Тений 6 апрель гыч Российысе чыла школ у коронавирус инфекций шарлымылан кӧра дистанционно туныктымо йӧныш куснен. Марий Элысе общеобразовательный организаций-влакат тунемшыштлан шинчымашым пуымо пашам тыгак шуят. Тиде – кажне тунемме верлан шкешотан тергымаш. Тыгай тергымашым кундемнан ик эн мӱндырнӧ верланыше Марий Турек районысо Сардаял тӱҥ школ кузе эрта? Дистанционно туныкташ да тунемаш ямде лийын мо? Могай нелылык вашлиялтын? Тунемше-влакын шонымашышт могай? Чыла нине йодышым мыланнат дистанционно гына пуаш логале, вашмутат школ гыч тыгай йӧн денак тольо.
«Уло кумылын у пашашке ушненыт. Но…»
Сардаял тӱҥ школым вуйлатыше Полина Сорокина:
– Школыштына нылымше чырык Российысе моло школласе гаяк у йöн дене тӱҥале. Туныктышо ден тунемше-влак пеш писын офлайн гыч онлайн формыш куснышт. А карантиным 30 апрель марте кусарымек, ты йöным кызыт мартеат кучылташ логалеш.
Республикнан ик эн тора кундемыштыже илена гынат, у йöным шыҥдарымашке писын ушнышна. Дистанционно йöн дене каникулыштак туныкташ тӱҥалынна: туныктымо платформым кычалынна, электрон йöн дене туныктымо ресурс-влак дене палыме лийынна. Тидлан келшыше оборудованийышт уло-укем тунемше-влак деч йодыштынна. Кугу полышым школысо Управляющий советын председательже, Россий Федерацийысе Кӱшыл образований да шанче министерствын пашаеҥже Роберт Фёдоров пуэн. Тудо тӱрлö платформо да туныктымо йöн дене палдарен, Zoom программе дене урокым эртараш туныктен. Ты программе чыла шотыштат сай: йоча ден туныктышо вашла ужын кертыт, видеоурок-влакым ончаш келшыше, презентацийымат кучылташ лиеш. Роберт Геннадьевич кызытат туныктышо-влакын ыштыме WhatsApp группыштышт улеш, ты пашам куштылемдашлан тӱрлö ой-каҥашым пуэда.
Онлайн-занятийын икымше кечыжым тургыжланен вученна, кеч тидын деч ончыч йоча-влак дене электрон кылым икмыняр гана терген онченна. Кок чатым ышташ логалын: иктыже 1-4, весыже 1-8 класс- влаклан (тений мемнан 9 классыште тунемшына уке). Урок пытымек, онлайн-педсоветыш погынышна. Кажне туныктышо шке урокшым иктешлен, ситыдымаш-влакым ойлен: южо ача-ава ден тунемше ссылкым налын шуктен огыл, южышт вигак урокыш пурен кертын огытыл… Нуным вигак тöрлатыме.
Кызытат Zoom программе денак урокым эртарена, Google ден социальный сетьымат кучылтына. Тора йöн дене тунеммаште йоча-влак онлайн-урокым, шке семын тунемаш да у темым пеҥгыдемдаш материалым налыт, мöҥгысö пашат пуалтеш. Нуным ыштен пытарымек, туныктышылан тергаш колтат, оценкым налыт. Кажне ешыштак принтер уке, сандене шуко заданийже электрон йöн дене пуалтеш да аклалтеш.Тидлан Фоксфорд, Учи.ру, РЭШ платформо-влак, Skysmart да моло интерактивный пашаче тетрадь полшат.
Урокым туныктышо-шамыч мöҥгышт гыч эртарат, но тунемше-влак дене кылым эреак кучен шогат. Видеозанятий ончычсо расписаний почеш эртаралтеш, лач урок-влак 30 минут шуйнат. Тиде арняште, шочмын, ача-ава-влак дене видеоконференцийым эртарышна. Туныктымаште улшо ситыдымаш да ты сомылым саемдыме нерген мутланенна. Шуко нелылык связь дене кылдалтын, южгунам туныктышын пытен кая, южгунам тунемше урокыш пурен огеш керт да моло. Тыгак урок-влак коклаште перерывым вич минутлан кужемдаш кутырен келшыме, молан манаш гын школысо гай лу минут икшыве-влаклан каналташышт огеш сите, тыгак кокымшо да нылымше урок-влак деч вара коло-кумло минуташ перерывым ыштыме.
Туныктышо-влак у пашашке уло кумылын ушненыт. Но йоча дене шинчаваш ужын, урокым эртарымашым сайраклан шотлат. Да онлайн йöн дене туныкташ ямдылалташ кок пачаш шукырак жап кӱлеш. Кечыгут телефонышто шинчыман: я ученик заданийым колта, я ссылкым муын огыт керт да моло.
Мутат уке, чылаланат у йöн ден туныктымаш куштылгыжак огыл. Ме тидым вигак умыленна да ямдылалтын шогенна. Тазалыкланат эҥгек ышталтеш: монитор ончылно шуко жап шинчымылан кöра шинча ярна. Вашке тиде нелылык пыта да чыланат школышто вашлийына манын, ӱшанен кодына.
«Яра жап огешат код»
Дистанционно шинчымашым пуымо йӧн шотышто школышто марий йылмым да литературым, историйым туныктышо Ксенья Плотникова тыге палемден:
– Дистанционно туныктымашке куснымаш педагог-влаклан вучыдымо лийын да шуко йодышым шочыктен. Тыгай йӧн дене туныктымашын тӱрлӧ стратегийжым ончен лектынна. Эн ончычак инструментым кучылтын мошташ тунемме гыч тӱҥалынна: технический могырым тренироватлалташ кӱлын, тидым ме шошо каникул годым ыштенна. Онлайн-урокым эртараш Zoom-ым ойыренна, молан манаш гын Skype деч простарак да ӱшанлынрак пашам ышта. Адакшым тунемме процесс шукыжым тыгай предметлам авалта, кушто икте-весе дене кыл тӱҥ верыште.
Дистанционно туныктымаште лӱдыкшӧ уло: ала-можо трук пашам ыштымым чарнен кертеш, интернет йӧрталтеш. Сервис шуко еҥлан келыштаралтын огыл. Вес лӱдыкшӧ – контроль. Тунемше-влакым школысо семын контролироватлаш ок лий. Мӧҥгыштӧ тунемаш неле, мешайыше фактор шуко, сандене икшывын сознательностьшо кӱкшӧ лийшаш: тудо шуко шкевуя пашам ыштышаш.
Кум арнясе паша опыт ончыктен: мемнан школ занятийлам у йӧн дене удан огыл эртара. Йоча-влак онлайн-тунеммашке писын ушненыт, а туныктышо-шамычын пашаже мучашдыме: мӧҥгысӧ заданийым тергаш, темым «туртыкташ», уым кычалаш… Икманаш, яра жап огешат код.
Тунемше да ача-ава, коча-кова-влак мом шонат?
Алексей Егоров, 6-шо класс:
– Мемнан школышто урок-влак тыглай расписаний почеш конференций йӧн дене Zoom-ышто эртат. Тольык кажныже 30 минутан, переменыжат кужунрак шуйна.
Ончычшо мый мӧҥгыштӧ тунеммылан куаненам ыле. Но варажым умыленам: тиде куштылгыжак огыл. Эн ончычак, мӧҥгӧ – мӧҥгак, шонаш нелырак. Адакшым туныктышо, йолташ-влак дене вашмутланымаш ок сите. Переменыште модынат, вес уроклан ямдылалтынат шуктенна. А кызыт тыге огыл. Чыла тиде вашкерак пытыже ыле – школыш кайыме шуэш!
В.Арбузова, ковай:
– Умылена, дистанционно туныктымаш деч посна таче огеш лий. Кызытеш школыштына организоватлыме тыгай формат мылам келша: туныктышо-влак расписаний почеш видеоуроклам эртарат, тӱрлӧ образовательный платформышто мӧҥгысӧ заданийым пуат. Уныкам кумшо классыште тунемеш. Мый ончычсо педагог улам, сандене тудлан умылтараш мылам неле огыл. Но кугурак ийготан икшыве-влакын южо ача-авалан тыгай йӧн пешыже келша манын каласаш ок лий.
Йоча-влак моткоч ноят. Уэш школыш кайыме кечым изин-кугун вучена. Уныкам моткоч йокроклана.
Снимкыште: марий йылме урок;
туныктышо-влак видепланёркышто улыт;
6-шо классыште А.Егоров видеоурокышто
Г.КОЖЕВНИКОВА ямдылен
П.Сорокинан фотожо-влак
