Марий кундемыштына талантан, уста самырык еҥ-влак шукын улыт. Нунын кокла гыч ялыште шочын кушкыныт гынат, тидым нигунамат огыт шылте: мӧҥгешла, кугешнен, ончыко ошкылыт, моштымашыштым вияҥдаш элнан кугу олалашкышт шинчымашым погаш каят да шонымашыш шуыт. Тыгай-влак кокла гыч иктыже – Морко район Кокласола ялыште шочшо, ончыч Эҥерсола школым, а вара Коркатово лицейым тунем пытарыше Анастасия Павлова. Кызыт ӱдыр Санкт-Петербургысо Калык искусствын высший школжын (академийжын) 3-шо курсыштыжо шинчымашым пога.
– Анастасия, палена, Коркатово лицей деч вара тый Йошкар-Оласе художественный школыш тунемаш пуренат?Молан лач тушко?
– Мый сӱретлаш эреак йӧратенам, шке илышем художество дене кылдаш шоненам да Йошкар-Оласе художественный школыш тунемаш пураш кугу кумыл лийын. Тунам тушто кок специальностьлан туныктеныт, мый «Живописьым» ойыренам. Училищыште тунемаш мылам келшен, тушто моткоч талантан художник-туныктышо-влак пашам ыштеныт – нунылан тауштен ойлем. Нылымше курсышто педагогический практике лийын, йоча-влак денат пашам ышташ лиеш манын шоненам, кеч тыгай опыт ыле: тидын деч ончыч мый кокымшо курс гычак рушарня еда Кокласола ялысе Рушарня школышто пашам ыштенам. Йоча-влак дене пырля ме сӱретленна, кидпашам ыштенна, пайрем-влаклан ямдылалтынна. Дипломым аралымеке да тудым кидыш налмеке, йодыш лектын: кушко каяш? Умбакыже тунемаш пураш але пашам ышташ тӱҥалаш? Изобразительный искусствын могай корныжым ойыраш – тунамлан эше шканем палемден омыл ыле. Тиде жапыштак оҥай темлымаш лийын. Моркысо искусство школ Коркатово лицейыште филиалым почын, тушко преподаватель кӱлын. Мый келшенам. Кок группым погенна да 2018 ий сентябрь гыч пашам ышташ тӱҥалынна. Урок деч вара отборочный турым эртыше йоча-влак (нуным конкурс почеш погеныт) ешартыш занятийыш толыныт. Мемнан тыгай предмет-влак лийыныт: «Живопись», «Сӱрет», «Композицийын негызше» да «Искусство-влакын историйышт». Йоча-влак талантан лийыныт, усталыкыштым конкурслаште ончыктеныт. Пытартыш конкурсна Театрын идалыкше дене кылдалтын. Тушто мыйын тунемшем республикыште икымше верым сеҥен налын да Артекыш путёвко дене палемдалтын. Тыге мыйын туныктымо карьерем мучашлалтын, туге гынат йоча-влак дене пашам ышташ моткоч оҥай ыле.
– Морко районысо Эҥерсола школышто аватын, туныктышо Любовь Викторовна Павлован, вуйлатымыж почеш «Курчак театр» пашам ышта. Тудлан моткоч мотор курчак-шамычым лач тый ямдыленат – кушеч тыгай мастарлык? Тендам тидлан иктаж-кӧ туныктен але…
– Йоча курчак театр нерген шонымаш эше Рушарня школышто ыштымем годымак лийын. Кугечылан сценкым ямдылыман ыле, мый курчак-шамычым ямдылаш да «Теремок» йомакым шындаш темленам. Ширмым мыланна ыштеныт, декорацийым шкак сӱретленам, а курчак-шамыч шотышто нелылык лектын. А пайрем марте тунар шуко кечыжат кодын огыл, сандене кучакым ышташ да ургаш тунемаш кӱлын. Алла Леонидовна Кушакова да йоча-влак дене пырля ме кӱлдымӧ лапчыкла, тошто вургем гыч ямдыленна. Шушаш ийлан мый сай качестван тканьым, фурнитурым, межым налаш кӱлеш манын шонен пыштенам. Тыге «Колобок» йомаклан курчак-шамычым ыштенам. Искусство школышто пашам ыштымем годым авамын классыштыже «Рисований» предметым туныктенам, У ийлан курчак театрым шындаш темленам. Ачам ширмым ыштен, мый декорацийлам сӱретленам, курчак-влакым ургенам да нунылан вургемым пидынам. Авам йоча-влак дене пырля репетицийым эртарен, спектакльым шынден. Йоча-влаклан да мыланна чыла тиде моткоч келшен, сандене тӱҥалме пашам вияҥдаш тӱҥалынна. Курчакым ургаш мыйым иктат туныктен огыл. Шкеак. Шуко шымленам, интернетыште кычалынам. Тунам эше видеоурок-шамычат лийын огытыл, ямде сӱрет гына.
– Кызыт Российын ик эн кугу олаштыже – Санкт-Петербургышто – Калык искусствын высший школыштыжо (академийыштыже) тунемат. Молан лач тушко? Могай специальность дене шинчымашым погет? Тунемме вер келша мо?
– 2019 ийыште кеҥежым Санкт-Петербургыш миенам, вступительный экзамен-влакым кученам да конкурсым эртенам. Молан лач Калык искусствын высший школышкыжо? Училищыште кумшо курсышто тунемме годым ме тушто группына да туныктышына-влак дене тоштер практикыште лийынна. Ола мылам моткоч келшен, тышке эше пӧртылам манын решитленам. Кушко тунемаш пурымо шотышто идалык шоненам – Калык искусствын высший школжым (академийжым) ойыренам. Калык искусство школлан (тудо ондак тыге маналтын) негызым Александра Фёдоровна Романова пыштен. Революций деч вара академийын оралтыштыже тӱшкагудо лийын. 2000 ийыште гына оралтым уэмдаш да тудлан ончычсо статусшым пӧртылташ палемденыт. 2003 ийыште Питерын рӱдыштыжӧ академий угыч почылтын. Тудо – Российыште традиционный прикладной искусство художник-влакым профессионально ямдылыше икымше да ик кугыжаныш тунемме вер. Элна мучко кандаш филиалже уло: Санкт-Петербург, Москва, Холуй, Богородское, Сергиев-Посад, Рязань, Омск, Мстера. Академийыште тыгай кафедр-влак улыт: «Художественная живопись», «Художественное кружевоплетение», «Истории искусств», «Лаковая миниатюрная живопись», «Декоративная роспись», «Ювелирное искусство», «Косторезное искусство», «Рисунок», «Живопись». Тиде тунемме вер мылам оҥайла чучын, сандене тушко документем пуэнам. Кызыт художественный кружевоплетений кафедрын кумшо курсыштыжо (бакалавр) улам. Тунемаш неле, но оҥай. Тыгай предметла дене шинчымашым пуат: «Декоративный и прикладной рисунок», «Академическая и декоративная живопись», «История искусств», «Теория прикладного искусства», «Пластический анатомий». «Тыгыде пластике да скульптур», «Философий», «Педагогике» «Психологий», «Руш йылме», «Мутланыме культур» «Литератур», «Перспективе», «Шымлыме пашан негызше», «Вургемым моделироватлымаш да конструироватлымаш», «Англичан йылме», «Технологий», «Материаловедений», «Кружеван изделийым проектироватлымаш», «Мастарлыкым у семын вияҥдымаш (проектна почеш коклюшко-шамыч дене пидына)».
– Палена, яра жап моткоч шагал, туге гынат тыгай лектеш гын мом ышташ йӧратет?
– Яра жап чынак моткоч шагал. Тудым муамак гын, лудаш, сӱретлаш, фильм-влакым ончаш, пӱртӱсыш лекташ, пидаш, модышым ургаш тыршем. Эн йӧратымыже… Посна каласен ом керт. Кажне кечын тудо – тӱрлӧ.
— Санкт-Петербург гай олаш тунемаш толшо студент-влакын тӱҥ шотышто могай нелылык вашлиялтеш?
– Нелылык икмыше курсышто лийын. А кызыт ынде чылаланат, очыни, тунем шуынам. Климат весе, ола кугу, гӱжлышӧ да шуко еҥ. Кунамже тиде нойыкта да ялыш, чодыраш каяш да вийым поген толмо шуэш.
– Ончыкылык шонымаш могай? Тунем пытарыме деч вара кушто пашам ышташ шонет?
– Оҥай диплом пашам проектироватлаш, вузым тунем пытараш, дипломым аралаш. Кушто пашам ышташ тӱҥалам кызытеш ом пале, но илышем творчество дене кылдаш шонем.
Г.Кожевникова
Снимкыште: Анастасия Павлова
