УВЕР ЙОГЫН

Ончыклыкна верч йӱкленна

8 сентябрьыште уло Российыште семынак Марий Элыште йӱклымаш кече эртен. Республикыште VII созыв Марий Эл Кугыжаныш Погынышко да оласе округласе, ола да ял шотан илемласе погынымашлашкышт депутат-влакым сайлыме.

 Марий Эл Кугыжаныш Погыныш 52 депутатым сайленна гын, верысе представительный органлаш — 1358 еҥым. Мутлан, Йошкар-Олаште гына 35 депутатым ойыраш кӱлын. 7 сентябрьыштыже сайлымашлан келыштарыме пӧлем-влакым Марий Эл ЦИК-ын, ТИК-ын, верласе кучемын членже, МЧС-ын, МВД-н еҥже-влак пытартышлан ончен лектыныт, кузе нуным ямдылымым тергеныт. Чылаже 521 участке пашам ыштен. А приеимко деч вара нуным МВД-н пашаеҥже-влак йӱд-кече араленыт. Чыла тыгай участкыш  металлодетектор ден видеокамерым вераҥденыт.

Сайлымаш участке-влак кандаш шагат кастене петыралтыныт. Каласен кодыман: ты сайлымаш кузе эртымым республикыште ончылгоч палемдыме 1500 утла наблюдатель, 17 СМИ деч 48 журналист эскереныт. Эн шуко наблюдательже — 513 еҥ — Марий Элын Общественный палатыж деч лийыныт. КПРФ 460, «Единый Россий» 61 наблюдательым колтен. Ик мандатан округышто депутатыш кандидат-шамыч дечат 370 да мунициальный образованийласе представительный органласе депутатыш кандидат-влак деч 104 наблюдатель пашам ыштеныт.

Саде эскерыше-влакынак ойлымышт почеш, сайлымаш икшырымын, кугу ситыдымаш деч посна эртен. Тидым Марий Эл ЦИК председатель Ирина Татаринова пенгыдемден. Чылаже 21 вуйшиймаш пурен. Мутлан, 18 шагатат 30 минутлан 17 вуйшиймашыжым ончен лектыныт гын, кокытшо пеҥгыдемдалтын огыл. Тӱҥ шотышто чыла вуйшиймашым шотыш налыныт да вигак ситыдымашым кораҥден толыныт. Ирина Татаринован палемдымыж почеш, ятыр вуйшиймашыже сайлымаш процессын участникшын закондательствым пудыртымо шотышто йоҥылыш умылымашыж дене кылдалтын. Тыглай налмаште, законым пудыртымашыже вашлиялтын огыл. Весымат каласен кодыман: сайлымаш кечын Марий Эл Общественный палатыште «Шокшо линий» телефон пашам ыштен. Вуйшиймаш дене кылдалтше йыҥгыр лийын гын, тусо мобильный группо вигак верыш лектын.

«Единый Россий» — ончылно

Но сайлымашын лектышыже эше тӱрыс раш огыл. Марий Эл ЦИК-ын ончылгоч пуымо уверже почеш, 18 шагатлан сайлымашке 158407 еҥ ушнен гын, тидыже 29,31 процент лийын. Теҥгече кечывал лишан Марий Элын ЦИК-шын увертарымыж почеш, Кугыжаныш Погыныш депутат-влакым сайлымашым тӱрыс иктешлен шуктеныт. Тушко чылаже 35,3 % калык ушнен.

Эн шуко йӱкым «Единый Россий» партий поген. Сайлымашке толшо кокла гыч 37,49 % лач тудын еҥже-влалан йӱкшым пуэн.

Тудын почеш КПРФ кая (26,92%), кумшо верыште — ЛДПР (15,78%), нылымшыште — «Справедливый Россий» (7,8%), визымшыште — «Пенсионер-влакын партийышт» (4,93%), кудымшышто — «Российын коммунистше-влак» (4,04%).

Но тиде садакат ончылгоч шотлен лукмо лектыш веле, шижтарен Ирина Татаринова. Вич проценташ барьерым «Единый Россий», КПРФ, ЛДПР, «Справедливый Россий» партий-влак эртеныт.

ЦИК-ын ончылгоч шотлен лукмыж почеш, Кугыжаныш Погыныш ик мандатан округла гыч сайлымаште «Единый Россий» партий деч тыгай округлаште кандидат-влак ончыко лектыныт: Комсомольский, Красноармейский, Анциферовский, Березовский, Прохоровский, Прибержный округлаште — Максим Бронников, Суворовскийыште — Игорь Бондарчук, Гагаринскийыште — Альберт Насыбуллин, Машиностроительныйыште — Сергей Мартьянов, Заводскойышто — Александр Сташкевич, Козьмодемьянскийыште — Светлана Громова, Курыкмарийыште — Василий Речкин. Тыгак ты партийын енже-влак кызытеш ончылно улыт: Микряк округышто — Людмила Атласкина, Красногорскийыште — Евгений Кальянов, Звениговскийыште — Февзи Керимов, Суслоҥгерыште — Наталья Козлова,  Западныйыште — Екатерина Вахитова, Куженерскийыште — Сергей Белоусов, Марий — Турекыште — Дмитрий Сергеев,  Руэмыште — Алексей Моисеев, Пригородныйышто — Дмитрий Федоров, Моркышто — Алексей Киселев ден Евгений Кузьмин, У Торьялыште — Виталий Пуртов, Параньгаште -Александр Павлов, Советскийыште — Анатолий Аверин ден Надежда Богачук. 
      КПРФ ончыко лектын: Медведевыште — Андрей Понамарев, Сомбатхейыште — Александр Маслихин, Заречныйыште — Владислав Жезлов, Ремзаводышто — Александр Туманов, Гомзовышто — Сергей Царегородцев. 

    ЛДПР кызытеш  Строительный округышто ( Антон Мирбадалев) гына лектын. «Справедливой Россий» партийын еҥже-влак Зарубинский окгруышто (Андрей Заболотских) да Дубковский округышто (Наталия Глущенко) ончылно каят.

       Шке гыч депутатыш кандидат семын лекше-влак нерген ойлаш гын, ончыл верыш Волжский округышто Лариса Яковлева, Шойбулакысыште Александр Козырев, Оршанкысыште Александр Карташов, Шернурышысышто Владимир Кожанов лектыныт.

 Сайлымашке калыкна кузе ушнымо нерген ойлаш гын, чолгалыкым Шернур районышто ончыктеныт. Изиш шагалрак Килемар ден  Юрино районлаште миеныт, почешышт Волжск, Морко район-влак каят. А теве Йошкар-Оласе округлаште 10 — 14 % лишке калык гына йӱклаш миен.

Такшым политолог-влаклан ӱшанаш гын, сайлымашке ушнымо шотышто калыкын чолгалыкше мемнан регионышто веле огыл ӱлыкшӧ лийын, чылаже 15 % калык гына ушнен. Кеч ты кечын Российысе 16 регионышто губернатор-влакым сайленыт. «Единый Россий» партийын еҥже-влак чыла вережак сеҥен кертын огытыл.

Светлана НОСОВА

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий