Тӱрлӧ чер ваштареш кучедалаш да таза илыш-йӱлам кучаш кумылаҥдыме мероприятий-влак кышкарыште 17-23 июнь Физический чолгалыкын кӱлешлыкше нерген каласкалыме арня семын палемдалтеш.
Кызытсе илышыште тазалыкым перегыме да пеҥгыдемдыме сӱрет палынак вашталтын: тамакым шупшаш, спиртан напиткым йӱаш модно огыл, а теве спорт дене пеҥгыде кылым кучаш – кугу чап. Таче калык тидымат сайын умыла: тазалык уло гын веле кугу шонымашым шукташ, ешым чумыраш, пеҥгыде йочам ышташ лиеш. Тазалык кажне айдемылан чыла ийготыштат эн шергаканлан шотлалтеш.
Тугеже тудым кузе арален кодаш да пеҥгыдемдаш? Каҥаш икте гына – таза илыш-йӱлам кучаш.
Марий Элысе Калыкын тазалыкше да медицине профилактике шотышто рӱдерын вуйлатышыже Надежда Фролован мутшо почеш, таза илыш-йӱла – тиде тазалыкым пеҥгыдемдаш, чер да вучыдымо азап деч аралалташ полшышо йӱла. Икшывым шочмыж годсекак таза илыш-йӱлалан кумылаҥдаш кӱлеш – тыге веле айдеме шке тазалыкшым аклаш да перегаш тунемеш.
Проста правил-влакым шуктен, таза илыш-йӱлам кучен, тазалык нерген статья-шамычым лудын, тушто темлыме каҥашлам шотыш налын, ме тазалыкнам шуко ситыдымаш деч арален, илышнам икмыняр ийлан шуен кертына.
Шанчызе ден философ-влакын шонымышт почеш, пиалнан лу гыч индеш ужашыже лачшымак тазалык дене кылдалтын. Таза айдеме веле илышыште пуалтше чыла йӧн дене тичмашнек пайдаланен кертеш.
Тазалыкым арален кодымо да пеҥгыдемдыме йӧн-влакым темлена, нунын кокла гыч кеч икмыняржым кажне кечын шукташ тыршыза:
- Кечыште 30 минут деч шагал огыл жап йолын коштса.
- Клетчатке ден тичман пырчылан поян кочкышым утларак кочса, пакчасаска ден емыж-саска нергенат ида мондо.
- Кече мучко шуко вӱдым йӱза. Тудо коваштым шоҥгемме деч арала.
- Кече радамым шуктыза. Ик жапыште малаш вочса да мален кынелза. Тиде моторын, тазала да канышыла кояш полшышо эн проста каҥаш.
- Психологий велым тыматле лийза, чыла вереат сайым ужаш тыршыза.
- Организмдам шуарыза. Тыште контраст душ – леве да юалге вӱд – сайын полша.
- Тамакым ида шупш, аракамат чӱчкыдын да утыждене ида йӱ, моло уда койыш дечат кораҥза. Чыла нине тазалыкым локтылшо тӱҥ амаллан шотлалтыт.
- Поро пашам ыштыза. Вет порылыклан поро денак вашештат. Тудо сай шкемшижмаш да кумыл дене пӧртылеш.
Таза илыш-йӱла – пеш лывырге системе. Темлыме чыла правилым шукташ, пеҥгыде радамым ышташ да кажне кечын вакыште чыкалалташ гын, конешне, пеш сай ыле, но… Эн келшыше пункт-влакым ойырен налын, нуным шуктымат удажак огыл. Шуко еҥлан чын кочмо да спорт дене заниматлалтме (мутлан, эр еда куржталме) гыч тӱҥалаш куштылгырак. Тидлан шуко вий ден жап огыт кӱл, но пайдалык 2-3 арня гычак шижалташ тӱҥалеш – шкемшижмаш саемеш, кумыл нӧлталтеш.
М.ИВАНОВА ямдылен
М.Иванован фотожо/ «Марий Эл» увер агентстве
