Кинофестиваль ик верыш ушен
22-27 майыште республикыштына чапланыше Россий кинорежиссёр, актёр, сценарист, продюсер, общественный да политический деятель Станислав Говорухинлан пӧлеклалтше «Движение по вертикали» кинофестивальын кокымшо этапше эрта. Тудо Йошкар-Олаште 13 майыште почылтын. Ты кечын Тӱвыра да каныме рӱдӧ паркыште С.Говорухинын ямдылыме «Опасные каникулы» фильмжым ончыктеныт.
Икымше кечын Т.Евсеев лӱмеш национальный тоштерыште лӱмлӧ еҥын илыш-корныжо, усталык пашаже дене палдарыше фотовыставке почылтын, а вара ты мероприятийыш лӱмынак толшо уна-влак дене вашлиймаш эртен. А туштыжо «Кинофокус» компаний вуйлатыше Ирина Борисова, режиссер, сценарист Александр Велединский, актрисе, режиссёр Ольга Беляева, «Ленфильм» киностудийын тӱҥ редакторжо Андрей Апостолов, кино да театр актёр Борис Каморзин лийыныт.
Пианист гыч артистыш
Б.Каморзин дене усталык вашлиймаш самырык-влакланат, кугурак-шамычланат кужу жаплан шарнымашеш кодеш. Борис Борисович артист корныш шогалмыже, театрыште пашам ыштымыже, кинош логалмыже да моло нерген оҥайын каласкалыш.
– Усталык шӱлышан вашлиймаш. Тиде муткылдышыште тӱҥалтыш кок мутшо эн кӱлешан. Молан манаш гын, кызыт тӱняште шуко еҥжын шӱм-чон поянлыкше нужна, пусталык шуко… Чын усталык паша айдемым утара. Мыйын усталык корнем – моткоч тӱрлӧ шӧрынан, – шкеж нерген тыгерак палдараш тӱҥале россий артист. – Изи годым мый актёр лияш шонен омыл, садлан ача-авам Брянск оласе музыкальный школысо фортепиано классыш тунемаш колтеныт. Тунамак почеламутым возаш кумылаҥынам. Мылам чылажат оҥайын чучын, но пианист лияш шонымем ик ганат вуй гыч лектын огыл.
Ты семӱзгарым рвезе моткоч сайын шоктен моштен, шым ий тунеммеке, Моско консерваторий пеленысе рӱдӧ музыкальный школышто шинчымашым пойдарен. Мо оҥайже: вес ола гыч мийыше рвезе тунемаш яра пурен кертын. Тудо СССР-ын калык артистше Татьяна Николаеван классыштыже шинчымашым нылын.
– Но начарынрак тунемынам, южо занятийышкат коштын омыл… Трукышто мо лийын каен? Кызытат шоналтем да ӧрам, – шарналта Б.Каморзин. – Вара мыйым, латкандаш ийым темышым, армийыш наҥгайышт. Салтак илышем Беларуссийыште, ракет войскаште эртен. Вигак учебкыш тылзылан чодыраш колтеныт. Тӱҥ сомыл деч посна клубышто пианином кычалын муам да чон канымеш шоктем ыле. Эртен кайышыжла икана офицер колын да мылам каласен: «Тый тыште мом ыштет, тылат оркестрыште лийман!» Тыге салтак оркестрышкат шуын да йоча годым келшыше сомылжым кок ий шуктен.
Армий гыч пӧртылмекыже, самырык еҥлан мӧҥгеш консерваторийыш каяш йӧндымын чучын да Борис Щукин лӱмеш театральный институтыш тунемаш пурен.
– Этюдым ыштен моштен омыл, но сай педагогем-шамычлан кӧра тидланат тунемын шуынам, – палемдыш артист.
Театр паша, киношто – икымше роль
– Институт деч вара лу ий тӱрлӧ театрыште пашам ыштенам. Тиде – Моско оласе самырык, Вахтангов лӱмеш театрлаште, тыгак «Содружество актёров Таганки» театрыште… Чонемлан келшыше спектакль але роль лийын огыл гын веле, ала-мо эреак ситыдымыла чучын, – чонжым почо Борис Борисович да киношто войзалташ тӱҥалмыж нерген умбакыже мутшым шуйыш: 1990 ийыште Щукинский институтын кумшо курсыштыжо тунемме годым Николай Николаевич Достальын «Облако-рай» киноштыжо сниматлалташ ӱжыныт. Эпизодышто модаш ӱшаненыт ыле, но тудым кӱлеш семын шуктен омыл, очыни, мылам, самырык артистлан, ӱшаным сулаш неле лийын.
Но, икмыняр жап эртымеке, Николай Николаевич уэш Борис Каморзин деке йыҥгыртен да «Монах и бес» киноштыжо юмынъеҥым модаш ӱжын. Образыш келгын пураш, рольым сайын модаш манын, актёр лӱмынак храмыш священник деке миен коштын, мом да кузе ыштышашым, шкем кузе кучышашым тунемын. Рольым мастарын модмыжлан Российысе кинокритик ден киновед-влак «Белый слон» премий дене палемденыт. Тиде роль денак Борис Борисович «Ника» премийым налын.
– «Облако-рай» кином сниматлыме жапыштыракак Игорь Масленников «Что сказал покойник» фильмын съемкыжым эртарен. Тидын нерген шарналтыде омак керт, – воштылын-воштылын каласкала артист. – Тушто мый полицейскийын рольжым модынам, ик эпизодышто Олег Табаков дене пырля мутланышаш улына ыле. Мылам, нигунамат киношто сниматлалтдыме еҥлан, чылажат у лийын. Партнёрын шинчаш ончымо олмеш, камерыш ончымемлан да эше моткоч кугу йӱкын мутланымемлан эсогыл вурсалтынамат.
– Иван Дыховичныйын «Копейка» фильмыштыже войзалтме деч вара шукын палаш тӱҥалыныт. А нылле ияшем годым режиссёр Сергей Уруслякын «Долгое прощание» фильмыштыже икымше гана тӱҥ рольым модынам. Тыршен пашам ыштымем арам лийын огыл, «Золотой овен» премий дене палемдалтынам. Тидымак икымше кугу сеҥымашемлан шотлыман, – рашемдыш Б.Каморзин. – Тиддеч вара ятыр жап нигӧ нигушто сниматлалташ ӱжын огыл. Тиде мыйым пеш тургыжландарен да ик кечын Урусляклан йыҥгыртенам да тетла молан нимогай съёмкыш от ӱж манын йодынам. Вашмутшо раш лийын: «Шке ийготет деч кугун коят, садлан келшыше роль уке». А мый тидым палем, вет армийыште служитлыме годым Чернобыльышто лийынам, сандене вуемат изишак чараҥын.
Мороженый, чыве шыл да …
Тиде да эше моло режиссёр денат тӱрлӧ фильмыште войзалтмыж нерген Борис Борисович моткоч сайын радамлыш, а пелашыж дене палыме лиймым поснак оҥайын каласкалыш:
– Света Моско самырык театрыште администраторлан ыштен. Шемалгырак ӱпан самырык ӱдыр вик шинчашкем перныш да мороженыйым тудлан налын тольым. Ласкан гына «Тау» манмыж дечак пуйто шулен кайышым. Мороженыйым кочмыжым ӧрдыж гыч эскераш оҥай ыле. Икмыняр гана уэш шӧр кочкыш дене сийленам, яндар южымат шӱлаш уремыш лектынна. А икана грильыште ямдылыме чыве шылым налын конденам. Гримёркышто коктын пеш писын кочкын пытарышна. Икана Света кевытыш кайымем ужын да майонезым налын кондаш йодын. Тудлан аваже кӱштен улмаш.
– А банкыже, паледа ыле гын, могай кугытан лийын?! – мутланымашке шыргыжалын ушныш Светлана. – Литрат пелан!
Тыге кок йӧратыше еҥ варажым ешым чумыреныт.
Ача-аван корно дене
Россий киноактёр залыште шинчыше-влакын йодышыштланат кумылын вашештыш:
– Пианином шоктен моштымыдам пашаште кучылташ логалын мо?
– Кызытат тудым шоктен кертам. Шарнем, вузышто тунеммем годым иктаж этюдым ямдылаш кӱлмӧ годым йолташ-влак эреак шокташ йодыт ыле. Тыге кок ий почела. Но икана тыге воштылыныт: «Музыкант улметым шукертсек палена, а ынде могай артист улмет ончыктыман…». Киношто пианином шокташ логалынжат огылла чучеш.
– Кинон да театрын але театрын да кинон артистше улыда? Те шендам могайжылан шотледа?
– Мутат уке, тӱҥалтыште театрын артистше семын шкемым ужынам. Адакшым ача-авамат тыге воспитатленыт да «Театр – тиде ик еш» маныныт. Уке, тидым ийготым погымеке веле умылет: еш – тиде пелаш, икшыве, авам.
Такшым киноактёр улам, кеч-мо гынат тудын пашадаржат кугурак (воштылеш – авт.)
– Могай кино гоч Тендам утларак калык пала?
– «Ликвидация» кино гыч Михаил Довжикын рольжо гоч шукын палат, эсогыл уремыште ужмекышт фильмысе семын «Здравствуйте, Махал Махалыч!» маныт. Тыгак эше ончышо-влак «Зона», «Полярный» да икмыняр моло киношто модшо актёр семын палат.
– Ача-авада нергенат рашемдаш оҥай ыле. Нуно артист улыт?
– Авам – актрисе, ГИТИС-ым тунемын лектын, а ачам нимогай вузышто шинчымашым налын огыл, но могай рольым пуат, чыла модын кертын. Чаманаш кодеш, тудо 54 ияш мемнам коден каен. Авам Брянск гыч, туштак калык театрым чумырен да самодеятельный артист-шамычым ик верыш чумырен. Тушто мыят изинекак лийынам, сценын, театр чаршан пушыжым шижаш тунемынам. Музыкант огыл гын, артист садак лиям манын шоненам.
Авам деке кызытат чӱчкыдынак кудалыштам. Мийымынам пеш вуча, куанен вашлиеш, сай тыланымаш дене ужата. Тудо мыйын войзалтме чыла кином пала, чылажымат онча. Икманаш, ава семынак эскера.
– А эргыда артист корным ойырен налын мо?
– Уке, эргым ушан-шотан, еҥым умылен, сай ден осалым ойырен моштышо лийже шоненам. Борис тыгак музыкальный школым тунемын лектын, тхэквондо дене капкылжым шуарен, йошкар ӱштӧ мартеат шуын, англичан, француз йылмылам тунемын. Артист лияш шоненат огыл, тудо МГУ-со химий факультетым тунемын лектын. Кызыт квантовый физике дене пашам ышта.
Иктешлыме семын
Тыгай фестивальым республикыштына эртарыме моткоч кӱлешан. Йошкар-Олаште да районлаште илыше-влаклан российысе режиссёр-влакын пашаштым ончен веле огыл, а чапланыше киноактёр, режиссёр-влак дене шинчаваш мутланаш да нунын дене пырля войзалташ йӧн пуалтеш.
Алевтина БАЙКОВА
Авторын фотожо
