КУЛЬТУР ДА ИСКУССТВО

Пашаштым палат, кумылаҥден моштат

Курыкмарий район Микрӓк селасе рӱдӧ модельный тӱрлӧ ийготан-влакын   куанен вашлиеш.

Озаҥ вуз деч вара

1988 ийыште чоҥалтше тӱвыра пӧртым Антонина Эмянова 1998 ий гыч вуйлата. Поро кумылан, чолга  ӱдырамаш Озаҥ оласе тӱвыра институт деч вара пашаш толмыжым тачат сайын шарна. Самырык специалист тӱҥалтыште йоча-влак дене пашам ыштыше методист лийын.

– Тӱвыра пӧрт моткоч тошто ыле, садлан можым-кузежым кушеч тӱҥалашат ӧрынам. Йӧра кеч шочмо кундемыштем чыланат палыме улыт да кертмышт семын полшеныт, – шарналта Антонина Виссарионовна. – Икмыняр жап тыршымеке, йоча дене канышыш кайышым. Икшывем йочасадыш колтымеке, уэш тушкак пашаш лектым. Тушто тулат лийын огыл, самырык-влак уремыште перныл коштыныт. Тыгай сӱретым ужмеке, эн ончычак электрик-влак дене тулым чӱктышна, да кеч изишак оксам ыштен налаш манын, дискотекым эртараш тӱҥална. Калык моткоч шуко толын. Погынышо шийвундо дене оралте кӧргым олмыктенна, йырваш тӱзатенна, а варажым специалист-влакымат пашаш налынна, усталык коллектив-влакым чумыраш тӱҥалынна.

Тудо жапыште материально-технический базе начар лийын. Пашам виктарен колташ семӱзгарым шоктышо да мурышо «Аяр» группын семӱзгарже дене пайдаланеныт. Ты коллектив калык лӱм дене палемдалтын. Тӱвыра пӧртын уста вуйлатышыжын да тудын гаяк кумылан пашаеҥ-влакын тыршымышт дене варажым гармоньым да моло семӱзгарым, кӱлеш оборудованийым эркын погеныт.

Уэмдыде огеш лий

Кеч-могай оралтым уэмден шогет гын веле тушко толын пураш да пашам ышташ кумылло. Тӱвыра пӧртын леведышыжым 2012 ийыште олмыктеныт, а вес ийынже кӧргыжым ачаленыт. Тидлан федерал да республик бюджетла гыч шийвундо ойыралтын.

– 2014 ийыште «Ялысе эн сай тӱвыра пӧрт» конкурсышто сеҥышыш лекмеке, 100 тӱжем теҥге премий дене светомузыкым налынна, элекьротулым пуртенна, – рашемдыш вуйлатыше.

Икоян еш

Ындыжым икоян пашаче еш дене кеч-могай сомылым ворандарен колтат.

– Художественный вуйлатыше Ольга Васильевна Максимова моткоч чолга да шке пашажым сайын пала. Балетмейстер Фаина Николаевна Павловалан кӧра ансамбль-влакын репертуарышт тӱрлӧ куштымаш дене пойдаралтеш, методист Лариса Аркадьевна Ерофеева кеч-могай пайремлан сценарийым моткоч писын воза да шуко проектым темла. Режиссёр-постановщик Сергей Алексеевич  Барбосовын тыршымыж дене калыклан эреак оҥай да чапле театрализоватлыме представленийым темлена, – пашаеҥже-влакым аклен ойла вуйлатыше.

Сылне сем торашке шергылтеш

Йӱла дене кылдалтше чыла мероприятийым иквереш эртарат. У ий, Шорыкйол, 8 Март да моло пайремыш, тӱрлӧ дате дене кылдалтше театр сынан концертыш калык рӱж чумыргат. Йӱштӧ, ночко годым тӱвыра пӧртыштӧ погынат гын, мотор игечыште – уремыште.

– Йочам аралыме тӱнямбал кечылан пӧлеклалтше пайремыш пошкудо кундемла гычат икшыве-влак толыт. Нунын модын-юарлыме, воштылмо йӱкешышт тӱрлӧ семӱзгарын семже эшеат кумыллын шӱмыш шыҥен пура, – мутланымашке ушныш Ольга Васильевна.

Самырык-влакын шагалеммышт ты кундемыштат палдырна. Каныш кечылан дискотекыш ончыч 200-250 еҥ толын гын, кызыт 50 утлашке погына.

Йоча да кугурак-влаклан

Тӱвыра пӧртыш йоча да подростко-влак «Домисольки», «Сударушка», «Хорошки» студийлаш мураш, «Радуга», «Жемчужинки», «Искорки», «Задоринки» ансамбльлаш кушташ коштыт. Кугурак ийготан-влак «Тазалык» клубын участникше улыт, а кидпашам йӧратыше-шамычым «Кидмастар» кружок ик верыш уша.

– Школла дене пеҥгыде кылым кучена, кеч-могай пайремым ик ой дене эртарена. Любительский манме театрна уло, тушко икшыве-влакат, кокла да кугурак ийготан-шамычат кумылын коштыт, – ешарыш Антонина Виссарионовна.

Кӱсле йӱкеш

Тӱвыра пӧрт пелен Йоча музыкальный школ пашам ышта. Тушто шӱдӧ наре икшыве кӱслем профессионально шокташ тунемеш.

– Эн чапланыше коллективна – калык лӱмым налше «Кӓрш» ансамбль. Тудын сеҥымашыже Российысе веле огыл, тӱнямбал кӱкшытан конкурслаштат да фестивальлаштат ятыр, – палемдыш вуйлатыше. – Кӱслезе-влак ансамбльна тӱрлӧ пайремым сӧрастара, кундемнан чапшым арала. Мутлан, «Россий» выставке-форумыш икмыняр гана миен, Марий Элын тӱвыра ойыртемже дене палдарен.

Капкылым шуараш йӧн  

Тӱвыра пӧртыш спортым йӧратыше тӱрлӧ ийготан-влак коштыт. Тыште тренажёр зал 2017 ий годсек пашам ышта.

– Спортзалыште капкылым шуарымеке, вий-куат ешаралтеш, да пашам ышташ кумыл лектеш, садлан тышке самырык-шамыч дене пырля кокла ийготан-шамычат погынат. Ик занятийлан 50 теҥгем тӱлыман. Мутат уке, ак шерге огыл, но погынышо окса тӱрлӧ шонымашым илышыш шыҥдараш полша, – палемдыш А.Эманова.

Микрӓк тӱвыра пӧртыштӧ кумылым савырен моштышо да шке пашаштым сайын палыше-влак тыршат, кушкын толшо тукымымат тидлан шӱмаҥдат.   

ВСТАВКЕ: – Ялысе тӱвыра учрежденийыште пашам ышташ пеш келша. Поро кумылан, полыш кидым шуялташ ямде улшо еҥ-влак дене кеч-могай шонымашым илышыш пурташ куштылго. Школ деч вара бухгалтерлан тунемын лектынам, а вара «этнокультуролог, преподаватель» специальностьым налынам. Тышке пашам ышташ Антонина Виссарионовнан ӱжмыж почеш толынам.

Мый Волгоград областьыште шочын-кушкынам, но Курыкмарий кундем мылам чылт палыдыме огыл – ачамын шочмо кундемже. Тудо тале гармонист, а кокам, Фелисата Якимовна Эшметова, кӱслезе, нылле ий утла музыкальный школышто туныктен. Кочамат гармоньым шоктен. Ӱдыремат тысе музыкальный школым тунемын лектын, кӱслем шокта, – каласыш художественный вуйлатыше.

ВСТАВКЕ: – Тӱвыра пашаште йӱдшӧ-кечыже да каныш годымат тыршыман. Тудо чолгалыкым да усталык шӱлышым, тыгак кугу чытышым да тӱткышым йодеш. Калык дене мутланен да кумылыштым савырен моштыман. Ты пашан куштылго огыл улмыжым тудым ыштен ончышо веле сайын пала, ойла А.Эмянова. – Жапше годым йочам малаш пыштымеке, йӱдым уэш пашаш толам ыле…

Алевтина БАЙКОВА
Авторын фотожо

 

 

 

 

 

 

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий