тыге олмапу илана манын шонем, – шке опытшо дене пайлалте суртоза.
Суртоза у участкыште олма садым ыштен, тыштак икмыняр шоптырвондо кушкеш. Теплицыжат ойыртемалтше, эсогыл йӱштӧ игечыштат тӱрлӧ пакчасаскам ончен кушташ лиеш, вет тушто коҥгам оптен шындыме. Мландыш пучым урымо. Пуч кӧргыштӧ шокшо вӱд коштшо манын, коҥгаш насосым келыштарыме.
– Помидорым апрельыштак шындена, тудо май кыдалне шуэш. Кызыт теплицыш ӱяҥдышым шавена, тыге шошым, кеҥежым мланде ӱянрак лиеш, лектышат куандара, – умылтара суртоза.
Щегловмытын кудывечыштышт мотор мангалым вераҥдыме. Воктенак ӱстел уло. Ончыкыжым беседкымат ышташ шонат. Кудывечым ончал лекмеке, уремыш лекна. Пӧрт ваштареш суртоза гаражым чоҥен. Тудын шеҥгелне теҥгыл ден ӱстелым шогалтыме.
– Суртна ончылно йӱштылмӧ да каныме верым келыштаренна. Шкаланна гына огыл, тудын дене чылан пайдаланен кертыт. Кастене Юлын тура серыштыже каналтен шинчылташ йӧратена. Умбачын Юл дене колызо-влакын пуш дене коштмыштым, теплоходын ийын кайымыжым ончена. Тура сер ынже волалт манын, йошкар рокым оптымо да тушко ир виноградым шындыме. Тудын вожшо серым сайын куча. Вершӧрна пеш мотор, сандене дачник-влакат кеҥежым ятыр илат, – куанен мане Вениамин Щеглов.
Вениамин Юрьевич дене икмыняр жап мутланымек, тудлан да пелашыжлан чыла сайым тыланен, шке сомылна дене умбаке ошкылна.
Михаил СКОБЕЛЕВ,
Лидия ШАБДАРОВА
М.Скобелевын фотожо
