Чодыра – тачат Марий кундемнан ик эн тӱҥ поянлыкше семын кодеш, тудо 60 процент кумдыкшым – 1331 тӱжем гектарым – айла. Кузе ме тудын дене пайдаланена? Тӱҥ шотышто элнан да республикнан бюджетышкыже парышым кондышо пашаже пушеҥгым ямдылыме дене кылдалтын. Мутлан, кодшо ийысе лектыш 1180,8 тӱжем кубометрыш шуын. Кугу ужашыжым арендатор-влак ямдыленыт. Тӱрыс налмаште элнан бюджетышкыже ты паша деч 369,7 миллион теҥге парыш пурен.
2019 ий гыч Марий Эл «Экологий» нацпроектын «Чодырам аралымаш» регионысо проектше илышыш шыҥдаралтеш. Тудын дене келшышын, ужар поянлыкнам арален, шукемден толмым пеҥгыдемдыше шуко цифрым ончыкташ лиеш. Пӱртӱс поянлык, экологий да йырым-йырысе средам аралыме шотышто министерствын пресс-службыжын увертарымыж почеш, икте раш: идалык жапыште мыняр чодыра руалтеш, тунарак уэмдалтеш. У чодыралан озымжымат шкенан республикысе лесничествылаштак ончен куштат, нӧшмымат ончылгоч ямдылат. Тений икымше пелийыште гына 1220,4 гектарыште у чодырам – 5,7 миллион озымым – шындыме. Шыжыланат чодыраш вераҥдышашлык 10 миллион росотам ямдыленыт. Нӧшмым ӱден, пушеҥге озымым шындаш… ойлаш гына куштылго, Пӱгыльмым поген, тудым коштен, нӧшмым налмеке, аралаш оптымо мартеат шуко жап кая. У чодыраланат вияҥаш полшыман, тул дечат аралыман.
Шкенан калыкланат тауштыман, кажне шошым да шыжым кумылан-влак чодырам шындыме акцийлаш ятырын ушнат. Кузе вес семынже, чодырана кундемналан элыштынат экологически ик эн яндар регион лияш полша.
СВО кайыме пагытыште весымат ушештарен кодыде огеш лий: республикысе чодыра отрасльна тудын участникше-влаклан полша, аралалтме сооружений-влакым ышташ оҥам, брусым, пу щитым, икманаш, пиломатериалым чумырымо конвойым кажне тылзын колта. 2023, 2024 ийлаште чылаже 30 тыгай фурым чумырымо. Контракт службышто улшо-влакын ешыштланат пу шотышто полыш ойыралтеш.
Светлана Носова
Д.Речкинын фотожо
