Вияш эфир
Чыла ой шотыш налалтеш
Марий Эл Республикым вуйлатыше Юрий Викторович Зайцев «Вконтакте» соцсетьысе да телеграм-каналысе лаштыклаштыже вияш эфирым эртарен. Тидлан Марий Элын регионым виктарыме рӱдерже да Марий Эл Телерадио йӧным ыштеныт. Кызытсе илышыште мемнам мо тургыжландара, лачак тидын дене кылдалтше йодышлам тушто тарватыме.
Ик эн тургыжландарыше йодышыжо – тиде СВО. Касвел дене вашпижмашке уло элна ушнен. Вооружённый Вийнан нацизм ваштареш виян шогымыжым ме тӱткын эскерена веле огыл, тудлан шкежат кертмына семын полшена. Тений гына гуманитарный миссий дене сарзына-влаклан кӱлешан тӱрлӧ грузым 14 гана, чылаже шӱдӧ утла тонным, колтымо. Нунылан да ешыштлан полшымо шот дене республикыштына 50 утла ешартыш мере ышталтеш. Кодшо ийын регионал бюджет кӱшеш тидлан 600 миллион утла теҥгем кучылтмо гын, тений 1 миллиард утла теҥгеш погына, каласыш Юрий Викторович.
Кундемыштына корным олмыктымо сезон пытыш веле – ынде тудым теле мучко шотышто кучымо сезон тӱҥалеш. Республикна ден тудын рӱдолаже тидлан ямде улыт мо? Ты йодышым рашемдаш регионнам вуйлатыше Йошкар-Ола мэрын пашажым жаплан шуктышо Антон Трудиновым ушыш. Тудын ойжо почеш, оласе службо корным эрыктыше техникымат, иян годым тушко шавышаш вартышымат ситышын ямдылен. Сандене нелылык лекшаш огыл. А лектешак гын, ешартыш вийым кычкаш йӧн уло.
Вияш эфирыште корным олмыктымо да шотышто кучымо нерген веле огыл, тудым ыштыме шумлыкат мут лекте. Мутлан, ола деч торасак огыл у илемлаштат тудым ыштыме йодыш пӱсын шога. А тора ялла нергенже ойлыманат огыл. Туштат пеҥгыде шартышан корным вучат. Ты нелылык гыч лекшашлан Юрий Викторович тӱрлӧ йӧным кучылтмо, ты шотыштак калыкын верысе тӱҥалтышыжым авалтыме да тидлан полшымо, нерген ушештарыш.
Але пассажирым шупшыктымо йодыш шукым тургыжландара. Частный шупшыктышо-влак пассажир шагал улмо жапыште, поснак кастене, рейсым чӱчкыдынак кӱрлыт, уто роскотым ынешт ыште. Тыге ынже лий манын, ӱмаште 11 маршрутым 30 миллион теҥгелан субсидироватлыме, тений – 67 миллион теҥгелан. Сандене оласе мер транспортым вияҥден колтыде, троллейбус ден автобусым ешарен налде ок лий. Ты шотыштат правительстве велым изи огыл паша ышталтеш. 2021 ийыште Йошкар-Олалан 10 у троллейбусым налме гын, 2023 ийыште – 90 у автобусым. Ончыкыжо 82 троллейбусым налаш палемдалтеш.
Республикысе йочасад ден школлаште воспитатель ден туныктышо-влак огыт сите – ынде ты йодышат пӱсемын. Сандене вузлаште целевой тунеммашлан тӱткышым ойыраш кӱлмым палемдыме. Тыгай шонымаш денак ола ден посёлкылашке туныкташ кайыше выпускник-влаклан полыш шотеш ик гана 100 тӱжем теҥге ешарен тӱлалтеш гын, ялыш кайышылан – 300 тӱжем теҥге. Яллаште медицине пашаеҥ-влакат огыт сите. Тушко каяш кумылан тыгай специалист-влаклан илыме условийыштым саемдаш 3 миллион теҥге наре пуалтеш, палемдыш регион вуйлатыше.
Кызыт чыла вере туризмым вияҥден толмылан кугу тӱткыш ойыралтеш. Тидыже мом пуа? Соцкыл гоч вияш эфирым ончышо да колыштшо деч пурышо тыгай йодышланат раш вашмут йоҥгалте: «Мемнан кундемна сӧрал да шкешотан. Тушто ончыкташ йӧршӧ шуко уло. А турист-влакым шукырак савырымаш, нунылан ончен кошташышт, илашышт да кочкашышт йӧным ыштымаш верысе бюджетлан ешартыш пайдам конда. Туризм – экономикын посна индустрийже». Тыге ӱмаште республикыштына 1 миллион утла турист лийын, да нуно тидлан 4 миллиард наре теҥгем кучылтыныт.
Вияш эфир шагатат пеле наре шуйнен. Ты жапыште тудым ончышо граждан-влак деч 700 утла аклыме ой пурен, тушечын 450-же – йодмаш але темлымаш семын, а 70 утла еҥ телефон дене йыҥгыртен. Марий Эл вуйлатыше каласен: вашештен шуктыдымо йодыш-влак ӧрдыжеш огыт код, шотыш налалтыт да мере-влак ышталтыт.
Юрий ИСАКОВ
Д.Речкинын фотожо
