УВЕР ЙОГЫН

Элым аралаш – чап!

«Марий Эл» газет редакцийыште пашам ышташ тӱҥалмекем, икмыняр жап гыч Кутузовын III степенян орденже дене палемдалтше Киевско-Житомирский ракетный дивизийыш миен толаш йӧн лекте. Тудо Йошкар-Ола воктенысе Солнечный поселко лишне верланен. Тунам ме луымшо площадкыште, калыкыште тудым «десятке» маныт, лийынна ыле. Кузе чылажат мылам оҥайын чучын да ӧрыктарен?!

А шукерте огыл ик кечын угыч тиде дивизийышкак миен толна. Ты гана ынде дивизийын Технический ракетный базыштыже лийна. Вес семынже тудым эше «кудымшо площадке» маныт. Тушто илыш могайрак улмым ончалаш оҥай ыле.

 

Тыште эн ончычак пеҥгыде тазалык кӱлеш!

Мемнам КПП-ште частьысе штаб начальникын кугурак полышкалышыже Надежда Мухина ден групповой охране командир Антон Ронжин вашлийыч да казарме марте ужатен наҥгайышт.

Мутланышаш пӧлемыш ошкылмо годым салтак-шамычын чаткан поген шындыме кроватьыштым, занятийышт эртыме верым ужна. Иктышт лачак ӱстел коклаште ала-мом возгален шинчат ыле.

Тыште чыла вере ару улмо шижалте. Такшым армийыште вес семынже лийшашат огыл да огешат лий, очыни. Содыки тушто дисциплине пеҥгыде!

Мутланышаш еҥ-влакым вучымо годым жап ылят, тыште службым эртыше-влакын экипировкыштым чиен ончаш кумылем лекте. Манмыла, тысе илышын тамжым кеч тыге шке коваштем денак шижмем шуо. Але марте УФСИН пашаеҥ-шамычыным чиен онченам ыле. Кызытат шарналтем да тудын могай неле улмыжым капем ӱмбалне пуйто шижам! Каскым чийымекак, шарнем, вуем веле огыл, капемат вигак шӧрын каяш тӱҥалын ыле.

Тиде ганат тыгеракак лиеш. Мо да могай нелытан улмо нерген каласкален-каласкален, групповой охране командир Антон Ронжин мылам жилетым монь чикта, а мый иктым гына ойлен шогем:

– Писынрак чиктен пытарыза. Уке гын вашке камвозам!

Да-а, манаш веле! Вет тыгай неле экипировкыжым чиен шогалман да вигак мыйын семын кудашман огыл, а эше куржталман, тӱрлӧ заданийым шуктыман! Сандене арам огыл службыш чыла шотыштат таза да келшен толшо еҥ-шамычым веле налыт. Конешне, ямдылалтам гын, мыят служитлен кертам ыле! Докан…

 

Ӱдырамашат шагал огыл

А дивизийыште ӱдырамаш-шамыч шагалын огыл улытак. Нуно связистлан, техниклан, заправщицылан, склад вуйлатышылан да лабораторийыште пашам ыштат.

Иктыже – Эльвира Паламаренко. Тудо – ефрейтор, 47 ияш.

Тышке пашаш толмо историйже ойыртемалтше, вет У Торъял район Шемермучаш ялыште шочын-кушшо ӱдыр, Токтарсола школым пытарымекше, Ежово селасе техникумыш зоотехниклан тунемаш пурен. Тунам тудо иктаж-кунам военный лиеш манын шонен мо? Тыгай нерген шоналташыжак тоштынат огыл! Молан манаш гын аважат зоотехникланак ыштен да ӱдыржат тудын корныжымак тошкен. Санденак, тунем пытарымекше, Эльвирамат шкеж декак санитаркылан пуртен.

Икмыняр жап гыч ӱдыр Марий кугыжаныш университетыш адакат зоотехникланак заочно тунемаш пурен! Тиде жапыштак, очыни, пиалешыже манаш утларак келшен толеш, дивизийын Юбилейный поселкышто верланыше 1-ше площадкышкыже штабыш ГСМ службыш «делопроизводитель» гражданский должностьыш налыныт.

– Туштак ик ӱдырамаш пенсийыш лекте да олмешыже мыйым кладовщик-заправщиклан нальыч. Но вараже сокращений лие. Туге гынат мемнам луктын ышт колто, а паша верым темлышт. Тыге мыйым дивизионыш кусарышт да туштак, Юбилейныйыште, мый 8 ий связистлан ыштышым. Тиде уже военный должность лийын. А 2018 ийыште мыйым тышке, кызытсе паша верышкем, уэш кладовщик-заправщикланак кусарышт.

Кызыт мый военный ипотеке дене пачерым налынам. Элын Обороно министерствыже мыйын олмеш ипотекым тӱлен пытарен. Туге гынат 50 ий марте эше контрактым шуенам. Молан манаш гын пашадар сай. Тыгай кугытаным гражданкыште кызыт эше кушто налаш лиеш, омат пале. Адакшым тунемалтын. Тыгак спорт дене кылым кучена – мемнан кажне кечын физподготовко уло. А тыге гын капкылым эре кӱлеш формышто кучена. Икманаш, пашам келша, санденак эше ышташ кумылем уло.

 

Ачажат военный лийын

Тылеч вара ындежым пӧръеҥ военнослужащий дене мутланаш кумылем лекте. Тыге ме старший сержант Александр Андреев дене мутым вашталтышна.

– Мый Киров областьысе Юрья-2 военный городок гыч улам. Звенигово районысо Красногорский поселкышто ПТУ-што «мастер общестроительных работ» специальностьым налмеке, 2005 ийыште призыв почеш армийыш служитлаш каенам. Кок ий службым эртымеке, эше ик ийлан контракт почеш кодынам. А 2009 ий гыч тыште, дивизийыште, контракт почеш служитлаш тӱҥалынам. Молан манаш гын 1991 ийыштак ме еш дене Киров область гыч Марий Элыш, Красногорский поселкыш, илаш кусненна.

Ойлымыж почеш, Александр ончычшо шке илышыжым армий дене кылдаш шонен огыл. Но вараже, тӱрлӧ вере ыштен ончымеке, илыш умылымашыже вашталтын да тышке пашаш толын. Тудо ийынак Йошкар-Олаште МОСИ-шке (Межрегиональный открытый социальный институт) тунемаш пурен.

Кызыт Александрын подчиненийыштыже 10 еҥ уло. Тиде тӱҥ шотышто альтернативный службым контракт почеш эртыше рвезе-влак. Нуно срочный службым эртен огытыл, а вигак контракт почеш толыныт.

– Пашам мылам келша. Адакшым ачамат военный лийын. Эше лу ий служитлем гын, пенсийышкат лектам. Ешан улам. Пелашем ден когыньнан 3 да 5 ияш шочшына-влак кушкыт. Военный ипотеке дене шке илыме веран лийынна. Молан армийыште служитлаш огыл?

 

Пашам кычалыда? Тышке толын кертыда!

Дивизийыште служитлыше-влак дене мутланымеке, ты частьысе штаб начальникын кугурак полышкалышыже Надежда Мухина ден старший офицер Евгений Салтыков тысе илыш нерген веле огыл, тыгак контракт почеш пашашке налме нерген радамлын каласкалышт:

– Мемнан деке 18 гыч 37 ияш марте рвезе ден пӧръеҥ-влак служитлаш толын кертыт. Базына техникым обслуживатлыме, ачалыме пашам шукта. Тиде амал дене кызыт утларакшым водитель ден автомеханик-влак кӱлыт. Кӧн С категорийже уло гын, мемнан деке кызытак толын кертеш. Пашаш пурымеке, умбакыже элын Обороно министерствыже кӱшеш Д, Е категорий-влаклан яра тунем лекташ йӧнжӧ лиеш. Водительлан тариф разряд почеш, тыгак аварий да нарушений деч посна кудалыштмылан пашадарыш 30 %-ым ешарен тӱлат.

Палдарымышт почеш, тиддеч посна физподготовкым сайын сдатлыше-влаклан тылзаш пашадар кугыт гыч 15 гыч 100 % марте оксам ешарат. Тидыже служитлыше шкенжым эреак кӱлеш физический формышто кучыжо манме шонымаш дене ышталтеш. Пашаш пурышо водитель физподготовкым сайын сдатла гын, 37000 теҥге наре пашадарым налаш тӱҥалеш.

Тыгак контрактниклан ипотеке дене (тудыжым Обороно министерстве тӱла, тидлан служитлышылан накопительный счётышкыжо посна оксам колтат) илыме верым налаш йӧн пуалтеш.

Палдарена: контракт почеш служитлаш шонышо-влак Медведево район Широкий поселкыш миен але 89397257419 номер дене йыҥгыртен, кӱлеш уверым пален налын да лекше йодышым рашемден кертыт.

Пашаш пурышо-влаклан илаш служебный верым пуат: ешан-влаклан – пачерым, шкет еҥлан – пӧлемым.

 

Военный частьысе илыш нерген утыжым каласкалаш огеш лий. Сандене меат ӱмбачынрак веле палдарышна.

Теве ме, пашанам мучашлен, уэш Йошкар-Олашке пӧртылаш тарванышна. Тиде жапыште уремыште салтак-шамыч кокла гыч иктыштын лумым куымыштым, весе-влак строй дене ала-кушко ошкылмыштым ужна. Икманаш, службо шке радамже дене шуйнымо палдырныш…

 

Любовь КАМАЛЕТДИНАВА

И.Речкинын фотожо

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий