Шуматкечын У Торъял посёлкышто еш-тукым фольклор ансамбль-влакын регион-влак кокласе «Творцы и хранители» VII фестивальышт да «Торъяльский Fordson» ретро-технике VIII фестиваль эртаралтыч.
Кидпаша, кочкыш, ончер
Мероприятийыш толшо-влак эн ончычак «Творцы и хранители» фестивальын участникше-влакын кидпашаштым, фотоончерыште фотографийыштым, кочкыш конкурслан лӱмынак ямдылыме кочкышыштым ончен да аклен кертыныт. Жюрин аклен кайымекше, участник-шамыч еҥ-влакымат сийлышт. Мыланнат шунен-шуненак темлыштат, уло кумылын тамлен ончышна. Кажныже чотак тыршеныт, но южышт, мутлан, Звенигово район гыч, тунар шуко тӱрлӧ кочкышым ыштен конденыт – шинча шарлен да кудыжым кочкашат ӧрмӧ. Арам огыл нунак, рашрак каласаш гын, «Мартын тавраш» еш коллектив (Юлъял тӱвыра пӧрт) «Эн сай национальный кухньо» номинацийыште икымше верым сеҥен нальыч. Волжский районынат ӱстел сийже поян ыле. Санденак жюрин иктешлымашыж почеш Корамас тӱвыра пӧртын усталык коллективше кокымшо верыш лекте. Кумшо вер дене Кужэҥер район гыч «Кӱдыроҥгыр» еш коллектив (Шӱдымарий тӱвыра пӧрт) ден Килемар район гыч «Каразоран» еш коллектив (Алатайкин ялысе клуб) палемдалтыч.
«Мемнан еш пушеҥгына» эн сай фотоончер» номинацийыште гын икымше верым У Торъял район гыч Небогатиковмыт еш сеҥен нале. Кокымшо верышкат тиде район гычак Егошинмыт еш лектыч. Кумшо вер дене Параньга район гыч Смирновмыт еш палемдалте.
«Еш династий-влак» эн сай декоративно-прикладной усталык ончер» номинацийыште ойыртемалтше-влак денат кызытак палдарен кодаш гын, эн сай династийлан жюри Морко район Шеҥше гыч Васильевмытын кидпашашт-влакым шотлыш. Кокымшо степенян лауреат лӱм дене У Торъял район гыч Сидоркинмыт-Смирновмыт, кумшо дене тиде район гычак Загайновмыт еш-влак палемдалтыч.
Нине номинацийыште сеҥышыш лекше-влаклан дипломым да пӧлекым такшым фестиваль мучаште тӱвыра пӧртыштӧ кучыктышт. А фестивальын радамже дене келшышын, участник-шамыч, тӱрлӧ пашашт дене палымым ыштымекышт, Тыныслык площадь дене ошкыл эртышт да тылеч вара мероприятийым торжественно почыч. Мутым У Торъял район администраций вуйлатыше Денис Таныгин, Марий Элын внутренний политике, верысе самоуправленийым вияҥдымаш да юстиций министрын алмаштышыже Виктор Викторов, Марий Эл Кугыжаныш Погынын депутатше-влак Аркадий Новиков ден Виталий Пуртов ойлышт.
Йӱла почеш, фестиваль-влакын тистыштым нӧлтальыч. Тидым «Творцы и хранители» регион-влак кокласе VI фестивальыште сеҥыше «Мартын тавраш» еш коллектив, У Торъял тӱвыра да каныме рӱдер пеленысе «Шӱшпык» калык семӱзгар ансамбль да ретро-технике фестивальын организаторжо Андрей Куклин ыштышт.
Мероприятийын рӱдӧ площадьыште эртымыж годым игече пуйто пайремлан келшышын лӱмынак моткочак мотор шогыш: чевер кече шыратен ончыш, леве мардеж пуале. Но вара шем пыл оварген тольо, кӱдырчӧ кӱдырташ тӱҥале, йӱр тарваныш. Пиалеш, лач тиде жаплан торжественный ужаш мучашлалте да программе дене келшышын умбакыже мероприятий тӱвыра да каныме пӧрт кӧргыштӧ шуйныш.
Еш-тукым ансамбль-влакын фестивальышкышт тений Марий Элысе 10 район гыч, а тиде Волжский, Звенигово, Морко, У Торъял, Кужэҥер, Параньга, Шернур, Килемар, Советский, Медведево, тыгак Чуваш Республикысе Чебоксар муниципал округ да Татарстан Республикысе Арск район гыч 32 еш коллектив ушнен. Тыге чылаже 222 конкурсант лийын.
Тӱвыра пӧртыштӧ еш ансамбль ден коллектив-влак иктышт мурым мурышт гын, весышт сценке ден йӱлам ончыктышт.
«Эн сай еш фольклор ансамбль. Пайрем йӱла культур» номинацийыште I степенян лаурет лӱм дене Морко район Ӱшӱттӱр ял гыч Петровмытын «Яндар памаш» еш фольклор ансамбльышт палемдалте. II степенян диплом дене – «Мартын тавраш» еш коллектив, кумшо дене – Волжский район Корамас тӱвыра пӧртын усталык коллективше.
«Эн сай еш фольклор ансамбль. Исполнительский мастарлык» номинацийыште I степенян лаурет лӱм дене Советский район Кужмарий тӱвыра пӧрт пеленысе «Эр ӱжара» калык фольклор ансамбль палемдалте. II степенян диплом дене – Параньга район Ондропсола гыч Смирновмыт еш ансамбль, тыгак «Кӓмӓл» еш ансамбль (Чуваш Республикысе Синьял усталык пӧрт) да У Торъял тӱвыра да каныме рӱдер пеленысе «Шӱшпык» калык семӱзгар ансамбль, кумшо дене – Шернур район Кукнур тӱвыра да каныме рӱдер пеленысе «Пеледыш» калык фольклор ансамбль.
Посна диплом дене Татарстан Республик Арск район Шурабаш ял гыч Антиповмытын еш ансамбльышт палемдалте.
Конкурс мучашлалтмеке, «Звени, частушка!» еш баттл эртаралте. Тушто Морко район гыч Петровмыт сеҥышт.
Тора кундемла гычат толыныт
Игече локтылалтын гынат, кумылан-влак, ныл-вич еҥ, тиде жапыштат площадьыште радам дене шогышо ретро-техникым ончен коштыт ыле. А молышт йӱр деч ончычак тидым ыштен шуктеныт.
Молгунамсе семынак «Торъяльский Fordson» фестивальыш тӱрлӧ машина ден мотоциклым, ты гана эшежым велосипедым ончыкташ ятыр луктыныт, сандене ончышо да келшышыж воктене фотографироватлалтше-шамычат шукын койыч. Нуным У Торъял поселко гыч коллекционер Андрей Куклин да Башкортостан, Чуваш, Татарстан республикла, Киров область гыч йолташыже-шамыч, чылаже 31 еҥ, конденыт. Икмынярыштлан фестивальын участникше семын, а ятырыштлан тӱрлӧ номинацийыште ойыртемалтмыштлан дипломым да шарнымашан пӧлекым кучыктышт.
Тиде жапыште да варажат кумылан-шамыч тӱрлӧ техникым тыгак А.Куклинын У Торъял поселкышто почмо тоштерышкыже экскурсий дене миен ончен кертыныт.
Йӱр йӱреш, орава пӧрдеш
А теве «Леди на велосипеде» велопробегыш ушнышо-шамычым тудо лӱдыктен огыл, витне. Но тыгай кумыланже утыжым шукын огытыл ыле. Йӧра ӱдыр, ӱдырамаш-влак деке рвезе-шамычат ушненыт да радамышт ешаралтын.
«Книгагудо алан»
У Торъялысе модельный рӱдӧ книгагудын тыгай лӱман программыжат йӱрлан кӧра уремыште огыл, а библиотекыште эртаралтын. Кумылан-влак модмашлашке, викторинылашке ушненыт, районлан 100 ий темме лӱмеш ямдылыме книга экспозиций дене палыме лийыныт. Адакшым ты кечын библиотекыште Почмо омса кече лийын да кеч-кӧ тушко толын, жаплан келшыше чапле книгагудым ончен савырнен кертын.
Икманаш, ты ганат кок фестивальжат кугу кӱкшытыштӧ эртаралтыч, сандене нуно ончаш мийыше-влакын ушешышт эше кужу жаплан кодеш, шонена.
Любовь Камалетдинова
Авторын фотожо
