9 майыште Морко район Унчо селаште «Сеҥымаш корно» таҥасымаш тений кокымшо гана эртен.
Куржталаш йӧратыше-влак ты ганат тудым чон вургыж вученыт. Адакшым игечыжат келшыше лийын: канде каваште кече шыратен ончен, коклан юалгырак мардеж пуалын, ончыко чымаш таратен. Таҥасымашке Морко, Советский, Шернур, Кужэҥер, Волжский, Марий Турек районла да Волжск ден Йошкар-Ола гыч 190 наре участник чумырген.
Стартыш тарваныме деч ончыч Унчо ял шотан илем администраций вуйлатыше Иван Евсеев, верысе школым вуйлатыше Андрей Григорьев, «Мастар мари» ООО вуйлатыше, таҥасымашын тӱҥ спонсоржо ден организаторжо Борис Апакаев да «Флагман» Военно-морской флотын ветеранже-влакын Морко районысо пӧлкажым вуйлатыше Виталий Степанов Сеҥымаш кече дене чылаштым саламленыт да палемдыме кужытым сайын эрташ тыланеныт, а верысе школышто ятыр ий физкультурым туныктышо, РФ-ын туныктымо да воспитатлыме шотышто почётан пашаеҥже, таҥасымашын тӱҥ судьяже Светлана Пайгашева «Сеҥымаш корно» дене палдарен. А тудыжо ӱмашсе дене таҥастарымаште изишак вашталтын: ийготым шотыш налын, участник-влак тӱрлӧ кужытыш куржыныт.
Стартыш эн ончычак 1-4 класслаште тунемше-влак лектыныт. Нуно 2,2 километрым Унчо селасе уремла дене куржын эртеныт. Нунын кокла гыч Ростислав Васинкин (Марий Турек район, Арбор), Варвара Григорьева (Морко район, Унчо), Никита Коротков (Морко район, Муканай) да Лиана Казанцева (Морко район, Унчо) эн виян лийыныт.
– Нойымым пешыжак шым шиж, корно чот чапле. Таҥасымашке толмо дене Унчо селан икмыняр уремже дене куржын эрташ пеш оҥай ыле. Ялыште илыше-влакын кычкырымышт эшеат виянрак куржаш кумылым нӧлтен. Икымше верыш лекмылан моткоч йывыртенам, тугеже ачам дене пырля толмем арам лийын огыл, – каласыш Ростислав.
5-8 класслаште шинчымашым налше да 50 ий деч кугурак-шамыч 6,2 километрым Унчо урем дене Шлань ото воктеч Муканай велыш куржыныт, а тушечын уэш Унчыш пуреныт. Школышто тунемше-влак кокла гыч тиде корным Земфира Афанасьева (Морко район, Унчо), Дмитрий Веденеев (Морко район, Унчо), Данил Пирогов (Шернур район), Анна Пирогова (Шернур район) эн ончыч эртеныт. 50-59 ияш-шамыч коклаште Зоя Рябчикова (Морко район, Волаксола) ден Вячеслав Мартьянов (Волжск ола), а 60-69 ияш-шамыч кокла гыч Вячеслав Афанасьев (Морко район, Волаксола) икымше вер дене палемдалтыныт. 70 ияш да эшеат кугурак-влак кокла гыч Валерьян Романов (Морко район, Арын) чолгалыкым ончыктен.
– Тиде арня тӱрлӧ мероприятийлан поян: 7 майыште Йошкар-Олаште, теҥгече Кужэҥерыште лийынам, кок вережат шке ийготан-влак коклаште сеҥышыш лектынам. Таче Унчыш толмо деч ончыч Волжский районысо Пӧтъялыште СВО-што кредалше да вуйжым пыштыше салтак Алексей Ильин ден Кугу Отечественный сарын участникше, ныл орден дене палемдалтше, туныктышо Анатолий Алексеевич Семеновлан мемориал оҥам почынна, – каласыш Вячеслав. – Тыгай мероприятий тӱрлӧ районышто илыше спортсмен йолташ-влак дене вашлияш йӧным пуа. Лач тидыжым ме эн тӱҥлан шотлена. 12 майыште Пӧтъял школышто 14-ше гана «Чемпионын корныжо» шошо кроссым эртарем. Тудлан приз-шамычым шкеак ямдылем.
Таҥасымашке ушнышо эн кугу ийготанлан Унчо гыч Геннадий Фёдоров, а эн изи участниклан Андрей Романов (Морко район, Унчо) шотлалтыныт. Нунат спорт пайрем гыч пӧлек деч посна каен огытыл.
А эн кужу дистанцийым, 15 километрым, ончычсо семынак Унчо – Шлань – Шӱргӧ – Паймыр – Ямбатыр – Шап Унчо – Муканай – Шлань ялла гоч эртеныт.
9-11 класслаште тунемше-влак коклаште Татьяна Григорьева (Шернур) ден Артём Миронов (Морко), 18-34 ияш-шамыч кокла гыч Галина Скворцова (Кужэҥер, Йывансола) ден Алексей Ахтямов (Шернур), а 35-49 ияш-влак коклаште Снежана Петрова (Морко) ден Андрей Ахтямов (Шернур) икымше вер дене палемдалтыныт.
– Таҥасымашлан игече моткоч келшен толшо, трассе пеш сай, ноялтме пешыжак огеш шижалт, адакшым таче мыйын почешем Кужэҥер район гыч тале спортсмен Станислав Егоров поктен, садлан мылам эше виянрак лияш кӱлын, – шӱлештынрак палемдыш 15 меҥгым ӱмашсе семынак эн ончыч куржын толшо Алексей Ахтямов да икмыняр минутлан тудын деч вараш пурышо Станиславым кужу корным эртымыж дене саламлыш.
– Куржталаш моткоч йӧратем, садлан республикыштына эртаралтше таҥасымашыш лекташак тыршем. Тысе корно пеш чапле: асфальт денат, пасу гочат, ял урем мучкат куржын эртенна. Яллаште калык кажныжым шокшын вашлиеш, вӱдым але чайым темла, мучаш марте сайынак миен шуаш тылана, – палемдыш ӱдырамаш-влак кокла гыч финишыш ик эн ончыч пурышо Галина Скворцова.
15 меҥге кужытым Алексей 49 минутат 52 секундышто (ӱмаште 54 минутат 16 секунд – авт.) а Галина 1 шагатат кок минут да 23 секундышто эртеныт!
Унчо школышто тунемше-влак коклаштат абсолютный чемпион-влакым палемденыт. Тиде – Ангелина Нигаматзьянова ден Никита Паймов.
Чыла участник финишыш шумеке, пайрем умбакыже Янык памаш воктене шуйнен. Туштак сеҥыше-влакым саламленыт да нунылан грамотым, медальым да пӧлекым кучыктеныт. «Сеҥымаш корнын» тӱҥ призше (кок телевизор) А.Ахтямов ден Г.Скворцовалан логалын!
Таҥасымашыш ушнышо ден тудым ончаш толшо-влаклан верысе школын кочмыверыштыже тыршыше-влак шокшо кочкыш, шере чай дене сийленыт.
Мероприятийым пайрем концерт мучашлен. Верысе артист-влак сылне сем, муро дене куандареныт. Салтак вургемым чиен лекше Богдан ден Евгениян сар жапысе мурым йоҥгалтарымыштат кумылым нӧлтен. А теве Марий Турек гыч куржталмашке ушнышо Ростислав Васинкинын гармоньым шокталтымекыже, Янык памаш воктеке погынышо-влак чылан гаяк верыштышт тавалтеныт.
– Кеч-могай таҥасымашке пеленем гармонем налам, садлан тачат тудым шоктен муралтыде шым чыте. Кодшо гана Кужэҥерыште, Йошкар-Олаште, Киров кундемыште лийынна. Туштат тыгак веселан жапым эртарышна, – каласыш чолга изи гармоньчо Ростислав.
«Сеҥымаш корным» эртарен колташ Кугыжаныш Погын депутат, «Передовик» ялозанлык артель вуйлатыше Юрий Игнатьев, амалкалче-влак Борис Иванов ден Анатолий Оразаев, Унчо кундемысе очычсо да кызытсе спортсмен-влак, тыгак «Марий Эл» ден «Кугарня» газет редакций-влак да В.Васильев лӱмеш Йылмым, сылнымутым да историйым шымлыше шанче марий институт полшеныт.
Тыгай таҥасымаш моткоч кӱлешан. Тудо вий-куатым тергаш веле огыл, таза илыш-йӱламат кучаш тарата.
Алевтина БАЙКОВА.
Авторын фотожо
