Кугезе-влакын ойлымышт почеш, гармонь йӱк ожно яллаште пеш чӱчкыдын шергылтын. Жап эртыме семын, тыгайжым ынде лач пайремлан веле колаш логалеш. Гармонь сем кумылым ылыжта, чоным куандара, а кокланже ойгандара. Ты семӱзгарым шоктен моштышо еҥ-влакым кеч-кунамат йывыртен ончем, поснак ошо да шем паҥга-влак ӱмбалне модшо парняштым эскераш йӧратем.
Гармоньым шокташ тунемаш йӧсӧ мо? Пайремым сӧрастараш чӱчкыдынак ӱжыт мо? Нине да моло нерген лаштыкнан тачысе унаже – Параньга район Усола ялыште шочын-кушшо, а кызыт Йошкар-Олаште илыше уста гармоньчо Александр ЛОПКИН дене мутланышна.
– Саша, гармоньым кунамсек шоктет? Ты мастарлыклан кӧ деч тунемынат?
– Авам баяным пеш сайын шокта. Тудын шоктымо семже денак кушкынам манаш лиеш. Авамын шоктымыжым ончен, баяным темдышташ тунемынам. Усталык шӱлышан улмемлан кӧра авам Национальный президент школыш тунемаш колтен. Жапше годым шкежат тушто шинчымашым налын. Школ деч вара Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжын калык семӱзгар пӧлкашкыже пуренам. Лач туштак гармоньым шокташ тунемынам. Тусо мастар преподаватель-влак дене пырля тидлан пеш вашке тунемын шуым.
– Гармонь деч посна эше могай семӱзгарым шоктен моштет?
– Колледжыште гитарым, фортепьяным, шӱвырым, шӱшпыкым, домрым, блок-флейтым шокташ тунемынам. Кеч-мо гынат гармонь эн лишыл, вет тудым кеч-кушко пырля наҥгаяш лиеш. Адакшым репертуарыштемат гармонь почеш йоҥгалтарыме калык муро-влак улыт. А гитар дене лирике шӱлышаным мураш келшен толеш. Ты семӱзгар йыр шукыж годым самырык-влак чумыргат.
– Репертуарыштет мыняр муро? Тылат могайже утларак келша?
– Лу нарыш погына: Киров, Советский вел такмак-влак улыт, эше шкенан могырысымат чумыраш шонем. Мылам весела, калык чоным тарватыше, мыскара йӧре такмак-влак келшат, Усола ялем нергенат муро лишыл. Тудлан мутшымат, семжымат шкенан ялынак шочшыжо, бард Геннадий Григорьев возен.
Ожнысо калык муро шкешотан. Тудым шукыж годым ласкан, эркынрак гына, шуйдарен муреныт. Муреныт шудым солымо, удырымо але моло пасу паша годымат. Мурышт ойганрак, вет шомакше илышлан келшен толшо лийын.
– Кумда сценыш кунам икымше гана лектынат?
– 2009 ийыште Марий Эл Радион ныл ияш концертше годым мурызо Лариса Сидоркинан еш ансамбльже дене, гармоньым шоктенам. Тиддеч вара мыйым тудын эргыжланат южышт шотленыт (воштылеш – авт.).
– Тиддеч ончыч Вильсур Хамеевын «МариStar» кавер-группыштыжат муренат?
– Чын, пеш оҥай жап лийын, икмыняр вере мастарлыкым ончыктенна. Чаманаш кодеш, 2011 мийыште группына «шаланен».
– Сӱаныш але иктаж пайремыш чӱчкыдынак ӱжыт мо?
– Юрино деч моло районышто чыла вере лийынам. Сӱанышкат, шочмо кечышкат ӱжшӧ-влак телымат, кеҥежымат улыт. Кушко да мынярымше сӱаныш коштмем ончыч возем, шотлем ыле. Ӱдырым налаш кайыме гычч тӱҥалын почеш толшо-шамычым ужатен колтымеш манме гай гармоньым шокташ – манаш веле. Мо оҥайже – Кужэҥер районысо ик ялыште гына вич гана лияш пернен.
– Гармонь тиде – тылат мо?
– Акам, изам семын… Тудым шыман шупшылын, йӧратыме семым шоктем, такмакем-влакым муралтем. Тыге мыйын чонем кана, нойымем мондалтеш. Гармоньым паша деч вара але каныш годым шоктем. Адакшым тудын полшымыж дене ешыш ешартыш шийвундымат кондаш лиеш. Тидын шотышто пелашемат умыла. Марина дене пырля колледжыште тунемынна, садлан тӱвыра пашам сайын пала.
– Тау вашмутлан. Тек Тендан чыла сай лиеш.
– Тыландат тау. Таза лийза.
Алевтина БАЙКОВА мутланен.
