Марий кечышот почеш:
20 март – Тӱня Юмын кечысавыртышыже – кече ден йӱд ик кужытан лиеш.
21-22 март – Марий У ий. Йӱксӧ идалыкым Шурмаҥшын (рысьын) идалыкше вашталта. Астролог-влакын палемдымышт почеш, ты ийын шурмаҥшын койышыжо семынак чылажат пеш писын вашталт кертеш.
Марий кумалтышын чинче тушыжо:
«Ош Поро Кугу Юмо-Пӱрышӧ! Мо пӱйырыметым шукташ полшена манын мутым пуэна, пӱртӱс-аванам аралаш манын, уло вийым пыштена, тидлан кап- кыл лывыргылыкым, кӧргӧ чон куатым пӱйырет манын ӱшанена. Икшыве-уныка-влаклан тазалыкым, уш-акылым пуйырӧ, нӧргӧ чонышт яндар, шыма, вияш лийже, кугыракым жаплен, изиракым йӧратен кушкышт, ушыштышт коча- ковам, ача-авам, родо-шочшо-влакым, шочмо суртым, шочмо мландым да Шочмо элым кучен илышт. Таза да патыр лийын, куанен пашам ыштышт, Шочмо элым аралаш ямде лийышт! Юмо серлаге!»
«Марий сугынь» книга гыч налме, 2005 ий.
Черке йӱла почеш:
3 март гыч 19 апрель марте Кугече деч ончыч кугу пӱтым кучымо пагыт шуйна.
17 март – Москвасе благоверный князь Даниилын кечыже.
18 март – Юмын Аван «Воспитание» юмоҥажын кечыже.
22 март – Севастийысе ерыште орланыше 40 святойын кечыже.
Йоча-влак верч Утарыше Христослан аван кокымшо молитваж гыч:
«Тек икшывем-шамыч Тыйын чылалан порым ыштыше Юмо улмет нерген да Тыйын законет да чынет верч пеҥгыдын шогымет нерген эре шарнат. Куштылгын шонышо, айда-лийже мутланыше еҥ-влакын языкан койышышт мыйын икшывем-влакем Тыйын корнет деч ынышт кораҥде, закондымо-влакын корнышт южгунам сайла коеш гынат, тек нуно огыт алгаштаралт!»
«Марла молитва-влак» книга гыч налме, 2005 ий.
Калык пале:
Шемгорак-влак толыныт гын, лум тылзе гыч шула.
Шемгорак-влак тошто пыжашышкышт пӧртылыт гын, шошо писын эртен кая.
Корак-влак тӱшкан карат – игече начарештеш.
Шиште чодыраште перкала – йӱштӧ эше кучалтеш.
Турий эр толеш – шошо леве лиеш.
Шертне укшым тодылын, вӱдыш шындет – сурт гыч осалым поктен колташ да пиалым кондаш полша.
Шырчыкым ужат – вашке шошо толеш, колшырем – вашке ий кая, пембым – йӱкшемда.
Ӱмырым илен эртарышын каҥашыже:
Чыным ойлат: айдемын чонжо мыняр поро, пӱрымашыже тунар нелырак.
Весе-шамычын кумылышт почеш нигунам ида кай. Калыкмутым шарналтыза: «Осёл ӱмбалне имньым налмешке гына шинчын кудалыштыт».
Келшаш кӱлеш лач тыгай еҥ-влак дене, ӱстелтӧрыштӧ уке улыда гынат, кудышт тендам арален налыт.
Ме чылалан тӱлена: кунамже шийвундо дене, кунамже чон дене.
Светлана Носова ямдылен
Пӱртӱс кумылаҥда
Республикнан ик районыштыжо командировкышто лийме годым пеледышым ужалыме кевыт воктен эртен каяш логале. Кӧргышкыжӧ пураш шонымат огыл, но оралтын тӱжвал сынжым ужын, шогалде чон ыш чыте. Озаже-влак, тушко пурен лекташ кумыл лийже манын, чотак тыршеныт. Омса воктенысе пырдыжым пӱртӱсын пуымо тӱрлӧ кукшо кушкыл, саска, пеледыш, омыж дене сӧрастареныт. Шурнан олым кылтам, йытыным, пызлыгичкым, пӱнчӧ укшымат кучылтыныт. Кызыт шке кид дене ыштыме, авторский манме, пашам эре кӱкшын аклалтеш. Тыште чылажат уло. Тӱҥжӧ – тыгай проста наста, арверла гыч кумылым нӧлталше экспозицийым ышташ лиеш улмаш.
Снимкыште: кевытыш пурымаште тыгай сӱретым ужаш лиеш.
Светлана Носован фотожо.
