Артистат, туныктышат, кидмастарат … лийман
Шочын вочмекше, икшыве эн ончычак ача-аваже, иза-шольыжо дене «палыме лиеш». Изишак кушмекше, йочасадыш кошташ тӱҥалеш. Туштыжо лачшымак воспитатель ача-авам, лишыл еҥ-влакым жаплан вашталта. Ньогалан йокрок ынже лий, садикыш кумылын коштшо манын, тыгай учрежденийыште пашам ыштыше-влаклан чотак тыршыман. Воспитательлан воспитатель веле огыл, кузе ойлыш тачысе унам, эше артистат, кидмастарат, туныктышат … лийман. Шкеже лач тыгаяк. Тудо мом гына ыштен огеш мошто?! Мо куандара да ӧрыктара: кеч-можат шотлан толеш! Унана – Марий Турек посёлкысо «Ромашка» йочасадын воспитательницыже Ольга Даниловна КУРОЧКИНА.
28 ий – йочасадыште
Марий Турек поселкысо кыдалаш школ деч вара Ольга Оршанке педучилищыш воспитательлан тунемаш пурен. Кок ий гыч тудым пытарымекше, Н.К.Крупская лӱмеш Марий кугыжаныш педагогический институтын дошкольный педагогике факультетыштыже заочно шинчымашым погаш да райрӱдысӧ «Радуга» йочасадыште воспитательлан пашам ышташ тӱҥалын. Тушто 25 ий тыршен. А 2017 ийыште «Ромашка» садикыш куснен. Пелашыжлан кок ӱдырым пӧлеклен. 31 ий гыч кум ийжым декрет отпускышто шинчен. Аня кызыт 25 ияш. Марий кугыжаныш университетын юридический факультетшым тунем пытарымыж деч вара ик районышто прокурорын полышкалышыжлан пашам ышта. Арина Руэм посёлкысо лицейыште 10-шо классыште шинчымашым пога.
– Мый изиэм годымак пидаш тунемынам да 8-ше, 9-ше класслаште улмем годым Пионер пӧртыш «Вязаний» кружокым вӱдаш ӱжыныт. 4-ше, 5-ше класслаште шинчымашым погышо ӱдыр-влакым пидаш туныктенам. Школышто чолга лиймем шотыш налын, «Артек» всероссийский пионер лагерьыш канаш колтеныт. Вараже, 9-10-шо класслаште тунеммем годым, кеҥежым йочасадыште нянечке-влакын отпускыш кайымышт жаплан нуным вашталтенам. Чыла тидак ончыкыжым воспитатель профессийым ойырен налаш таратен, – каласкалаш тӱҥале Ольга Даниловна. – Таҥастарыме семын ончалаш гын, кызытсе йоча-шамыч 10-15 ий ончычсо деч моткоч ойыртемалтыт. Тидыже илыш вашталтме денат кылдалтын. Кызыт йочасад деч йодмаш чот кушкын. Икшыве-шамыч дене тӱрлӧ мероприятийыш, конкурсыш, программыш, проектыш ушныман да тидым интернетыш вераҥдыман. Садлан воспитательлан шуко палыман, а тыге гын, чот ямдылалтман, ятыр лудман. Йӧра кызыт интернет уло да келшыше литературым муаш куштылгырак. А ончыч кевытла ден книгагудылаште кычалме.
Воспитатель-влак кажне ийын аттестацийым эртат. Ольга Курочкина – кӱшыл категориян пашаеҥ. Ятыр гана Чап грамот дене палемдалтын. Шке жапыштыже районыштышт эртаралтше «Идалыкын воспитательже» конкурсыш ушнен да 1-ше верым сеҥен налын. Тудлан ямдылыме «Радость доброго общения» проектшым, тыгак лӱмын сниматлыме видеороликшым вараже дошкольный образованийым вияҥдыме «Университет детства» благотворительный фонд ден Рыбаков фондын пырля эртарыме Л.С.Выготский лӱмеш всероссийский конкурсыш колтен да 5 тӱжем участник коклаште сеҥышыш лектын! Тидак умбакыже «Университет детства» фондынак эртарыме Кеҥежымсе да Лидер-влакын школлаштышт (Москва воктенысе «Клязьма» комплексыште лийын) курсым эрташ йӧным пуэн.
– Занятий ден вашлиймаш-влакым эртарыше психологий науко доктор, педагог, публицист, Российысе Образований академийын академикше Александр Григорьевич Асмоловын воспитатель да тудын пашаже нерген ойлымыжо моткочак келшен да ушешем шыҥен кодын. Тудо тыге каласен ыле: «Я благодарен вам, потому что вы отважны, потому что решаетесь работать с детьми. …… А вы это делаете каждый день, вы это делаете каждый час, я это не умею. Вы этим даром божьим одарены. И дай вам бог, чтобы этот дар ещё больше стал светящимся».
Пеледыш, кидпаша, ойыртемалтше сий
Ойлышна, воспитатель воспитатель веле огыл лийшаш, тиддеч посна эше тӱрлымат ыштен моштышаш, а Ольга Даниловна лач тыгаяк.
Ик эн кугу чон кандарышыже – пеледыш. Тиде сомыллан эше самырыкше годымак аважым ончен кумылаҥын, вет тудат пеледышлан шӱман лийын. Райрӱдыштӧ верланыше пачер окна йымалнышт нунышт тӱрлӧ тӱс дене волгалт пеледалтын куандареныт. Ӱдыр аважлан эре полшен, санденак марлан лекмекше шкежат ты пашам шуен.
– Пӧртнам пелашем дене чоҥаш веле тӱҥалмына годым тыште эше нимо лийын огыл, но мый тунамак пеледышым шынденам, – райрӱдӧ воктенысе Эҥерӱмбал ялыште верланыше сурт-оралтышт мучко ончен коштын мутланымына годым палемдыш озавате. Кызыт гын сад-пакчаштым, кудывечыштым, палисадникыштым могай-гына пеледыш огеш сылнештаре?! Нунын нерген ӱдырамаш, очыни, чарныде каласкален кертеш: кунам шынден, кузе куштен…
Кум ий ончыч пакчасаска ден емыжсаска дене пырля виноградым кушташ тӱҥалыныт. Тений шукак шочын. Мый нуным тыглай гына ончен эртен ошкылын шымак керт. Ой, могай тамле!
Тиде жапыште Ольга Даниловна пеледышым кушташ тӱҥалме ик эн кугу амалже дене палдарыш:
– Кызытсе семын тунам илыме верым чоҥаш тӱрлӧ программе лийын огыл, да чылажымат шке кертме семын нӧлташ тыршыме. Окса пешыже ситен огыл. Санденак кугурак ӱдырна дене декрет отпускышто лийме годым яра шинчаш огыл, а мыняр-гынат шийвундым ыштен налаш манын, пеледыш росотам ужалаш тӱҥалынам. Пазарыш шке лекташ аптыраненам да палыме ковалан намиен кодеденам. Тудо мылам 300 теҥгелан ужален пуэн гынат, паледа, тиде могай куан лийын?!
Умбакыже самырык ӱдырамаш пеледыш сорт-влакым ешарен толын. Кызыт нуным ончычсо семын пазарыш ужалаш огеш пу, а интернетысе соцкыл лаштыкше гоч темла.
– Ты тӱняште кажне айдеме яра жапыштыже мом-гынат ыштышаш. Мый пеледышым ончен куштен, чонем лыпландарем, – каласыш Ольга Даниловна. – Чыным ойлаш гын, тачысе кечылан мыняр тӱрлӧ да могай сорт пеледышем улмым рашыже каласенат ом керт. Шотлен омыл. Мылам лилий моткоч келша. Могай тудо мотор! А могай тамле пушан?! Кажне гана кудывечыш лекмем годым ӱпшынч ом тем! Розам, гортензийым, гладеолусым, астрам, пиларгонийым, хризантемым, тыгак орхидейым, бегонийым йӧратем. Тӱрлӧ пайрем вашеш нунын гыч аршашым, композицийым ыштен, налаш кумылан-влаклан темлем. Тидын нерген ынде шукын палат да шкешт йыҥгыртен йодыт.
Пеледыш нӧшмым я росотам сад-пакчазе интернетысе тӱшкалаште кычалеш да келшышыжлан йодмашым ышта. Мыняржым шканже кода, мыняржым йолташыже, палымыже, моло-влаклан ужала.
– Кеч-могай сорт пеледышым налме деч ончыч мый тудын нерген интернетыште лудам, видео-влакым ончем, чыла рашемдем, – палдарыш Ольга Даниловна. – Начарын кушшо, мотор огыл, чӱчкыдын черланыше молан кӱлеш? Адакшым тыгайым еҥ-влаклан кузе темлет? Санденак мый ик ганат пелйӱд деч ончыч малаш вочмаш уке. Ик палымем икана мыскара йӧре ойла: «Тендам, буржуй-шамычым, раскулачиватлаш кӱлеш». А мый вашештышым: «Тый кастене 9 шагатланак малаш возат, а мый 12 шагат йӱд марте пашам ыштем. Тыят тынарланак малаш воч, тунам тыят буржуй лият».
Чынак, кеч-момат шот дене ыштет гын веле лектышыже лиеш. Пеледышат сайын кушшо, сӧралын пеледалтше манын, мыняр тыршыман?! Вӱдым шавыман, шӱкым кӱрман, ӱяҥдышым жапыштыже да пален пуыман. Тылеч посна тӱҥ паша нергенат мондыман огыл.
Адакшым тиде жапыштак тудо, мутлан, эше тасма гыч сӱретым, заколкым, молым ыштеден, ӱдырамаш да пӧръеҥ упшым пидеден. Мо оҥайже, тушкыжо эсогыл шкенжын «КОД» биркыжым пижыктеден. Тидыже мом ончыкта? «Курочкина Ольга Даниловна» – кидпаша озажым палдарыше шкешотан тамга. Ик жап емыж-саскам коштен, нунын гыч тӱрлым: цукатым, «шашлыкым», пастилам – ыштеден. Помидорым гын кызытат кошта, да вяленый манме лектеш. Икманаш, мом уым ужеш, шкеже ыштен онча.
– Ме ешна дене кажне ийын гаяк кушко-гынат: теҥыз деке, тӱрлӧ олала ден кундемлашке – канаш коштына. Но, чыным ойлаш гын, лучо эше иктаж-мом уым пален налын ыштышашлан пӧлеклем ыле, шонем. Нимом ыштыде, тыглай канаш гына мый жапем чаманем, – мане пытартышлан Ольга Даниловна.
Чын воспитатель, туныктышо, очыни, тыгаяк лийшаш: эре мом-гынат пален налаш тыршышаш, молан-гынат тунемшаш. Вет шкенжын шинчымашыже мыняр поянрак, тӱняумылымашыже мыняр келгырак, изи икшыве-влакымат тыгайымак кушташ тырша. Лач нунак ончыкылыкнам чоҥаш тӱҥалыт. Воспитатель теве могай кӱлешан пашам шукта!
Йӧн дене пайдаланен, Ольга Даниловнам уло кумылын саламлена да тыгаяк поро кумылан, чолга, чулым, йӱлышӧ шӱм-чонан айдеме лийын кодаш тыланена!
Любовь Камалетдинова
