Тӱвыра да каныме рӱдӧ паркыште кугурак уна-влакым Марий тӱвыра рӱдер пашаеҥ ден тудын пелен чумырымо коллективын участницыже-шамыч тичмаш мелна кышыл да пура дене сылне марий сем почеш веселан муралтен-чӱчкалтен вашлийыч.
Тылеч вара республикын тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министр Константин Иванов Тулото аланыште Пеледыш пайремым почмо нерген увертарыш да тушко толшо-влакым тидын дене саламлыш, чылаштлан куанле кумылым тыланыш. Туштак Марий тӱвыра рӱдерын пашаеҥже Геннадий Григорьевлан Марий Эл вуйлатышын Тауштымашыжым кучыктыш.
Умбакыже Республикыште айдемын праваже шотышто уполномоченный, «Российысе марий-влакын федеральный национально-культурный автономийышт» мер организаций вуйлатыше Лариса Яковлева мутым нале. Тудат пайрем дене саламлыш да Российысе тӱрлӧ регион гыч толшо ансамбль-влакын вуйлатышыштлан тауштыш, кажныжым диплом дене палемдыш.
Марий Оньыжа, Мер каҥаш вуйлатыше Эдуард Александров Пеледыш пайрем дене саламлыме дене пырля эше мер пашаште чолган тыршыше кок еҥым – Курыкмарий район гыч Людмила Артаскинам да У Торъял район гыч Николай Сидоркиным – посна палемдыш да пӧлекым кучыктыш. Тыгак вес кундемла гыч толшо уна-влакымат шарнымашан пӧлек деч посна ышт колто.
Умбакыже Тулото аланыштак Театр идалыклан пӧлеклалтше «Кумда марий тӱня» концерт тӱҥале. Тушто шкенан республик гыч веле огыл, вес регионла гыч фольклор ансамбль-шамыч муро-куштымашышт дене куандарышт.
А кугу уна ден жюри еҥ-влак тылеч вара паркысе аллейыште район-влакын ямдылен кондымо да вераҥдыме «Кудо» выставке-конкурсыштым ончен савырнышт. Тыштыже участник-шамычын фантазийыштлан, манмыла, мучаш лийын огыл! Шонен луктын моштымыштлан ӧраш да куанаш гына кодын! Мутлан, Медведево районын кудыштыжо нӧрепым «чоҥен» шынденыт ыле. Чын улшо семынак, ӱмбакыже вӱдварам пыштеныт, ведрамат вераҥденыт. Эсогыл самбар шолын шинчен – шикшыже йырваш шарлен. А кудо кӧргыжым марий тӱран изирак да кугурак солык дене кузе гына сӧрастарен огытыл ыле?!
Звенигово районын кудыжо кажне ийын сӧрал деч сӧрал. Тӱҥжӧ – кумда-а шатёр-кудо. Кӧргышкыжӧ пурет гын, моторлыкым ончен, шинчат шарла. Верысе кидмастар-шамычын гофрированный кагаз гыч ыштыме кугу-у гына пеледышышт-влак пырдыжым йырым-йыр сӧрастареныт. Нунын коклашкак фотом-шамычым, куэ укшлам келыштарен сакалыме, лыве-влак «чоҥештылыныт». Туштак уна-шамычым тӱрлӧ сийлан поян ӱстел вучен. Икманаш, мыйын гын тушеч лекмамат ыш шу. Пел кечак ласкан канен шинчем ыле дыр, товатат…
Советский районын кудыжат кумылым савырен. «Пӧрт» кӧргыштӧ илыше гаяк койшо да тугаяк капкылан «ковай» ден «кочай» пурышо-влакым вашлийыныт. Кувавайже кӱнчылам шӱдыра гын, марийже ний гыч ала-мом ыштен шинчылтеш ыле. Тушкак коҥгамат келыштараш шотым муыныт вет. Тудыжым оҥайлан сӱретлен веле шогалтен огытыл, а эсогыл кӧргышкыжӧ кӧршӧк-шамычым шындылме ыле! Самбарат шикшешт шинчен да уна-шамычым вучен.
Шукынжо Морко районын кудыжын тыгак ойыртемалтше улмыжым палемденыт, очыни. Кугу кумдыкым воштыр гыч ыштыме пече дене авырен налме. Тудын гычак келыштарыме капка вигак шинчашке перна. Поснак – возен сакыме кагаз. Тушто серыме ыле: «Театр идалыклан пӧлеклалтеш. С.Николаевын «Салика» спектакль гыч Полат Акпайын сӱан ужаш». Вет тенийсе «Кудо» конкурс лачшымак Театр идалыклан пӧлеклалтше лийын. Санденак увер-кагазат, вараже сӧрымӧ семынак жюри ден уна-шамычлан «Салика» спектакль гыч сӱан ужашым модын, аллей кумдыкым веле огыл, пел олам манме гаяк сургалтарен йоҥгалтарыме мурен-куштымаш чылаштынат кумылыштым савырен.
«Кудо» конкурслан район-влакын ий гыч ийыш сайынрак ямдылалт толмышт, ойыртемалтшырак кудым ышташ тыршымышт шижалтеш. Санденак теният кажныж нерген радамлын каласкалаш лиеш ыле. Тиде амал денак жюриланат сеҥышым ойырен налаш куштылго лийын огыл, очыни. Туге гынат теве могай кундем-влак сеҥышыш лектыныт:
1-ше вер – Морко район,
2-шо вер – Звенигово район,
3-шо вер – У Торъял район.
Саламлена!
Пеледыш пайрем жапыштак «Эн сай марий костюм» конкурс эртыш. Тушто Марий Турек район гыч Григорий Иванов ден Морко район гыч Татьяна Виссарионовам палемдышт.
Кечывал деч варак тӱвыра да каныме рӱдӧ паркыште, кеҥеж эстраде площадкыште, усталык коллектив-влак «Тӱзлане, Пеледыш пайрем!» концертым ончыктышт.
Пайрем программе моткочак поян ыле. Мероприятий-влак Йошкар-Олаште 9 площадкыште эртеныт. Тиде кечын 8 регион ден республикын районлаж гыч чылаже 50 утла коллектив ден ансамбль, профессионал ден самодеятельный артист-мурызо-шамыч мастарлыкыштым ончыктен куандареныт. Пайремыш чылаже 10 тӱжем утла еҥ чумырген. Кодшо шуматкечын йӧратыме Йошкар-Олана эр гыч тӱҥалын кас рӱмбалге марте весела йӱк-йӱан дене гӱжлен.
Любовь КАМАЛЕТДИНОВА.
