ЙӰЛА

Кечышот ден калык пале

Пошкырт вел гыч Эсен Элайын чумырен иктешлымашыж гыч:

3 — Йытыным ӱдымӧ кече. Ик ой почеш, йытыным 31 майыштак ӱдаш тӱҥалман, весе  почеш — 2 июньышто. Тидын годым йытын сай кушшо манын, ӱдыр-влак ӱпыштым пунышаш огытыл. Кастене нуно кум корно ушнымаште погынен , йытыным тулен, йытын шӱртым шӱдырышаш улыт. Тыге ыштат гын, нуно пиалан лийыт. Тиде кечын, кияр сайын кушшо манын, йыраҥыш йыдалым кудалтыман. Пызле сайын пеледеш гын, йытын сайын кушкеш. Тиде кече йӱран – шыжат тыгаяк лиеш.

4 — Шӱшпык кече. Кандывуйым погымо да шӱшпык мурым колыштмо кече. Пасушто да пакчаште шӱк ынже куш манын, куралаш, тырмалаш, нимом шындаш да ӱдаш ок лий. Пормо шуко — кияр ума. Лупс сайын возеш гын, лектыш сай лиеш.

5 — Кынем ӱдымӧ кече. Киярым тиде кече марте шынден шуктыман.

6 — Локама кече. Калык ой почеш, чын кеҥеж лач ты кечын тӱҥалеш. Локама пуш тӱрлӧ чер деч эмла, сандене тудын воктене кужурак жап лияш тыршыман. Йӱр йӱреш гын, поҥго шуко лиеш.

7 — Мӱй лупс вочмо кече. Тиде кечын лупс игече шокшеммылан кӧра лачка тамым налеш. Мӱй лупсын пайдажат уло. Тудо вочмо годым ятыр шудо юзо вийым налеш да тӱрлӧ черым эмлен кертеш. Пызлым эскерыме кече. Пызле пеледыш шуко гын, шӱльӧ ума. Мӱкш пызле воктене ызга гын, эрласе кече ояр лиеш. Пызле вараш пеледеш  — шыже кужун шуйна. Ковыштам шындыман.

8 — Реве ден кочушменым шындыме кече. Кӧгӧным олмыктымо кече. Карп колым кучымо кече. Ты пагытыште тудо сайын чӱҥга. Ӱвыра шуко гын, июнь мучаш леве, но йӱран лиеш.

9 — Суртозам жаплыме кече. Пӧртым ӱшташ, кугун мутланаш, туманлаш ок лий — суртоза сырен да осалым ыштен кертеш.

Калык ой:

Айдеме пиалым кычалеш, ойго — айдемым.

Печым меҥге куча,  айдемым — айдеме.

Йылмын ойжо — уш-акылын койышыжо.

Моштымаште — вият, поянлыкат, патырлыкат.

Пӱртӱсым ӱжара сӧрастара, еҥым арулык палдырта.

Арака кленчаш ончалат гын, коеш: кӱшнӧ — пире, кыдалне — маска, йымалне — сӧсна.

С.Носова ямдылен.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий