23 октябрьыште Марий Эл Кугыжаныш Погынын латикымше сессийыштыже депутат-влак 15 йодышым онченыт.
Заседанийыште сенатор, Федераций Советыште Марий Эл Кугыжаныш Погынын представительже Сергей Мартынов, республикын тӱҥ федеральный инспекторжо Сергей Беляков, правительствын, Мер палатын, Молодёжный парламентын йыжыҥъеҥже, «Герои Марий Эл. Талешке-влак» программын участникше-шамыч да шуко моло лийыныт.
У закон
«Публичный кучемын единый системыштыже верысе шкевиктемым ыштыме ик принцип-влак нерген» федерал законын да муниципал кучемын системыштыже кугу вашталтыш-шамычын вийыш пурымышт деч вара парламент «Публичный кучемын единый системыштыже Марий Эл Республикыште верысе шкевиктемым ыштыме посна йодыш-влак нерген» республик кӱкшытан у законым пеҥгыдемден.
Тиде документыште республикнан верысе шкевиктемын ик кӱкшытан системышкыже куснымыжо да муниципал округ вуйлатышым сайлыме у радам нерген ойлалтеш. Ынде тиде должностьыш кандидат-влакым ончыч Марий Элым вуйлатыше онча, вара муниципал образованийын представительный органышкыже пуат да тушто пунчалым луктыт.
Ял да ола илем, муниципал район-влакын представительный органлашкышт ончыч сайлыме вуйлатыше-влак полномочийыштым палемдыме жапын эртымешкыже шуктат.
Подъезд омсаш сӱретлет – штрафым тӱлет
Парламентарий-влак «Марий Эл Республикыште административный правам пудыртымо нерген» законыш пуртымо кум тӧрлатымашым пеҥгыдемденыт.
Документын у редакцийже дене келшышын, ашныме пий ден пырысым палемдыме жапыште (15 кече) регистрироватлыдыме еҥ-влаклан шижтарымашым але эсогыл штрафым пуэн кертыт: граждан-шамычлан – 1 гыч 2 тӱжем теҥге марте, должностьышто улшо-влаклан – 2 гыч 5 тӱжем теҥге марте, организаций-шамычлан – 5 гыч 10 тӱжем теҥге марте. Тидын шотышто протоколым ыштыме правам Марий Элын Ветеринарий комитетшын пашаеҥже-шамычлан, муниципалитетым вуйлатыше-влаклан да нунын алмаштышыштлан, верысе администрацийын профильный пӧлкажым вуйлатышылан пуэныт.
«Марий Эл Республикыште административный правам пудыртымо нерген» законыш тыгай тӧрлатымашым пурташ амалым теве мо ыштен: 2025 ий январь гыч сентябрь марте регионыштына ашныме вольык ден янлыкын айдемым пурлмышт шотышто 2 тӱжем наре случайым регистрироватлыме, ты чот гыч 700 утла случайже йоча-шамыч дене кылдалтын.
Тӱзатымаш правилым пудыртымылан штрафым кугемденыт. Вашталтыш тидлан палемдалтдыме верлаште возымо, сӱретлыме (граффити), тӱрлӧ увертарымашым, плакатым да печатлыме моло продукцийым пижыктылме але сакалтылме, тыгак чоҥымо, рокан да моло кумдык гыч яндар верыш лавыран ораван да кузован транспортын кудал лекмыж дене кылдалтын.
Правил-влакым пудыртымылан ынде палынак кугемдыме административный штрафым пуэн кертыт. Мутлан, печатлыме продукцийым закондымын пижыктылше граждан-влаклан – 3 тӱжем теҥгем, должностьышто улшо-шамычлан – 10 гыч 20 тӱжем теҥге марте, организаций-влаклан – 25 гыч 50 тӱжем теҥге йотке, законым угыч пудыртымылан – 5, 30 да 50 тӱжем теҥгем.
Марий Элын Йошкар книгашкыже пуртымо шуэн вашлиялтше да йомын кертше кушкыл-влакым пытарымылан протоколым ышташ полномочийым Пӱртӱс поянлык, экологий да йырвелым аралыме министерствын должностьышто улшо еҥже-влаклан пуымо, шуэн вашлиялтше янлык-шамычым пытарымылан – Янлык тӱнян объектше-влак дене пайдаланымым аралыме, контрольышто кучымо да виктарыме шотышто департаментын должностьышто улшо еҥже-шамычлан.
Чыла кум закон официально савыкталтме деч вара 10 кече гыч вийыш пура.
Айныктарыме верым почыт, очыни…
Депутат-влак шуко шочшан еш-шамычлан республикысе да федеральный законодательстве дене пеҥгыдемдыме йодыш шотышто юридический полышым яра налаш правам, Йошкар-Оласе кучем орган-влаклан алкоголь, наркотик але вес аяр дене руштшо граждан-шамычлан полышым пуымо шотышто полномочийым, налог законодательствыште вашталтышым пеҥгыдемденыт. Тыгак верысе шкевиктем сферым тӧрлышӧ базовый манме законын у вариантшым да «Марий Эл Республикыште умылыман бизнесым вияҥдыме нерген» у законым приниматленыт.
Мыняр шуко йӧн, тунар каньыле
Спецоперацийын участникше-влаклан транспорт налогым тӱлымӧ шотышто льготым эше ик ийлан коденыт.
Шукерте огыл Волжский, У Торъял да Шернур муниципал район-влакым муниципал округлашке савырыме дене келшышын, ийготыш шудымо-шамычын праваштым аралыме да йоча-влаклан каныме, тазалыкым пеҥгыдемдыме кампанийым эртарыме аланыште угыч ыштыме муниципал образованийлаште полномочий-влак нерген республик законыш икмыняр тӧрлатымашым пуртеныт.
Ялыште ужалыме точкым кучышо-влаклан, налогообложенийын патент системыж дене пайдаланен, верысе калыклан банк карте гыч наличный оксам налаш да счётыш средствам пышташ полшаш йӧным ыштеныт.
Ончыкылыкна – самырык тукым
Сессийыште регионысо икмыняр законым федеральный законодательствылан келыштареныт.
Молодёжный политике аланыште паша направленийым да тиде сферыште кучем орган-шамычын полномочийыштым кумдаҥденыт. Мутлан, самырык тукымым куштымо пашан тӱҥ цельже-влак кокла гыч иктыже нравственностьым шуарымаш да лӱдыкшӧ шонымаш – экстремизм да терроризм – ваштареш шоген моштымаш лиеш. Тыгак самырык-влаклан сай ача-ава лияш, ялысе илыш-йӱлан ямже ден моторлыкшым аклаш полшат.
Марий йылме ден тӱвырам – тӱнямбал кумдыкышто
Тӱвыра аланыште йотэлласе соотечественник-влак дене пашам ыштыме, тӱнямбалне Марий Элын кугыжаныш йылмыже-шамычын верыштым пеҥгыдемдаш да калык культурым шараш полшымо шотышто полномочий радамым кумдаҥденыт. Республикын тӱвыра объектше-шамыч дене яра пайдаланен кертше организаций-влакын радамышкышт историй да культур поянлыкым арален кодымо пашам шуктышо коммерческий огыл организаций-влакым пуртеныт.
Токтарсола ден Масканур «кугемыт»
Сессийын пытартыш пунчалже У Торъял районышто Шӱргыялым Токтарсолаш, Издалман ялым Масканур селаш ушымо дене кылдалтын.
Икманаш, латикымше сессийыште депутат-влак Марий Элын 14 законжо ден Кугыжаныш Погынын 18 пунчалжым приниматленыт.
Маргарита Иванова.
Марий Эл Кугыжаныш Погынын фотожо.
