Ю.А.Александров – биологий науко кандидат, доцент, радиобиолог. Морко район Эҥерсола ялын эргыже. 1956 ий 29 майыште колхозник ешеш шочын-кушкын. Ачаже Александр Александрович да аваже Анастасия Ивановна ӱмырышт мучко «Рассвет»колхозышто тыршеныт, аваже шудо каваным эн мастарын тошкен моштышылан шотлалтын. Шоненыт мо нуно иктаж-кунам Юрий эргышт марий-влак кокла гыч (чумыр республикланат тудак веле) радиацийым экспериментально шымлыше шанчызе лиеш манын? «Радиаций» шомакше кеч-кӧлан лӱдыкшын шокта, тидын годым ме вик Чернобыль туткарым шарналтена,
– Юрий Александрович, те куд икшыве кокла гыч кумшо улыда. «Кумшо йоча поснак ушан лиеш», – манме калык ой лач келшен толмыла чучеш.
– Эҥерсола школышко тунемаш кайымекем, кӧ пала, молан дыр, икымше класссыште пеш удан тунемынам. «Шӱшмӱйым кочкаш пеш йӧратет ыле, сандене, очыни» манын, авам ик гана веле огыл, мыскарам ыштен, мемнам воштылтен. А кокымшо класс гыч тӱҥалын, кандаш классым пытарымеш эн талын тунемшылан шотлалтынам.
1971 ийыште Кокласола школ дене чеверласен, Йошкар-Оласе медучилищыш экзаменым кучышым. Ныл ий тунемме жапыште шуко чыташ перныш: икымше курсышто тӱшкагудышто вер лийын огыл, еҥ пачерыште илаш логалын, шужашат пернен. Стипендий пеш изи ыле, ял гыч ача-ава полшен кертын огытыл, колхозышто пашадарым тӱлен огытыл, адакшым моло йоча-влакым ончаш кӱлын.
1975 ийыште медучилищым йошкар дипломым дене пытарымек, пошкудо Вончӱмбал ял медпунктыш фельдшерлан тольым. Тунам моткоч самырык, 19 ияш, лийынам. Пеш кӱчык жап гына ыштышым, тудо ийынак Кокласола участковый больницыш кусарышт. Тыште 8 ий еҥ-влакым эмлымеке, 1983 ийыште МарГУ-н ял озанлык факультетышкыже документым намиен пуышым. Йошкар дипломлан кӧра экзамен деч поснак зоотехний отделенийыш нальыч
– Но… Светлана шӱжардан ойлымыж почеш, те икмыняр гана мединститутыш тунемаш пураш ямдылалтында. Вара рашемдыш: тӱрлӧ амал дене шонымашда шукталтын огыл: ик ийын вступительный экзамен годым черланенда, вес гана кеҥежым ача-авада пӧртым чоҥаш тӱҥалыныт улмаш да экзаменым кучаш каен шуктен огыдал, кумшо гана – вес амал. Содыки молан тунам шонымашдам тыге туран вашталтенда: эмлыме паша олмеш ялозанлык дене кылдалтшым ойырен налында?
Л. СЕМЕНОВА
Тичмаш интервьюм 2022 ий 3 июньысо номерыште (39 №) лудса.
Фотом Ю.Александровын архивше гыч налме
