«Цифровой культур» федерал проектын «Тӱвыра» нацпроектше дене келшышын, С.Г.Чавайн лӱмеш национальный книгагудо тошто книга-влакым электрон вариантыш кусарыме пашам умбакыже шуя.
Ты гана шуэн вашлиялтше пӧлкаште аралалтше ««У приволжских инородцев: путевые заметки» книгам цифроватлыме. Авторжо – Софья Чичерина. Книга ош тӱням 1905 ийыште Санкт-Петербургышто ужын.
С.В.Чичерина (1867–1918) – туныктышо, публицист, этнограф, Руш географический обществын еҥже, Кокла Юлысо руш огыл калык-влакын илышыштым да национальный быт сӱретым шымлыше. Ачаже Василий Николаевич Россий империйын МИД-шын Тӱҥ архивыштыже, вара Бразилийыште, Германийыште, Францийыште российысе дипломат представительствылаште служитлен. Софья Парижыште шочын. Кугурак изаже Георгий РСФСР ден СССР-н йот элысе паша шотышто наркомжо лийын; чӱчӱжӧ Борис Николаевич – правовед, Моско университетын профессоржо. С.Чичеринан пелашыже Юл кундемысе калык-влакын просветительже Николай Бобровников лийын. Чыла пашажым тудо Чичерина фамилий дене савыктен.
Софья Тамбов губернийыште кушкын. Сай образованийым налын. Вара шкежат ача-аважын школыштыжо кресаньык икшыве-шамычым туныктен. Илен-толын, кугыеҥ-влаклан Покровский калык училищын попечительже лийын. 1899 ийыште Самара губернийыште шужен илыше кресаньык-влаклан полшен. Тунамак Юл кундемысе инородец-шамычлан Н.И.Ильминскийын системыж почеш школым ыштыме пашаш шупшылалтын. Ты системе денак йоча-влакым эн ончыч шочмо йылме дене туныктеныт, варажым веле руш йылмыш кусненыт. 1904 ийыште С.Чичерина Казанский, Симбирский, Вятский ден Уфимский губернийласе 30 наре школым ончен савырнен. Тушто татар, чуваш, марий-влак иленыт. Иктешлымаш семын икмыняр пашам возен. Иктыже – «У приволжских инородцев» корнысо заметке-влак.
Татар, чуваш, марий («черемис»), удмурт («вотяк»), мордва калык-влакын тыглай, религиозный, школ илышышт нергенат возен. Автор инородец-влакым виеш рушаҥдаш тыршыме пашан лектышыже укелыкым палемден да национальный йылмыла дене пуымо образований верч шоген.
Моло электрон книга семынак С.В.Чичеринан книгажым библиотекын локальный сетьыштыже муаш лиеш.
С.Носова
Фотом книгагудын лаштыкше гыч налме
