Тиде ӱдырамаш дене вашлияш мутланен келшымеке, ик кечын Печать пӧрт деке чапле иномарке толын шогале! Да тушеч моторын чийыше, сӧрал чурийвылышан чатка самырык ӱдырамаш лекте. Чыным ойлаш гын, тӱҥалтыште «очыни, тиде мый декем огыл толын» манын шоналтышым. Но, саламлалтын, «мый Ольга улам» манмекше, кокытеланымаш йомо. Тудак, мыйын вашлийшаш еҥемак улмаш. Да тидлан моткочак ӧрым, вет тудо ончыч аракам чот йӱын. А кызыт ончылнем пуйто йӧршеш вес айдеме шоген! Тевыс илышыште кузе лиеда да кузе лийын кертеш!
– Мый алкоголик улам, – вашлиймекына, танк гай кугу машинашкыже шинчаш темлымекше, икымше ойжо тыгай лие.
Тыгайым тыге ласкан каласымыжлан моткоч ӧрым. «Икымше гана ужмо еҥлан кузе тыге вожылде «мый алкоголик улам» манаш лиеш?!» – шонкалаш тӱҥальым.
Но ты жап кужун ыш шуйно, молан манаш гын Ольга умбакыже тугак аптыраныде мутйолважым рончыш. Тыгодым ала ӧрмем ужын да, ала шкежак тыге ойлашак шонен – мо-гынат, тыге каласкалыш:
– Кызыт тидым мый ласкан ойлен кертам. Ынде ни ом вожыл, ни ом аптыране, вет кум ий утла аракам эсогыл подыл ончымашат уке. А кунам аракам йӱынам, тунам шке нерген «мый алкоголик улам» манаш гала? Жапын-жапынже кажне кечын йӱмем годым лишыл еҥем-шамыч «Оля, тыге вет алкоголикыш савырнашат тора огыл» манын азапланен ойленыт гын, мый нунылан тунар чот сыренам. «Могай мый алкоголик улам? Мый тыгай омыл!» – ойленам. Кеч чынже дене алкоголикак лийынам. Мыйым алкоголизм чер авалтен улмаш, но тунам умылен омыл. Сандене тиде мут мылам мыскылымыла чучын, игылтмыла шоктен.
Ойлымыж почеш, шуко моло еҥ семынак арака дене таҥлалтмаш эркын да шиждымын тӱҥалын. Ольга уремыште руштын йӧралт кийымешкыжак ик ганат йӱын огыл гынат, ойгым мондаш тыршаш манын, аракам йӱмаш чӱчкыдӧ «процедурыш» савырнен. Амалже могай лийын? Тунам марийже дене ойырленыт гына улмаш. Ешыште келшыдымаш уке годым тидлан куанет гына докан. А кунам вате ден марий ваш йӧратен илет да кенета ойырлет – тиде, товатат, илышыште эн кугу ойгыла чучеш. Пуйто йол йымач мланде порвола. Да тыге веле мо?! Уло тӱня сӱмырлымыла чучеш!
– Кунам чыла тиде тӱҥалын, ӱдырна-шамыч ныл да вич ияш лийыныт, – мутшым шуйыш авашт. – Мый изи годсекак семынем шоненам: кушкын шумекем, икшывым ыштымекем, эн сай ава лиям! Йоча-шамыч пиалан лийышт манын, нунылан чыла ыштем, чыла пуэм! Да пелашем дене пырля илыме годым тыгаяк улам ыле. Вет ме кужу жап йочан лийын кертын огынал да шочшым пуаш Юмо деч кужу жап сӧрвален иленна. Пелашем дене икмыняр ий келшен, икте-весынам чот йӧратен ушненна, сандене икшывына-влак моткочак вучымо лийыныт. Юмын мыланна кок ӱдырым почела пуымыжлан куанланна мучаш лийын огыл! Тидлан Юмылан тунар чот тауштенна!
Но марием дене ойырлымеке, шкемым йӧршеш вес семын кучаш тӱҥалынам. «Лу утла ий ваш йӧратен илымеке, кузе ойырлаш лиеш?» – умылен кертын омыл. Мариемын вес ӱдырамаш деке лектын кайымыжлан ӱшанымемла чучын огыл. Кызытат тидлан вашмутем уке. Но тиде ынде – вес историй. А тунам илышем пуйто чарнен шогалын ыле. «Мом мый йоҥылыш ыштенам? Вес ӱдырамашым вашлийын гын, тугеже мыйым йӧратымым чарнен улмаш? Но кузе мый тидым шижын да умылен шуктен омыл? Да кузе тыге лийынжак кертын?!» Нине йодыш-шамыч тунам чонем да ушем кажне кечын веле огыл туржыныт, кажне секунд еда чаҥ гай «йоҥгеныт». Тидлан верчынак тылеч вара илышыште нимо куандарен огыл: ни икшыве-шамыч, ни паша, ни мӧҥгӧ. «Ну, кузе тыге?! Молан?!» – кече еда чарныде манме гаяк шортын, ушем пудыратылынам.
Ӱдырамашым чаманен, ойгыжым мондыктараш, чонжым лыпландараш тыршаш йолташ ватыже-влак толедаш тӱҥалыныт. А тыгай годым мутланен шинчыме жапыште мом ыштат? Аракам подылыт.
– Мыйын йолташ ватем, сай палымем-шамыч шукын лийыныт. Сандене, ойгем нерген пален налмекышт, кажныже полшаш тыршен. Тау, конешне, нунылан. Но тунам тиде полыш мылам вес ойгым веле лишемдаш полшен улмаш, – шарналтен, умбакыже каласкала Ольга. – Тыге таче икте толын, эрла весе дене шинчылтынна, кумшо кечын кумшо деке унала каенна. Тыге «чоным лыпландарымаш» кокланже икмыняр кече почела шуйнен. Но тунам тидым удалан йӧршынат шотлен омыл. «Чыланат жапын-жапын тыге погынен, мутланен да аракам подыл шинчат. Тыште нимо осалжат уке. Кажне кечын огына погыныс. Адакшым шуко огына йӱ. Ну, кас мучко кок але кум кленча йошкар аракам подылына. Нушмешке огына йӱыс!» – шонен, шкемым пыдал налынам тунам. А тыгай годым ӱдырем-шамыч мӧҥгыштӧ шкет лийыныт да аваштын, мыйын, толмем вученыт. Нуно кастене мом ыштеныт? Мынярлан малаш возыныт? Мален темыныт мо? Йочасадыш кузе каят? Нимо тургыжландарен огыл! Да кузе тургыжландаренже кертын, вет мый йӱшӧ лийынам. А руштшо иктаж-мо нерген шонен кертеш мо? Мӧҥгышкыжӧ кузе толын шуэш, туге малаш йӧрлеш да чыла.
Тиде жапыште ӱдырамаш ик кечым поснак шарналтен каласкалыш:
– Шочмо кечемлан мый декем шуко уна толын ыле. Йолташ ватем-влак кокла гыч иктыж дене мӧҥгыштем пел кече манме гай кочкаш ямдылышна. Ӱстел коклашке шичмеке, мый чылаштым сийлаш тӱҥальым, а шкеже кочкаш йӧршын гаяк шым ярсе. Икмыняр жап гыч, кузе ойлат, «отключитлалтынам». Шарнем, ванный пӧлемыште раковине ӱмбалне вуем сакен, укшинчаш тӧчен, лӱҥген шогем. Шарнем, уна-шамыч икте почеш весе каен пытышт. Тетла нимом ом шарне. Икмыняр тат гыч унитазыште шинчымем годым помыжалтме гай лийым. Ӱдырем-шамыч омсам почыч да ойлышт: «Авай, ала малаш возат? Ме тылат вакшышым шарен ямдыленна». Мыйым, йӱшӧ аваштым, эше икмыняр жап шып ончен шогышт-шогыштат, шыпрак маньыч: «Авай, ала тетла от йӱ ыле?» А мый вуйым нӧлтал ом керт – кӧргылан тунар йӧсӧ. Кочде, аракам йӱмылан кӧра аяргенам улмаш.
Икшывем-шамыч ончылно тунам тунар намысын чучо. Сандене вийым муын, пыкшеак диван деке ошкылын, малаш возым. Эрвелеш помыжалтым – «вакш пӧрдеш». Кӧргылан тугак йӧсӧ. Укшинчаш каем – нимо ок лек, вет арака деч моло пагарыштемже лийын огыл. Йӧра, пошкудо-влак дене келшен илена да Викалан йыҥгыртышым. Тудо мылам эмым кондыш. Икмыняр жап гыч кӧргылан сайрак лие гынат, тиде кечын ӱдырем-шамычым йочасадыш ыжым наҥгай, – мане Ольга да ик жаплан шыпланыш. Вара мутшым эркын шуйыш: – Пытартыш жапыште, йӱмеке, эрлашыжым мокмыр дене йӧсланен кийымем годым семынем шонкалаш тӱҥалынам: «А молан мый аракам тынар чӱчкыдын йӱам? Шке организмем лунчыртемыс. Адакшым чапем, лӱмнерем волтем, ӱдырем-шамычым йӧсландарем. Тыге ыштымемже мо сайыш шукта? Мариемат, «ой, ончычсо пелашем йӧслана», шонен, чаманен, мый декем уэш огеш пӧртыл. Тугеже молан тиде кӱлеш?» Да шочмо кечем деч вара эрлашыжым эн ончычак шканем, а вара ӱдырем-шамычлан каласышым: «Таче гыч у илышым тӱҥалына!» Нуныжо тунам тидлан пешыже ӱшанен огытыл, очыни. Но мый мутем кучен кертым.
Да, ойлымыж почеш, Ольга, чынжымак, тылеч вара тетла ик чӱчалтыш аракамат йӱын огыл. А тиде чержым сеҥаш «Анонимные алкоголики» группыш кошташ тӱҥалмыже полшен.
– Йошкар-Олаште тыгай группо-влак улмо нерген икана ик палымем дене, Володя дене, уремыште вучыдымын вашлиймеке да илыш нерген мутым вашталтымеке, пален нальым. Тудын дене ме шке жапыштыже бизнес пашам пырля шуктенна да ваш сайын паленна. Володяк мылам тушко кошташ тӱҥалаш темлыш. «Мыят тиде группыш коштам» – мане. Да тиде ойжо дене чотак ӧрыктарыш. Вара кузе аракалан шӱмаҥмыж, кузе ты группыш логалмыж нерген каласкалыш. «Айда, ик кечын пырля наҥгаем», – темлыш. Мый кӧнышым, вет тиде пӧръеҥын ушан-шотан айдеме улмыжым паленам да ыжым торешлане.
Мутланен келшымышт семынак ик кечын «Анонимные алкоголики» группыш пырля мийымышт деч вара Ольга ден Володя тетла ойырлен огытыл. Вет тиде жаплан пӧръеҥат шкет лийын.
– Кузе ойлат, ойго огыл гын, пиал огеш лий ыле. Мемнан денат лач тыгак лектын. Ойго огыл гын, икте-весынам огына вашлий, пиалан огына лий ыле. Ме коктынат ынде кужу жап аракам йӧршын огына йӱ гынат, группыш садак коштына. Мемнам колыштын, мемнам ончен, весе-шамыч аракам йӱмым чарнаш лиймылан ӱшанышт манын тыршена.
Ваш ужмеке, идалык наре гыч ме Володя дене ушненна, офциально возалтынна. Кызыт изи эргына кушкеш. Шке бизнеснам ворандарена. Ӱдырем-шамыч дене ынде ме эн кугу йолташ улына. Володя денат нуно моткочак келшат, эсогыл «ачай» манаш тӱҥалыныт, – куанен шыргыжале Ольга. Вара тыгак кумыл нӧлтын ойжым мучашлыш: – Кызыт йӧршеш вес шонымашан улмемлан, йӧршеш вес семын илымемлан «Анонимные алкоголики» группыш коштшо-влаклан моткоч кугу таум ойлем. Нуно уло илышем вашталташ полшеныт!
Любовь Камалетдинова
