Кечышот:
6 июнь – у тылзе
Марий кумалтышын чинче тушыжо:
У пӧртыш пурымо годым пелештыме мут:
«Кугу Юмо, Суксо! Поро серлагыш дене серлагышым пуэн шого. Серлагыш вачын сурт кӧргӧ еш дене, терке кӧргӧ чес дене, шийвундо перке дене у суртышто тичмаш, пиалан илышым пуэн шого. Ший окса гай волгалт илаш полшо!» (Суртозалан ший оксам сугыньлен пыштыман)
Марий калык йӱла» книга гыч налме. Йошкар-Ола – 2020.
Черке йӱла почеш:
3 июнь – Юмын Аван «Владимирский» юмоҥажын кечыже. Апостол-влак дене иктӧр улшо Константин ден Еленан кечышт.
5 июнь – Марий кундемысе священномученик Николай Рюриковым шарныме кече.
6 июнь – Санкт-Петербургысо поро пиалан Ксения аванан кечыже.
7 июнь – Христос ончыч Толшо да Тудым Тынеш пуртышо пеш чапле Иоанн пророкын вуйгоҥгыражым кумшо гана мумо кече.
9 июнь – Юмын АванТихвинский юмоҥажын кечыже
Кочмо деч вара лудмо молитва:
«Христос Юмына, мланде ӱмбалнысе порылыкет дене мемнам темыметлан Тыланет таум ыштена; пылпомышто улшо кугыжанышышкет мемнам пуртыде ит кодо; Утарыше, но кузе тунемшет-влак коклашке толын, нунылан тынысым пуэнат, мемнан декат тыгак тол да мемнам утаре».
«Марла молитва-влак» книга гыч налме. 2005 ий
Калык пале:
Июньышто лупс чӱчкыдын возеш – пырче сайын шочеш.
Июньышто эр еда тӱтыра шога – кеҥеж –шыже поҥгылан поян лиеш.
Пызле вараш кодын пеледеш – шыже кужун шуйна.
Куткышуэ воктене кутко шуко – сай игече лиеш.
Агытанора (боярышник) чот пеледалтын – тенийсе теле йӱштӧ лиеш.
Ужава-влак шып улыт – йӱкшемда.
Шуанвондо пеледалтеш – кылме тетла ок лий.
Шарнаш кодшо ой:
Айдеме пиалым шкаланже шке тапта.
Паша поро кумылым йӧрата.
Еҥ суртыш тошкалынат – пагалыман.
Пӱжвӱд лекмеш пашам от ыште гын, умша тамет нигунам ок пуро.
Вожан шыдын мучашыже уке.
Чон поянлык сурт поянлык деч кугурак.
Лӱдын-влжыл илышым чыват тошкен кая.
Ӱшан – кокымшо Юмо.
Йоҥылыш гыч чын шочеш, осал гыч – порылык.
Кунар кӱшкӧ кӱзет, тунар торашке ужат.
Йылме – лудымо, мут – мучашдыме.
Тунемде – йыдал ышташат огеш лий.
В.Т.Михайловын «Калык ойпого –калык чон поянлык» книгаж ыч налме. 2017 ий.
Кугезе йӱла ешлан полша
Ожно марий еҥлан йолчием олмеш йыдал лийын. Эн чоткыдо йыдалым писте ний гыч ыштеныт. Таче тудым суртышто аралтыш семын гына кучат. Йыдал ешым пырля ышташ, пиалан, поян лияш полша манын ӱшанат. Тудым омса ӱмбаке сакет – вучыдымо уна огеш тол. Омсадӱр пурымашке пыштет – вате-марий коклаште ондалымаш огеш лий. Еш поян лийже манын, йыдалым кочмо пӧлемыште вераҥденыт, кӧргышкыжӧ кинде курика ден сакырым пыштеныт. Посна еҥлан пиал кӱлеш – тудын иктаж настажым йыдалышкак пыштыман.
С.Носова ямдылен
Автроын фотожо.
