Марий кумалтышын чинче тушыжо:
Сурт Юмо-Сурт Суксылан пелештыме мут:
«Сурт кугыза, ешыште еш перкем, клат тич шурно перкем, сондыкышто вургем перкем, суртышто сурт перкем, вӱташте вольык перкем пуэнат, ушкал гыч ушкалаш презым шочыкташ, шорык гыч шорыкым шочыкташ, шочшыжым тумо вияным ышташ полшенат, кугу тау. Ончыкыжат перкем пуэн шого, суртым арален шого. Явык вольыкым коям ыште, исыржым тӱжым ыште. Мыланна полшыметлан пеш кугу тау!»
«Марий сугынь» книга гыч налме, 2005 ий.
Черке йӱла почеш:
11 февраль – Священномученик Игнатий Богоносецын кечыже.
12 февраль – Василий Великий, Григорий Богослов ден Иоанн Златоуст святитель-влакын кечышт.
15 февраль – Господь Иисус Христосым Вашлийме (Сретенье) пайрем.
16 февраль – Апостол-влак дене тӧр улшо Николай Японскийын кечыже.
Йоча-влак верч Утарышылан молитва гыч:
«Господь Иисус Христос, йочамлан (лӱм) уш-акыл пӱсылыкым да кап-кыл чулымылыкым пуэнат. Чыла тидым шукемде да пеҥгыдемде.
Господь, эрыкет лиеш гын, шке благословениетым мылам йӧршӧ поро еш илышым чоҥаш да поро йоча-влакым вожылмашыш пурыде ышташ пу.
Господь, мыланем (лӱм), тыйын йӧрдымӧ да сулыкан кулетлан, ача-ава благословенийым эрдене, кечывалым, кастене да йӱдым Шке лӱмет верч мыйын йочам да Тыйын кулетлан пу, вет Тыйын кугыжанышет курымаш, чыла сеҥыше да чыла кертше. Аминь».
«Марла молитва-влак» книга гыч налме (2005 ий).
-
Калык пале:
Февраль ночко гын, шошо ден кеҥежат тыгаяк лийын кертыт.
Февраль мучаште оралте леведыш гыч кечыше ий сӱс-влак кужу лийыт – шошо кужун шуйна.
Февраль лум деч посна эрта – кеҥежым кукшо лиеш.
Февральын пытартыш тылзыже йӱштӧ лиеш гын, март леве игече дене куандара.
Февральыште кӱдырчӧ йӱкым колыда – мардежан игече толеш.
Ӱмырым илен эртарышын каҥашыже:
Могай моштымаш эн шуэн вашлиялтше? – Весылан чаманыде пуымаш.
Могай моштымаш эн сай? – Нигунам нелеш налдымаш.
Могай моштымаш эн неле? – Шып лиймаш.
Могай моштымаш ик эн тӱҥ? – Йодаш лӱддымылык.
Могай моштымаш эн кӱлешан? – Колышташ ямде улмаш.
Могай койыш айдеме деч йӱкшыктара? – Каргашаш йӧратымаш.
Могай койыш эн начар? – Йылмым кучен моштыдымаш.
Могай айдеме эн виян? – Илышын чынжым умылен моштышо.
Могай айдеме эн вийдыме? – Шкенжым эн виянлан шотлышо.
Могай айдеме эн ушан? – Чонжым ушыж дене виктарыше.
Могай айдеме эн нужна? – Оксам йӧратыше.
Могай айдеме юмо деке лишке шога? – Чылаштым чаманен моштышо.
Могай айдеме нигунамат ок коло? – Лишыл еҥ-влакым йӧратыше.
Светлана Носова ямдылен
Снимкыште: Юрино посёлкышто Шереметев замокысо телымсе сад.
Замокын тӱҥ оралтыжын тошкалтыш кумдыкыштыжо телымат ужар садым ужаш лиеш. Тӱрлӧ пеледыш ден декоративный кушкыл кумылым нӧлтат.
Телымсе сад умылымаш Акрет Египет годымак историйыш пурен. Вара римлян, Европышто илыше поянрак еҥ-шамыч тыгай садым ышташ тӱҥалыныт. Тунамсе садовник-влак кушкыллан телымат кушкаш келшен толшо температурым кучаш тунемыныт. Тиде XIX курым марте шуйнен. Вара Натаниэл Уорд тыгай садым кучаш янда гыч ыштыме «калпакым» шонен муын. Оранжерейласе кушкыл коклаште эсогыл тӱрлӧ пайремым эртараш тӱҥалыныт. А мемнан элыште тыгай йӱлам Петр I кугыжа пуртен.
Юринысе Шереметьев замокын телымсе садше шке жапыштыже озажын посна статусшо нергенат шижтарен, манаш лиеш. Тӱҥ оралтыжын тошкалтышыже мрамор пудырго гыч ыштыме, а тошкалтышын тӱржым гипс гыч ажур решотка дене сӧрастарыме да балюстраде дене авырен налме. Икымше пачаш холысо кӱварыште латынь йылме дене «SALVE» манын серыме, «салам лийже» манмым ончыкта. Кокымшо пачаш кӱварыште «1881 – 1883 года» манын возымо. Тошкалтыш ужаш ӱмбаке келыштарыме янда куполым шым колонно куча. Янда гоч кушкыллан кече волгыдо логалеш.
Светлана Носован фотожо.
