«Марий Эл» газетлан – 110 ий
Нигӧ ок мондалт
Пӱсӧ пера да саргурал дене
Кугу Сеҥымашын 80-ше идалыкшылан фотопроект
Тӱҥалтышыже 17-19-ше №-ан газетыште
БИКМУРЗИН Анатолий Иванович –
Анатолий Бик
(1915 ий, Пошкырт кундем, Мишкан р-н Пӱрӧмучаш ял – 1980 ий)
Школ деч вара Марпединститут пелен рабфакыште тунемын, армийыште служитлен. Фронтыш кайыме деч ончыч «Ямде лий» газетыште ыштен, пелекыдалаш школ туныктышылан курсым эртен, марий йылме ден литературым туныктен, Сотнурысо «Большевик» райгазетыште ответственный секретарь лийын.
1942 ий мартыште фронтыш налыныт. Иваново областьыште военно-технический училищым тунем лекмеке, 21-ше гвардейский Невельский стрелковый дивизийын 69-ше гвардейский стрелковый полкшын взвод командирже, младший техник-лейтенант лийын, Латвий кундемыште кредалын. 1944 ий августышто нелын контузитлалтын. Кужун эмлалтме деч вара 1945 ий апрельыште Йошкар-Олаш пӧртылын.
Сар деч вара «Марий коммуна» газет редакцийыште, Марий книга издательствыште тыршен. 1952 ийыште МГПИ-м тунем пытарен да умбакыже писатель-профессионал семын ыштен.
БОГОСЛОВСКИЙ Дмитрий Фёдорович –
Дим. Орай
(1901 ий, Шернур р-н, Марий Пыжай ял – 1950 ий)
Тӱҥалтыш школым сайын пытарен гынат, умбакыже тунемаш каен кертын огыл – ешыже йӧсын илен. Изинек пашалан пижын: волостной правлений переписчиклан, мланде отдел секретарьлан, статбюро статистиклан ыштен. Армий деч варат Шернур ден Марий Турек мланде отделлаште секретарь пашамак шуен. 1929 ийыште ялыштыже «У Пижай» колхозын икымше председательже лийын. Тунамак «Марий ял» газетыште икымше ойлымашыже савыкталтын. 1936 ийыште Косолоп райгазетыште отсеклан ышташ тӱҥалын.
1941 ий шыжым фронтыш логалын. Волхов ден Ленинград фронтлаште кредалын. Ондак техник-интендант, вара старший лейтенант лийын. Тазалыкше начарештмылан кӧра 1944 ийыште мӧҥгӧ пӧртылын. Райгазетыште ончычсо пашамак шуен, вара редакторлан шогалтеныт. 1946 ий гыч пытартыш кечыж марте «Марий коммуна» ден «Марийская правда» газет-влакын корреспондентыштлан ыштен.
ВИШНЕВСКИЙ Семён Алексеевич
(1920 ий, Волжский р-н Памар села – 1990 ий)
Шымияш школ деч вара кум ий Марий сымыктыш техникумын театр пӧлкаштыже тунемын. 1939 ийыште «Марий коммуна» газет редакцийыште ыштен.
1940 ийыште армийыш налыныт. Военно-политический училищым тунем лекмеке, старший лейтенант званий дене ончыч посна истребительно-противотанковый дивизионын стрелковый рото командиржын политпаша шотышто алмаштышыже, а вара 39-ше армий Йошкар Знамя орденан стрелковый Ленинградский дивизийын стрелковый Выборгский полкшын взвод командирже лийын. Касвел, Йӱдвел-Касвел, 3-шо Белорусский фронтлаште кредалын, Эрвел Пруссийыште нелын сусырген.
Сар гыч толмекше, ик ий «Марий коммуна» газетыште ыштен, ныл ий МГПИ-ште тунемын, вич ий Марий АССР писатель ушемым вуйлатен, кандаш ий республикысе Тӱвыра министерствын сымыктыш шотышто кугурак инспекторжо лийын. Изин-изин «Пачемыш» журнал редакторын алмаштышыже, писатель ушемыште литератур консультант да ответственный секретарь пашам шуктен.
ДАНИЛОВ Борис Григорьевич
(1923 ий, У Торъял р-н Човыксола ял – 1993 ий)
Кугу Отечественный сар тӱҥалме деч ончыч У Торъял педучилищым тунем пытарен.
1941 ий августышто армийыш налыныт. Ечызе батальонын боецше, взвод командирын полышкалышыже лийын, Ленинградысе военно-политический училищым тунем лектын. Батальонын комсоргшо, лейтенант 1-ше Белорусский фронтышто кредалын. Кок гана сусырген, госпитальыште эмлалтын, 1944 ийыште Тамбовский пехотный училищыште батальонын комсоргшо лийын. Капитан марте кушкын. Армий гыч 1947 ий мартыште пӧртылын.
Сар деч вара комсомол пашаш чолган ушнен, ВЛКСМ У Торъял райкомын 1-ше секретарьже лийын. 1952 ийыште ВЛКСМ ЦК пелен Рӱдӧ комсомол школым тунем пытарен. Журналист пашаш куснен: ончыч йоча ден самырык-влаклан «Ямде лий»ден «Рвезе коммунист», вара «Вперёд» Оршанке ден «Путь коммунизму» Медведево районный, а пенсийыш лекме деч ончыч «Марий коммуна» республик газетлаште тыршен.
ЕРЕМЕЕВ Никандр Сергеевич –
Никандр Лекайн
(1907 ий, Морко р-н Кораксола ял – 1960 ий)
Кумшо классыште тунеммыж годымак ойлымашым возгалаш тӧчен. Морко столяр школышто да Йошкар-Оласе совпартшколышто тунеммыжат йылмыжым лывырташ, уш-акылжым пӱсемдаш полшен. Морко, Йоплан школлаште грамотылан еҥ-влакым туныктен. 1935-1941 ийлаште «Ленин ой» газет редакцийыште ыштен.
Сар мучко фронтышто кредалын, бронебойщик лийын, тушманын танкшым пытарымаште лӱддымылыкым ончыктен.
«Марий коммуна» газет редакцийыште кок кутышын ыштен: 1947-1949 ийлаште ялозанлык, а 1950-1952 ийлаште тӱвыра да сымыктыш пӧлкалам вуйлатен. Ик ий Радиокомитетыште увер редактор лийын. Вич ий сылнымут пашаеҥ семын тыршен, лач тунам «Кугезе мланде», «Кӱртньӧ вий» да «Кугу сарын тулыштыжо» трилогийжым возен пытарен. 1958-1960 ийлаште «Ончыко» журналын литератур редакторжо лийын.
КАЗАКОВ Николай Иванович –
Миклай Казаков
(1918 ий, Морко р-н Кӱчыкэҥер ял – 1989 ий)
Школышто юнкор лийын. Латкуд ияшак «Ямде лий» газет редакцийыште ышташ тӱҥалын. Марий туныктыш институт пелен ямдылалтме курсым эртен да 1939 ийыште тусо литератур факультетым тунем пытарен. Марий книга издательствыште кок ий сылнымут литератур секторым вуйлатен.
Сар деч ончыч армийыш налыныт, Владимирский пехотный училищым тунем лектын. Самырык лейтенант 305-ше посна пулемётный батальонын взвод командирже лийын, Москвам аралымаште кредалын. Йолжо нелын сусырген, да 1942 ий февраль гыч эвакогоспитальыште эмлалтын. Вара сар мучаш марте армийлан резервым ямдылыше 94-ше шапаш стрелковый полкыш колтеныт.
Сар деч вара кок ий «Пиалан илыш» журналын редакторжо, кок ий Марий писатель ушемын ответственный секретарьже лийын. 1955 ийыште Москвасе литератур институтым тунем пытарен. 1963-1970 ийлаште «Марий коммуна» газет редакцийыште тӱвыра пӧлкам вуйлатен.
Лаштыкым Юрий Исаков ямдылен .
Фотом редакцийын архивше гыч налме.
