ЭКОНОМИКЕ

Эҥертыш уло – ийготат мондалтеш

2013 ий май – Марий Элысе Звениговышто эртыше республик кўкшытан «Идалыкын предпринимательже» конкурсышто «Идалыкын ўдырамаш директоржо» номинаций почеш кумшо вер. 2017 ий май – «Перспектива» регионал вияҥмаш фондын Самарыште эртыше конгрессыштыже «Регион-влакын шӧртньӧ фондышт» мер аклымаш премийын «Пашаште ойыртемалтмылан» («За отличие в трудовой деятельности») медальже. Нунын коклаште – ныл ий, а могай кугу ошкыл! 68 ияш ўдырамаш предприниматель, директор, ныл шагат эрдене кынелеш да кечыгут йол ўмбалне… – а тиде сеҥымаш огыл? 23 ий тудо, Нина Сергеевна Морозова, Марий Турек кундемын чолга ўдырамашыже, бизнес пашаште тырша. Тудым да пашаеҥже-влакым профессионал пайремышт дене саламлена да эшеат кугурак кўкшытыш шуаш тыланена.

Снимкыште: «Алексия» ООО-н директоржо Н.Морозова (шола гыч кумшо) Александр эргыже, Ирина шешкыже да Марий Турек район администрацийын экономике отделжым вуйлатыше Л.Ложкина дене пырля – «Идалыкын предпринимательже — 2013» конкурсышто.

Ю.Исаковын фотожо.

Марий Турекыште, Карлыганыште, Мариецыште, Арборышто, Марий Куптышто, Марий Пыламарийыште – кушто гына тудын кевытше=влак верланен огытыл. Чыла тышке шкетлан, да эше илалшылан, миен шуаш куштылго огыл. Но те кевыт-влакын лўмышт нерген шоналтенда? Карлыганыште – «Александр», Марий Турекыште – «Алексия» ден «Катерина», Мариецыште – «Дмитрий»… Мо нерген нуно ойлат? Александр – Нина Сергеевнан эргыже, Александр ден Лилия шочшыжо-влакын лўмыштым ушымо негызеш «Алексия» шочын (вара тудо тыгак бизнес предприятийын лўмышкыжӧ савырнен), Катерина – эргыжын ўдыржӧ, Дмитрий – ўдыржын эргыже… Шочшыжо ден уныкаже-влакын лўмыштым кылден тудо шке бизнесше дене. Да лўмыштым веле мо, шкеныштымат…

Но Лилия ўдыржӧ тора кундемыш марлан кайымыж деч вара ты паша деч вашке торлен гын, Александр эргыже аважлан тўҥ эҥертыш лийын. Марий политехнический институтым тунем пытарымеке, эргыже районысо администрацийын ялозанлык управленийыштыже изишак инженерлан ыштен шуктен. Армий деч вара тўрыснек аважлан полшаш тўҥалын – техникым шотыш кондымылан, чоҥымо да олмыктымо пашалан мутым кучен. А ўдырым налмеке, Ирина пелашыжымат ты пашаш ушен. Тыге аван тўҥалме бизнес еш бизнесыш савырнен. А эҥертыш уло гын, пашат ушнен толеш, ийготат мондалтеш.

Предприниматель конкурсышкат Ирина Сергеевна эрге-шешкыже да район администрацийын экономике отделжым вуйлатыше дене пырля миен ыле. Эше тушто предприниматель-влакын шке продукцийышт да услугышт дене палдарыше выставке лие. «Алексиян» экспозицийже ик эн поян улмыж дене вигак кумылым савырыш. ™стембалне могай гына чесым ужаш да тамлаш ыш перне: киндым, булкым, когыльым, перемечым, клендырым… Чыла тидым Карлыганысе пекарньыште кўэштыт. Тушто кызыт лу еҥ кок смене дене ышта. Кўэштме продукцийыштым шке кевытыштышт веле огыл ужалат, предприниматель-влакланат темлат. Выставкыштак пырдыжыш сакыме халат ден спецвургем шинчалан пернышт. Нуным Марий Турекысе «Катерина» кевыт пелен изи ательеште ургат. Тушто улыжат кок еҥ тырша, калыкын йодмыж почеш тўрлӧ вургемым урга да тӧрла.

Конкурсышто Ирина Сергеевна «Идалыкын ўдырымаш директоржо» номинаций дене кумшо верым нале гын, тыште нунынат надырышт изи огыл. Пашаеҥ-влак кокла гыч директор поснак пекарньын вуйлатышыже Эльвира Егоровна Григорьевам, ательеште тўҥалтыш годсек ыштыше Надежда Поликарповна Таныгинам, «Александр» гыч Мария Петровна Костромина ден «Алексия» гыч Елена Еремеевна Ложкинам опытан кевытче семын палемдыш. Обществыште чылаже 30 утла еҥ тырша – тынарлан тудо паша верым, ялысе пашадымылык условийыште ешыштым ашнен лукташ йӧным пуэн.

— Но пашам ышташ ий гыч ийыш йӧсырак веле лиеш – торговльыштат да производствыштат. Ик могырым, супермаркет-влакын районлашке шыҥен пурымышт изи предприятий-влаклан кугу чаракым шында, вес могырым,  киндымат тўрлӧ вер гыч кондат. Адакше район мучко корно пеш начар – кевытлашке кудалышт, транспорт локтылалтеш, олмыкташ уто роскот ышталтеш. Ситартышыжлан налог политике эре вашталтеш – яллаштат чыла вере кассе аппаратым шындыман. А тудым налашыжак шерге, эше интернет кыл лийшаш. Мемнан дене йӧн кызытсе чыла йодмашлан келшен ок тол гын, адак ешартыш роскотым ыштыде ок лий. Тыге изи бизнесшымат пытарымашке шукташ лиеш, — ӧпке кумылжым почде ыш чыте директор Морозова.

Тыгай конкуренций условийыште илен лекшашлан обществылан ик йӧн гына кодеш – кўэштме продукцийлан  акым молын деч изиракым ышташ. Моло сатуштат вес кевытласе деч шулдырак. Промышленный сатумат шкенан элыште ыштен лукмым да сай качестваным гына ужалат. Поставщик-влакын темлымышт дене гына огыт серлаге, шке каен, эн келшышым ойырен налын кондат. Кеч тидын дене налшым савырат.

Умылат, кызытсе илышыште молыланат куштылго огыл, сандене спонсор полышланат йӧным муаш тыршат. Таклан огыл верысе администраций-влак  мероприятийлам эртарымышт годым чўчкыдынак нунылан эҥертат. Шкештат поро кумылым ончыктат – Нина Сергеевнан шочмо Аимке ялыштыже кызыт пўям чоҥат.

Теве чыла тидым шотыш налынак, регионал вияҥмаш фондын попечитель советше Н.С.Морозовалан «Регион-влакын шӧртньӧ фондышт» мер аклымаш премийын «Пашаште ойыртемалтмылан» медальжым кучыкташ пунчалын. Тудым тений моло регион, мутлан, Татарстан, Чуваший да Ульяновск область гыч, икмыняр еҥ сулен гын, Марий Эл гыч – улыжат икте, Марий Турек районын чолга ўдырамашыже Нина Сергеевна. Ийгот покта гынат, тудо шоҥгемаш але яра шинчаш ок вашке. Эр кынелын, эреак пашаште. Паша кокла гыч шочмо Марий Купто вел «™жара» мурышо да куштышо ансамбльыш кошташ, концертла дене тўрлӧ районыш лектедаш, эсогыл муро конкурсыш ушнаш жапым муэш. Чолгалыкшак тудлан, ийготым ончыде, самырык чонан кодашыже полша.

Юрий Исаков.

Снимкылаште: Н.Морозовалан (покшелне) регионал вияҥмаш фондын наградыжым кучыктымо годым; чонжо дене самырык; пашаланат тале, мурашат мастар; ургызо-влак Н.Таныгина ден Н.Ившина; кевытче Е.Ложкина.

Авторын да еш альбом гыч налме фото.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий