УВЕР ЙОГЫН

Марий Элна эшеат чаплана!

30 май гыч 2 июнь марте Российысе журналист-влаклан Марий Элыште пресс-тур эртен. Нине кечылаште коллегына-влакым республикна дене палымым ыштеныт.

Икымше кечын журналист-влакым Йошкар-Оланан ик эн мотор ужашышкыже, Набережный Брюггешке, намиеныт. Тиде кечынак Т.Евсеев лӱмеш национальный тоштерыште, Национальный художественный галерейыште, МЭТР-ыште экскурсий дене, «Таврида Электрик» предприятийын пашаж дене палыме лийыныт. А кастене уна-влак Э.Сапаев лӱмеш Марий кугыжаныш академический опер да балет театрыште оперым онченыт.

Эрлашыжымат оҥай программе вучен. Тушкыжо меат, верысе журналист-влак, ушненна. Эрдене эрак корнына «Семеновский» племзавод» ЗАО-шко шуйналте. Эн ончычак кумыс фермыште лийна. Тудо Шернур трактыште верланен, да тиде корно дене кудал эртыме годым «Кумысная ферма» манын возымым ужмем еда кажне гана  семынем шоненам: «Эх, тышкыже иктаж-кунам пурен лекшаш да мо, кузе улмым ужшаш ыле…» Тевыс, пиалешем, шонымашем майын пытартыш кечынже шукталте!

Мемнам племзаводын тӱҥ зоотехник-селекционерже Евгения Пуртова вашлие. Тудо кумыс ферме, шуктымо пашашт, могай кӱкшытыш шумышт, мыняр имньышт улмо, нуным кузе ончымо да ятыр моло нерген моткочак радамлын каласкалыш. Колыштмо жапыштак журналист-шамыч имньым веле огыл фотографироватлышт, шкештат пеленышт эсогыл селфим  ыштышт. Поснак «кугу йодмаш дене» Прибалтике гыч кондымо ожо пайдаланыш, вет тудыжо ошалге-нарынчалгырак оржан да ялтак тусо вел «качымарий» гай коеш! Мыят войзалтде шым чыте!

Такшым фермыш кеч-могай еҥ экскурсийыш толын кертеш. Тидлан тыште лӱмынак туристический комплексым почыныт. Икмыняр кече илаш шонышо-влаклан гын изи мотор пӧрт-влакымат чоҥеныт. Кӧн кумылжо лиеш, кумысан ванныште киен да шканже моторлыкым, тазалыкым ешарен кертеш. А тидыже такшым шергын лектеш – икмыняр тӱжем теҥгешке шуэш!

Умбакыже мемнам Руш Кукмарий ялыш наҥгайышт. Тушто роботизироватлыме ферме верланен. Республикыштына тыгайым чоҥымо нерген пален налмеке, тудымат ончалме моткочак шуын ыле. Тевыс, вес шонымашемат илышыш пурталте!

Чыным ойлаш гын, тудым ушыштем вес сынанракым «сӱретленам» ыле… Тиде фермыште ушкал-влаклан кочкышым посна технике шӱкен лишемда, нуным доярке огыл, а робот-аппарат-влак лӱштат. Тысе фермыште тыгайже кудыт уло. Мыняр ушкалым лӱштыман, мыняр черетыште шога, нуно мыняр литр шӧрым пуэныт – чылажымат посна пӧлемыште вераҥдыме компьютерыште ужаш лиеш. Вес компьютерыште видеокамер-влакын сниматлымышт гыч ферме кумдыкышто кушто мо ышталтме коеш.

А племзаводын икымше тыгай фермыже Комаште верланен. Адакшым тудо «Семеновский» ЗАО-што веле огыл, а пӱтынь республикыштат икымше лийын! Пурымаштак вывеске кеча: тиде роботизироватлыме фермым 2020 ийыште чоҥымо. Икманаш, уло Марий Эллан тиде племзавод, илыш дене тӧр каяш манын, икымше ошкылым эн ончыч ыштен!

«Семол» предприятийын Кресола ялыште верланыше шӧрым перерабатыватлыше  цехыштыже лийна. Але марте тыгай производствым шке шинчам денак эше ужын омыл ылят, мутлан, шӧрлан кленчам кузе изи падыраш гай наста гыч литр наре кугыт пурыманым «пуэн овартымым», вараже тушко шӧрым темкалымым, петыртышым пӱтырымым, наклейкым пижыктымым ончаш моткочак оҥай ыле! Кевытыште «Семол»-ын шӧржым чӱчкыдынак наламат, тиде амал денат сайынак ончышым. Торыкым кузе оптымым да кагазыш пӱтырымым, сыр кузе ышталтмым эскерашат оҥай ыле. Кайымына годым лачак ик фермышт гыч машина ик цистерне шӧрым кондыш. Икманаш, пашашт умбакыже шуйныш…

Племзаводын коммерческий  директоржо Рудольф Васильевын ойлымыж почеш, тышкат кумылан-влак толын да экскурсий дене ончен коштын кертыт, сандене, лудшына-влак, шотыш налза.

Экскурсий мучашлалтме жаплан лачак кечывал шуын ылят, мемнам, журналист-влакым, племзаводын кочмыверышкыже нангайышт. Тушто шке пашаеҥыштым веле огыл, молымат кумылын вашлийыт. Мутлан, мемнан деч ончыч гына военный-шамыч ик кугу автобус дене кочкаш толын кайышт.

А кечывал кочкышым ыштыме деч ончыч дегустацийым эртарышт. Тамлен ончаш кефирым, «Снежокым» да кумысым темлышт. Коллегына-влак пеш моктен-моктен йӱыч. Тугеже тыште лиймышт деч вара нуно кажныже шке савыктыштыже мемнан республикысе тиде предприятий, тудын ямдылыме кочкыш йӧрварже нерген возат гын, Марий Элнан чапше эшеат нӧлталтеш, кундемна нерген эшеат шукын палаш, адакшым сай велым гына палаш, тӱҥалыт, шонена.

Йошкар-Олашке пӧртылмеке, Чарла кремль воктене сылнын сӧрастарыме кумдыкышто чылан пырля шогалын фотографироватлалтмеке, Кремль кӧргым ончен лекмекышт, коллегына-влак Марий кугыжаныш университетыште лийыныт. А кастене Юрино посёлкыш каеныт. Тушто Шереметев замок мучко ты кечын да эрлашыжымат экскурсий дене коштын савырненыт.

1 июньышто тушко Марий Эл вуйлатыше Юрий Зайцев ден Российысе журналист ушем вуйлатыше Владимир Соловьев миеныт. Нунын дене ты кечын вашлиймаш лийын.

Туштак Э.Сапаев лӱмеш опер да балет кугыжаныш театрын шындыме «Лебединое озеро» балетшым онченыт. Постановко «Летние сезоны» кава йымалысе спектакль-влак фестиваль кышкарыште эртаралтын.

Регион вуйлатыше палемден: фестивальым 2011 ийыште эртараш тӱҥалме, а «Лебединое озеро» спектакльым замокын архитектурный ансамбльыштыже икымше гана 2014 ийыште ончыктеныт.

– Таче – тӱвыран да балет искусствын пайремже. Эрик Сапаев лӱмеш Марий кугыжаныш академический опер да балет театрын коллектившын выступленийжым еҥ-влак кӱлеш семын акленыт манын шонем, – каласен Юрий Зайцев да артист-влаклан пеледыш аршашым пуэн.

Коллегына-влакланат спектаклят, замокат да республикыштына мом ужмо гыч чылажат келшен, шонена. Сандене Марий Элна нерген эн сай да поро шонымаш дене гына мӧҥгышкышт пӧртылыныт манын ӱшанена.

Любовь Камалетдинова

М.Скобелевын фотожо

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий