КРАЕВЕДЕНИЙ

Тӱрлӧ тӱсан Марий Эл: «Келшымаш памаш» кумдыкым угыч тӱзатеныт

Кодшо кугарнян Шернур кугорно воктене верланыше Гейдар Алиев лӱмеш «Келшымаш памаш» воктене «шокшо» ыле. Марий Элыште илыше азербайджан диаспорын еҥже-влак ты кумдыкым угыч тӱзатеныт. Улшо оралте-влакым олмыктен уэмденыт, шӱкшакым эрыктен йӱлатеныт… 

Молан угыч, йодыда? 2004 ийыште мемнан республикыште илыше азербайджан-влак ты памаш деке толаш тӱҥалыныт. Ик йолташышт сӱаным эртарен. Кокымшо кечылан пӱртӱсыш лекме амал дене ты памаш деке пырля канаш ӱжын. Мланде йымач йоргыктен лекше яндар вӱд шочмо кундемысе памашыштым ушештарен. Тыгак нуно каныме годым тудым тӱзатен шындаш ойым пидыныт. Каласеныт, ыштеныт. Вӱд лекме вержымат, йырым-йырысе кумдыкшымат шотыш конденыт, тор деч эрыктеныт, икмыняр беседкым нӧлтен шынденыт. Кеч ончычшо памашшинчам веле тӱзаташ шоненыт, но икмыняр каныш кече еда пашам шуктымо годым, канаш келыштарыме комплекс ышталтын манашат лиеш. Шкалан веле огыл, тышке вӱдым налаш толшо- шамычланат сай вер лийже манын тыршеныт.  Шуко каҥашымеке, тудым  «Келшымаш памаш» манын лӱмденыт да Азербайджаныште веле огыл, тунам Российыштат пагалыме еҥ Гейдар Алиевын лӱмыжым пуэныт.

Варажым «марий» азербайджан-влакын ты пашам шуктымышт  2005 ийыште эртарыме «Памашшинча» республик кӱкшытан конкурсышто икмыше верым конден. Тылеч вара «Келшымаш памашыш» кугорно воктеч эртен кудалыштше-влак лӱмын вӱдлан веле огыл пураш, канаш толашат тӱҥалыныт. Эсогыл сӱаным эртарыше пиалан мужыр-влакат эре улыт.  

Азербайджан диаспорым вуйлатыше Иса Агамалиевын ойлымыж почеш, ончыч памаш вӱдшат изин да эркынрак йоген. Йӧршеш ынже йом манын лӱдынытат. Но таче тудо кугунрак да писынрак йога.

Тидын деч вара латкок ий эртен. Жап эртыме дене айдемат шоҥгемеш, а пӱтӱсым тӱзатен, эрыктен от шого гын, тудын сынжат шапалга. Эшежым мемнан калыкыште тыгай еҥ-шамычат вашлиялтыт: иктышт ямдым огыт жапле, а весыштлан почешышт кеч шудат ынже куш. Тыштат тугак лийын. Памаш йырысе кумдык эркын шӱкшак дене темын. Беседке-шамычат лунчырген толыныт. Санденак «Азербайджан тӱвыра рӱдер» региональный мер организацийын еҥже-влак тудым угыч олмыктен тӱзаташ шонен пыштеныт. Ынде памаш деке мийымеке, кумыл волышаш огыл. Тошто беседке-влакым олмыктеныт. Южо вереже ӱстел ден олмыбалымат угыч ыштеныт. Йырым-йырысе кумдыкымат эрыктеныт. Моторлыклан савар семын келыштарыме машина орава-шамычымат уэмден чиялтеныт. А памашшинча йоргыткен лекме вержым азербайджан-влак ончычак сайын мрамор дене келыштарен шынденыт. Чылажат вӱдым налаш йӧнан лийже манын ыштыме. Тудо эше ончыкылык тукымланат кодеш.

 Азербайджан дисапорын ончылъеҥже Иса Агамалиев ты пашаш чыла палымыже-влакым ушен. Шкак Советский район администраций,  коммунальный службо вуйлатыше-влак деке полышым пуымо шотышто коштын. Икманаш, ваш келшен ыштыме пашан лектышыжат куандарыше.

Паша кече лийын гынат, памашым тӱзаташ шукын толыныт. А паша деч вара чылаштым шурпа дене сийленыт. Мом мом, а шке йӱлаштым нине калык вес кундемыште илышылак араленак, шуенак толыт.

 Иса Будаг оглы шкежат ынде кумло ий наре республикыште ешыж дене ила. «Марий Эл мыйын веле огыл, йолташем-шамычынат кокымшо шочмо верышкыже савырнен, сандене молан ме тудым тӱзатышаш огынал, — манеш тудо. — Ме шкежат чылан пырля, шукыж  годым еш дене, «Келышымаш памаш»  воктене вашлийын кертына. Мыланнат куан, моло-влакынат тыш толын, кумылышт нӧлталтеш.»

 Тиде ойым пеҥгыдемдыме семынак, ты татыште памаш деке сӱан тольо. Кужэҥер районысо Йырмарий гыч Саша ден Настя Сабанцевмытын ушнымо  кечышт улмаш. У еш илышышкышт яндар памаш вӱдым подыл кайышт.

 Светлана Носова.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий