1-12 октябрьыште Э.Сапаев лӱмеш опер да балет академический театрыште композитор, СССР-ын калык артистше Андрей Эшпай лӱмеш опер искусство фестиваль эрта. Тений тудо кумшо гана республикнан рӱдолаштыже илыше да оперым йӧратыше-влакым ик верыш чумыра.
– Ты ганат фестиваль жапыште моло ийысе семынак оҥай да виян спектакль-влакым калык ончыко луктына. Кажныштыже манме гаяк тӱҥ партийым тӱнямбалне чапланыше солист-влак мурат, – палемден мерпрятийын продюсерже, Российын сулло артистше Айдар Шайдуллин.
– Андрей Эшпай – мемнан землякна, кугешнымашна. Тудо курымешлан шӱмыштына. Марий искусствым вияҥдымаште Андрей Яковлевичын надырже моткоч кугу. Тудын лӱмжӧ республикыштына гына огыл, Российыште да элна деч ӧрыжтат палыме, произведенийже-влакат изиракшыланат, кугуракшыланат лишыл. Тений фестивальна кумшо гана эртаралтеш да волгыдо событий семын калыкым чумыра. Вет тышке ме Российысе ик эн виян театрла гыч солист-влакым ӱжынна. Фестивальнан ончыкылыкшо волгыдо, тидым кажне спектакльыш ужалыме билет пеҥгыдемда, – каласен тӱвыра, савыктыш да калык-влакын пашашт шотышто министр, театрын художественный вуйлатышыже Константин Иванов.
Фестиваль «Паяцы» кинооперын премьерже дене почылтын. Тудым самырык режиссёр Степан Пектеев сценыш луктын.
Ты постановкышто классический опер искусствым драме театр, кино дене иквереш ушымо. Спектакльыште ойган йӧратымаш, ӱшан, ондалалтмаш нерген историй итальян композитор Руджеро Леонкаваллон чапле музыкшо дене моткоч мастарын почылтеш.
Кокымшо кечынат «Аида» оперыш калык зал тич погынен. Тыште тӱҥ партий-влакым Санкт-Петербург гыч Мариинский театрын солистше-влак Мария Литке (Аида) ден Александр Безруков (Рамфис) муреныт.
– «Аида» – Джузеппе Вердин ик эн кугу, чапле оперже. Рамфисын партийжым нылымше ий мурем. Вердин музыкшо куштылго огыл, тидлан ончылгоч ямдылалтман, концертмейстер, режиссёр дене пырля пашам ыштыман, вара веле партий дене сценыш лектат. Кокымшо, кумшо гана оперым сценыш лукмеке, шкем ӱшанлынрак кучет. Тыгодым мурымо мастарлыклан веле огыл кугу тӱткышым ойырыман, тыгак эше драме актёр семын образыш келгын пурен моштыман, – спектакль деч ончыч эртаралтше вашлиймаш годым палдарыш А.Безруков.
«Постановко деч ончыч сценыш лекташ кузе ямдылалтат?» йодышлан актёр тыгерак вашештыш:
– Теватрыш спектакль тӱҥалме деч пеш шукылан ондак ом тол. Погымо вий-куатым аралем. Театрыш толмеке, ласкан шӱлем, каналтем, вара гримым ыштем да сценыш лекташ жапым вучем.
Мутым Аидан партийжым мурышо Мария Литке денат вашталташ пиал шыргыжале.
– «Аида» оперым моткоч йӧратем. Тушто партийым мурымем Вердин шочмыжлан 210 ий темме дене кылдалтмылан моткоч куаненам. Тиде рольлан самырыкем годсекак ямдылалтынам манаш лиеш. Арий гыч тӱҥалынам да кажне гана мастарлык шотышто кушкын толынам. Ты партийым Михайловский, Сибирский театрлаште муренам, а ты гана Йошкар-Олаште илыше-влак ончылно мастарлыкым ончыктем. Партийым пӱтынек итальянла мурем, туге гынат актёр мастарлык полшымо дене, эмоций, чоншижмаш гоч залыште шинчыше-влак мурын содержанийжым умылат, – рашемдыш почо Мария. – Йошкар-Олаште лияш – кугу пиал. Ола моткоч мотор, яндар, канаш да свежа южым шӱлалтен, йолын ошкылын эрташат пеш сай. Тыгай моторлык кумылым нӧлта да усталык пашаште ончыко каяш вийым ешара. Спектакль деч ончыч Изи Какшан воктене коштын савырнымеке тидым шкеак шижым. Театрат пеш мотор, акустике сай. Тыште искусствым йӧратыше калык илыме вик шижалтеш.
Фестиваль 12 октябрьыште «Евгений Онегин» опер дене мучашлалтеш. Тушто тӱҥ партийым Башкортостан гыч опер да балет тетарын артистше-влак Галина Чеплакова (Татьяна) ден Айтуган Вальмухаметов (Онегин) мураш тӱҥалыт.
А.БАЙКОВА
Авторын фотожо
