14 ноябрь (изарня), Катлыше тылзе – Йыгрыште. Тиде – шагал але начар лектышан шӱдыр пале (пеледыш кече).
Шокшемдыме теплицыш вожан петрушкым, сельдерейым, кешырым, укропым ужаргылан ӱдаш йӧнан кече. Кылмен шуктен огыл гын, мландым кӱнчен, пушкыдемден кодаш, кукшо рокым вужгаҥдаш, мульчироватлаш келшыше кече. Ужаргылан ӱдымӧ йӧр озымым шуэмдаш лиеш.
Варарак погымо пакчасаскам нӧрепыш аралаш пышташ йӧнан жап. Лум вочмо деч ончыч клематисым, розам телылан левед кодаш келшыше кече. Теплицыш ӱдымӧ кушкылым пикироватлаш ок темлалт.
Садыште пушеҥге кӧргашым эмлаш, кошкышо, тоштемше пуаҥше шӱмым эрыктен кораҥдаш уто ок лий. Вондо ден пушеҥге тӱҥысӧ мландым пушкыдемдаш, йытырым ошемдаш лиеш.
Поген налме пакчасаска лектышым кошташ, консервироватлаш, шинчалташ йӧнан кече.
Калык пале почеш, лачшымак таче шыже чеверласа да игече теле велыш тайна. Тачысе кечым ончен, шушаш теле да шошым игече могай лийшашым ончылгоч мужедыныт.
- Таче кече леве да тымык гын, теле йӱштӧ лийшаш огыл.
- Чыла пушеҥгыжак лышташым кудалтен шуктен огытыл гын, теле кужу, шушаш ийын пакчасаска ден шурно лектыш начар лиеш.
- Лум шуко возын – шошым кугу вӱдшорлан ямдылалтман.
- Эҥер ден ерым ий леведын гын, игече огеш левеште.
- Ты кечын изиш йӱштӧ – игече вашке ок йӱкшемде.
- Корно лавыран да каваште вудака пыл-влак ийыт, пел теле леве игече шогаш тӱҥалеш.
Фото — Чепакова — Суртпечылан — красит дерево, обработка деревьев.
Пагыт паша
Мландым кылмымыж деч ончыч налман
Пакчасе мланде кылмен шуктен огыл гын, шошо велеш нӧшмым удаш тудым кызыт налын коден шуктыман.
Посна мешаклаш пургыж, сӧреман рокым, компостым, лышташ йӧршан вартышым оптыман. А жап шумеке, росоталан вартышым шке ямдылаш лиеш. Садысе ӱмбал рокым, ошмам шапашлен кодашат уто ок лий. Йыраҥысым, теплицысым гын, лучо налаш огыл.
Ямдылыме мланде теле мучко сайын кылмыже манын, юалге гаражыш, левашыш, нӧрепыш кораҥдаш лиеш.
Мланде вартышым тунам шошым паритлашат огеш кӱл. Рокышто илыше заразым йӱштӧ пар деч начар огыл пытара.
Кажне пакчасаска нӧшмым ӱдаш мландын лачшымак могай лийшашыжым шотыш налын, мешакласе тӱрлӧ посна ужаш-шамычым пырля вараш йӧсӧ ок лий. Ынже вӱдыжгӧ да пайдале шапашыжым ынже йомдаре манын, полиэтилен мешакеш оптымо ломыж пакет аҥым кылден кодаш мондыман огыл. Ончыкыжым ломыж йоҥгытысо мланде вартыш ӱмбак шавалташат кӱлеш лиеш.
Шыжын пытартыш тылзын, мланде эше келгын кылмен огыл гын, органический (ушкал, кайык терыс, компост, пургыж рок), фосфор ден калий ӱяҥдыш дене пойдарен, йыраҥым кӱнчен кодаш лиеш. Куштылго мландым кӱчыдеат кодаш лиеш, ӱмбал лончым пушкыдемдыман сита. Молыжым йӱр, лум, йӱштӧ шке ыштат.
Теплице (поликарбонат леведышан огыл гын!) кӧргысӧ мланде сайын пойдаралтше, южтаралтше манын, телылан омсам почын кодашат лиеш. Лектышым поген налме деч кодшо кушкыл вожым, лышташым, рок, ямде компост йӧре лончын оптен, ораш чумырыман. Тудо утыжымат ынже кылме да органике вартышын ырен шӱймӧ жапше кужунрак шуйныжо манын, ӱмбачынже 20-30 см кӱжгыт мланде дене леведаш сай.
Вӱдыжгӧ логалме дене азотым ынже йомдаре манын, терыс орам пеҥгыдын такыртен оптыман да ӱмбакыже пилашӱкым але йогышо лышташым шавалташ лиеш.
Р.ЧЕПАКОВА
