«Таче миллионым пуышт –
сай пашалан ик йӱдыштак пытарена ыле!»
Кужэҥер районысо Шорсола ял шотан илем администраций кумдыкышто чылаже 694 еҥ ила. Чаманен каласыман, пытартыш жапыште калыкын чотшо кажне ийын шагалемын толын. Ял шотан илем администрацийыш тымарте шым ял пурен, тиде – Лажмучаш, Памашнур, Рӱдӧ Шӱргыял, Рушплак, Шӱшпык, Коклаял да Шорсола. Но нунын кокла иктыже ынде яллан ок шотлалт, Лажмучашым Шорсола дене ушеныт. Тыгай сӱрет, мутат уке, неле шижмашым луктеш, но, мом ыштет, илыш ваштареш шогалаш ок лий шол… А тудыжо эре ончыко кая да жаплан келшыше йодышым тарвата. Таче кечылан Шорсола кундемысе калыкым илемже дене кылдалтше могай йодыш эн чот тургыжландара, кызыт тыште мом уэмдат, ончыкыжым мом ышташ палемдыме – ял шотан илем администрацийым вуйлатыше Лилиана Завьялова дене вашмутланымашым лудаш темлена.
– Таче Шорсола ял шотан илемысе калык эн чӱчкыдын Тыланда могай йодышым пуа?
– Корно шотышто. Шорсола ял деч кум километрат пеле тораште верланыше Рӱдӧ Шӱргыял марте да тудын урем мучкыжо ыштышаш корно, тудо чылаже ныл километр кужытан лийшаш. Документ эше 2020 ийыштак, вуйлатышылан пашаш шогалмем ийынак, ямде ыле. Санденжат еҥ-влак тиде корно шотышто йодышым эре пуат. Но, чаманен каласыман, вашештенжат кызыт ом керт, молан манаш гын мыйынат кызытеш раш вашмутем уке. А ты корно чынжымак моткочак уда. Шыжым тудын дене йӧршеш каяш огеш лий. Еҥ-влак Йӱледӱр ял гоч коштын толашат. Коклаял гыч ме эше лектын кертына гын, умбакыже – уке. Телымат ты корнышто лумым эн чӱчкыдын шӱкаш логалеш.
– А калык тушеч Шорсолаш кевытыш, администрацийыш коштеш туге?
– Туге. Ончыч тушто кевыт лийын, но машина дене пураш йӧсӧ, сандене сатум шупшыктымым чарненыт. Тиде корнылан верчын самырык-влак ӧрдыжыш илаш каят. Йоча-шамычланат школыш Шорсолаш огыл, а Йӱледӱрыш кошташ логалеш. Тыге кум-ныл тунемше километр утла йолын ошкыл вола, тушеч нуным вара автобус Йӱледӱр школыш шупшыкта. Садланак Шорсола школыш тудо могыр гыч кок йоча гына коштын толаша. Икманаш, тиде корным ыштымым калык чынжымак изин-кугу вуча. Район кӱкшытыштӧ полшаш тыршат, верысе «Маяк» агрофирмат кертмыж семын полыш кидым шуялта. Сандене тиде корным ыштымым ме чыланат моткочак вучена.
– Палена, кундемыштыда верысе калыкын сай тӱҥалтышыжлан полышым пуымо программе почеш, шагал огыл кӱлешан паша ышталтеш.
– Мом кертына – ыштена, кундемнам тӱзаташ да тудым сайракым ышташ тыршена. Лишыл жапыште тиде программе полшымо дене Шорсола ялыштына школ воктенысе Кугу Отечественный сарыште вуйым пыштыше-влаклан обелискым тичмашнек уэмдена: тоштыжым чыла кораҥдена да йӧршеш весым шогалтена. Районысо бюджет тидлан кокшӱдӧ тӱжем теҥгем ойырен, ме мыняр кертынна – тунар пыштенна. Вес ийлан шӱгарласе печым уэмдыме дене кылдалтше проектым ямдылена. Тудыжым мо ыштыме – ик ганат вашталтыме огыл, а шӱгарлам ме кажне ийын эрыктена.
– Чыла тидын деч посна тачылан ял шотан илемыште йоча-влаклан кокымшо площадкат уло?
– Чын. Верысе калыкын сай тӱҥалтышыжлан полышым пуымо дене кылдалтше программе почешак икымше тыгай кумдыкым ме кашакын Шорсола ялыштына 2020 ийыште вераҥденна. Тудо – районышто эн кугу, чылаже тушто шӱкшакым оптымо контейнер дене пырля латкок оборудований уло. Тений ялысе калык дене пырля тыгаяк йоча площадкым Шӱргыялыште ыштенна. Шорсоласе деч тудо изирак, чылажге тушто куд
оборудований уло. Окса полышым район казна гыч пуэныт. Кызытлан тушко ошмам кондыман да тӧрлен шындыман. Верысе рвезе-шамыч тидым ышташ полшаш лектына манын каласышт. Варажым пеленже футбол дене модаш изирак кумдыкым ышташ шонымаш уло.
– Шке жапыштыже ял шотан илем администрацийышкыда чылаже шым ял пурен, ынде – кудыт.
– Туге. Лажмучаш ялна ынде Шорсола ялын ик уремышкыже савырнен. Чылаже тушто вич пӧрт уло, илатше – кумытышто. Тений тусо ик пӧртышкӧ газым пурташ палемдыме. Тиде суртыштыжо шуко ий колхозыштына пашам ыштыше ӱдырамаш ила, тидым тудо сулен. Газым пуртымо шотышто мутым умбакыже шуяш гын, кызытеш ял шотан илем администрацийыштына Шӱшпык ялыште гына тудо уке. Тушто еҥ-влак улыжат кум пӧртыштӧ илат. Газым пуртымо шотыштат эреак пашам ыштыме да умбакыже ыштена. Вуйлатыме пашаш мо шогалынам – яра шинчен омыл. Теве кызыт тыгыде кӱлан оксам кычалам, район администрацийым вуйлатыше дене ты шотышто мутланыме, сандене полыш лиеш манын ӱшан уло, вет ялласе уремлам тӧрлен уэмдаш кӱлеш
– Ыштышаш паша шуко маннеда…
– План кугу. Но чылажат окса дене кылдалтын. Таче миллионым пуат гын, калыклан илашыже йӧнан лийже манын, тудым ик йӱдыштак пытарена ыле!
Г.Кожевникова
