1968 ийыште Марий пединститут деч вара 1963 ийыште Шеҥше школыш пашаш тольым. Педсоветыште шагатым шеледышт, 9 «б» класс вуйлатышылан пеҥгыдемдышт.
Жапше тыгай ыле. Сентябрьыште утларакшым колхоз, совхоз-влаклан пареҥгым погаш (кокымшо кинде вет!) полшымо.
Туныкташ тӱҥална веле – школыш министерский проверке толын лекте. Але чыланжак план-шамычымат возен шуктен огытыл, а мыйын гай самырык туныктышо нерген ойлыманат огыл – пуйто «тулым» пуртышт. Кружок пашамат шот дене ышташ тӱҥалме веле. Сандене иктешлыше педсоветыште «шокшо» логале – тушто чылан шӱлыкын колыштын шинчена. Аркадий Николаевич Ивановым фотокружок пашам начарын виктарымыштлан вурсышт. Тудыжо кынел шогале, шинчажым пыч-пыч ыштыш да ойлаш тӱҥале:
– Понимаете, фотография – дело тёмное: приходиться всё делать «наощупь»!
Вуйым сакен шинчыше туныктышо-влак веле огыл, тергыше-шамычат воштыл колтышт. Рушла ойлаш гын, «нервный напряжений» манмет лушкыдеме. Аркадий Николаевич мыскарам ыштылаш мастар лийын. Класс вуйлатышылан эре «с» логалын, а туштыжо шукыжым татар йоча-влак лийыныт. Шочмо йылмыжат посна туныктыман ыле. Татарстан Республик Ключ-Сап ял гыч толшо-влак рушла начаррак паленыт.
Вес ийын шыжым Алексеевка пасуш йытыным кӱраш колтышт. Тушто Виктор Алексеевич Алексеевын 5-ше классше гыч кок ӱдыр йомо. Тышке-тушко куржталына, тургыжланена. Ик жап гыч коктынет чодыра кокла гыч толын лектыч. Виктор Алексеевич «ласкан» гына йодеш:
– Куда вы ходили?
– Река.
– А зачем!?
– Вода.
Раш: йӱмышт шуын улмаш. Колхоз пашаште чыла годымак сай условийым ышташ огешат лий, шондан шотышто гын поснак. Кочмо годымат санитарный нормым тӱрыс шукташ йӧн уке, туге гынат черланенат, аяргенат огынал, Юмылан тау. Икшыве-влакат, «шинчымаш пасум куралын», компьютер ончылно «тӱнчыген» шинчен огытыл, но кызытсе йоча деч аҥыражат лийын огытыл, шонем.
Елизавета Алексеева,
Морко район,
Тошметсола ял.
