Марий Элыште национальный политике дене кылдалтше пӱсӧ йодыш-влакын кузе шыҥдаралт толмышт нерген Май пайрем деч ончыч Марий Элын Тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министерствын эртарыме семинарыштыже каҥашеныт. Тушко кугыжаныш да муниципальный служащий, журналист-влак погыненыт ыле.
Тыгай семинарым эртараш амалжат лийын. Законодательствыштет пытартыш жапыште национальный политике дене кылдалтше икмыняр вашталтыш лийын да тӱнямбалсе обстановкат тидым йодеш. Семинарым Марий Элын тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министрын пашажым жаплан шуктышо Галина Ширяева вӱден.
«Увер, увер технологий да уверым аралыме нерген» федеральный закон дене кылдалтше пӱсӧ йодыш-влакланкугу вер ойыралтын. Тидын шотышто Роскомнадзорын Марий Элысе управленийжым вуйлатышын алмаштышыже Павел Марченко ойлен. Кызыт компьютер сетьыште законлан келшыдыме увер-влакым шекланыме да чарыме шотышто кугу паша шукталтеш. 2012 ийыште лӱмын закон дене келшыдыме увер-влакым шаркалыше сайт-влакын единый реестрышт ышталтын. Наркотикым шаркалыме, тудым кушто муаш лийме, шкем шке пушташ таратыше, йоча порнографий, азартный модыш, экстремизм дене кылдалтше сайт-влак лач тыгай радамыш логалыныт. Тыгай уверым шаркалыше сайт-влакым петыраш граждан-влак шкештат полшен кертыт, Роскомнадзорыш, прокуратур органлаш шижтарышаш улыт.
Кӱшнӧ ойлымо сайт-влак уверым пуымо пашаштым шотыш кондымешке блокироватлалтыт. Ты але вес сайт шотышто Роскомнадзорыш вуйшиймаш пура гын, тергымаш эртаралтеш. Тергыме чыла материал покуратур органлаш колталтеш, вара суд пунчалым луктеш.
Законлан келшыдыме увер-влакым шаркалыше сайт-влак ваштареш кучедалме амал денак Марий кугыжаныш университетын магистрантше Руслан Галкиев шке йолташыже-влак дене пырля «Безопасный регион» проектым илышыш шыҥдараш тӱҥалын. Автор шке пашаже, сайтше дене палдарен да тудын подписчикше радамыш ушнаш ӱжын.
Марий Эл Республикыште мусульман верам кучышо-влак коклаште традиционный исламым арален кодымо паша кузе шукталтме нерген республикыште илыше мусульман-влакын регионысо духовный управленийжым вуйлатыше Фанус Салимгареев каласкален. Тачысе кечылан Марий элыште чылаже 30 наре мусульман приход уло. Тидын дене кылдалтше тургыжландарыше йодыш шагалжак огыл. Кеч моло регион-влак дене таҥастарымаште мемнан дене ласкарак. Туге гынат Марий Эл гыч Сирийыш кандаш еҥ кредалаш каен. Параньга посёлкысо мечетьат тургыжландара. Тудо регионысо духовный управленийын шулдыр йымакыже пураш ок вашке. Ислам элла гыч экстремизм шӱлышым шаркалыше туныктышо-влакат толын коштыт. Но духовный управлений Тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министерстве дене пырля тыгай сӱрет-влаклан чаракым ышташ манын, чыла йӧным кучылташ тырша.
Тидын шотыштак Марий Элысе МВД-н Экстеремизм ваштареш кучедалме рӱдерын специалистше Ольга Капелькина ойлен. Юл кундем кугыжаныш технологий университетын философий кафедржын доцентше, философий науко кандидат Анна Артамонован философий, права да тачысе илыш нерген ойлымо выступленийжат семинарыш толшо-влаклан поснак келшен.
Семинарыште тӱрлӧ темым тарватеныт. Тудым иктешлыме семын Галина Ширяева Марий Эл Республикыште терроризм да экстремизм идеоолгий ваштареш виктаралтше мероприятий-влакым эртарыме да тидын шотышто законодательствыште лийше вашталтыш-влак дене палдарен. Палемден кодыман, участник-влак шкештат моткоч чолга лийыныт, выступатлыше-влаклан шуко йодышым пуэденыт.
С.Носова.
