Кодшо арнян У Торъял районыш командировкыш миенна ылят, «Первый май» озанлыкыште пасу паша кузе кайымым ончалаш пурыде ышна код. Тиде колхоз кызыт пӱтынь районын ик кумшо ужашыже утла мландым авалта, сандене кумдыкшат кугу, пасужат шуко, тыге гын, ыштышаш пашажат ятыр.
Вӱргечын йӱр лийын кертеш, ойлышт кушкыжмын, да тидын дене мыняр-гынат лӱдыктышт, вет тугеже озанлыкыште тыгай тургым жапыште шудым солен огыт керт ыле. Юмылан тау, игече моткочак мотор шогыш: кече эр гыч тӱҥалын кас марте шыратен ончыш, леве мардеж пуале. Сандене механизатор-шамыч, ик минутымат арам ышташ огыл манын, пашаштым эрденак тӱҥалыныт.
Чӱксола ял мучаште верланыше машинавечыш кудалмына годым пурла велысе пасушто солымо шудым трактор оварта ыле. А икымше бригадын бригадирже Евгений Сидоркин дене ме лач тушто, гаражыште, вашлияш мутланен келшенна. Тиде амал дене тӱҥалтыште фотографна ты жаплан машинавечыште улшо пӧръеҥ-шамыч дене: сварщик В.Лебедев, дежурный водитель А.Сидоркин, тракторист-влак С.Эсаулов да В.Торощин дене – мутым вашталтыш. Нуно кажныже шке пашаштым кӧжӧ тӱҥалаш, кӧжӧ умбакыже шуяш ямдылалтыныт. Весе, мутлан, Владимир Смирнов, «Марий Эл» газетнам пӧлеклымеке, тудым шергал лекте да тракторжо дене машинавече гыч пашам ышташ кудале. Кумшышт, нылымшышт машина дене тидлан я тудлан толын кайышт. Икманаш, гаражыштат паша шолеш ыле.
А ме, Евгений Аркадьевич дене вашлиймеке, погынен, Чӱксола воктенысе саде пасушко кудална. Тушто ужмо трактористнан, Сергей Рыгановын, пашам кузе шуктымыжым войзен нална.
Умбакыже бригадир шкежак темлыш:
– Айста Маркелово ял воктенысе пасушко миен толына. Тушто шудым солат – эше ик сай фотографийда лиеш.
Ме кумылын келшышна. Адакшым Евгений Аркадьевич тушко мемнам озанлыкын тудлан ойырымо «Нива» машина дене наҥгайыш. Тыге палемдыме вер марте иктаж 5 минутышто миенат шуна.
Каласкалымыж почеш, тыште клеверым, «Тимофеевка» ден «Лятвинец» шудым Александр Петухов йот элысе косилке дене сола ыле. Ончен ӧрмӧ! Вет ты агрегат, палдарымыж почеш, иканаште 7 метр лопкытым налын кая! Санденак тиде пасу 24 гектар кумдыкан да механизатор вӱргечын эрдене 8 шагат гутлаште веле солаш тӱҥалын гынат, тушко мийымына жаплан, 9 шагатат пеле нарылан, 20 утла гектарым соленат пытарен, палемдыш бригадир. Тугеже самырык тракторист иктаж пел шагат наре гыч, пашажым мучашлен, почешнак вес пасушко каен докан? Мом ойлаш, чапле куатле технике дене сомыл писынак ворана.
– Тиде – Шӱвылак бригадын косилкыже. Кызыт ме пашам бригадылан шеледен огыл, а чыла тӱшкан ыштена. Мутлан, таче тыште, икымше бригадыште, солат, вара вес вере каят. Мемнан дене рушарнян тӱҥалме, да таче марте 200 гектар наре кумдыкышто тиде пашам шуктымо. Солымеке, кум-ныл кече шудо кошкен кия, вара овартена, чумырена, умбакыже пресс-подборщик-шамыч пашам ышташ тӱҥалыт. А солен пыштымеке, поген налын огына шукто да йӱр лиеш гын, тыгай годым сай игече толмешке, кошкымешкыже, шудым огына тарвате, – палдарыш Евгений Аркадьевич.
Шочмо эрлан бригадыштышт мом мыняр ыштыме нерген рашемдаш манын, Е.Сидоркин дене телефон дене мутланышна. Тудын мутшо почеш, теҥгече марте 600 наре гектар кумдыкышто шудым соленыт. Мемнан лийме Маркелово ял воктенысе пасушто шудым овартен, рулоныш пӱтырен да поген налынат шуктеныт. Кызыт, чынрак каласаш гын, рушарня гыч тӱҥалын, Симашата ял воктенысе пасушто (ялже пытен, но калыкыште ты верым алят тыгак маныт) 180 гектар кумдыкышто шудым соленат пытареныт, овартеныт да рулонышкат пӱтарат. Игече сай лиеш гын, вӱргече марте тушто ты пашам мучашлышаш улыт.
А тӱрыс налмаште «Первый май» колхозышто кызыт пасу паша кузерак ушна? Тидын нерген озанлыкын тӱҥ агрономжо Анатолий Курбатов деч каласкалаш йодна.
– Шочмо эрлан 1784 гектар кумдык шукияш шудылык гыч икымше гана солен налме да 9371 тонн сенажым пыштыме. Шудым 965 тонным ямдылыме.
Шочмо гычак икияш шудым сенажлан опташ тӱҥалынна. Тиде культур гыч эн шагалже 10 тӱжем тонным ямдылаш палемдена, – каласкалыш Анатолий Николаевич.
Кызыт – озанлыклаште тургым жап. Сандене шонымо пашаштым ыштен шукташ игече веле сай лийже. Тунам лектышыштат куандарыше лиеш манын ӱшан уло.
Любовь Камалетдинова
М.Скобелевын фотожо
