Шернур район Памашсолаште лийме годым чонлан ала-молан ласкан чучын колтыш. Уремыште моткочак шып, машина кудалыштме йӱк шагал годым шокта, урем-влак ару улыт, кажне гаяк сурт воктен палисадникыште пеледыш кушкеш. Пакчаште олма йошкарген кеча, нарынче грушо шӱвылвӱдым луктеш, пызлыгичке, полан кӱын шуыныт.
Теве ик сурт воктен икмыняр олмапушто олма укшым таен кеча. Чевер саскам ончен куштышо оза дене лишкырак палыме лияш манын, капкаш тӱкалтышна. Мемнан ончыко моткочак поро шинчаончалтышан ӱдырамаш лекте.
Лидия Николаевна Ширяева мемнам кудывечыш ӱжын пуртыш. Тудо шкеже Урмыжышто шочын. Ты ялже Памашсола деч вич километр тораште верланен. – Тӱҥалтыште мый кевытыште ужалышылан ыштенам. Вара «Коммунар» колхозышто дояркылан, лу ий туштак заправкыште тыршенам. Икмыняр жап гыч «Госстрахыште» страховой агент лийым.
– Кызыт илыме суртналан негызым 1994 ийыште ыштыме. 1995 ийыште пелашем ик ӱлыл пырдыжшым веле ыштен шуктен, умбакыже пӱрымаш тидым ышташ ыш пу – марием ты тӱня гыч кайыш. А тудын Нефтяникыште ыштымыж годым мыланна тусо пашаеҥ-шамыч леведышым ыштен пуэныт. Молыжым чыла шке семын ыштенна. Тӱжвачын кермыч дене оптымо гын, кокымшо пачашым пырня дене ыштыме. Эн ончыч суртнан тӱжвал тӱсшӧ вестӱрлӧ ыле, жап эртымеке, металлосайдинг дене комыжленна. Йоча-влак чот полшеныт, – мане озавате.
Лидия Николаевнан кок эрге ден ик ӱдыр уло. А ачашт деч посна кодмышт годым эн кугуракше 10 ияш гына лийын. Нуно пашаче кумылан, авам пагалыше кушкыныт.
Озаватын пакчажат ойыртемалтше. Теве батун шоган кушкеш. Ӱдырамаш теле гоч тудым пакчаште онча. Тыге ынде 10 ий утла тиде пакчасаска ик верыштак кушкеш. Шоган деч тораште огыл канде клематис одарланен шогалын, умбалнырак тӱрлӧ тӱсан петуний шинчам куандара.
Кудывечым кок ужашлан шелме. Иктыштыже олмапу-влак шогат, пакча верланен, весыштыже пареҥге кушкеш. А пеледышыже мыняре! Йошкар тӱсан сальвий ойыртемалтше тӱсшӧ да тамле пушыж дене кумылым нӧлта. А теҥгыл воктене шар гай туя кушкеш. Лидия Ширяеван ойлымыж почеш, кок туяж гыч иктыже веле иланен. Йошкар тӱсан гортензийже гын поснак кумылым савыра. Шукыж годым ты пеледыш ошо але нарынче тӱсан лиеш, а Лидия Николаевнан тудо ойыртемалтше.
– Йошкар тӱсан гортензий тений икымше гана пеледын, – кумыл нӧлтын каласкала Лидия Николаевна, – но мылам утларакшым георгиным кушташ келша, молан манаш гын тудо шыже марте пеледалтеш. Шоган йыраҥыште фацелий лектын. Южышт ты кушкылын нӧшмыжым ошма дене йӧрен шындат гын, мый мландым тырмаленам да тыгак шынденам.
Мутланыме гутлаште озавате мыланна олмажым шуялтыш.
– Олмапум шкеак шынденна. Кевытыште налмым кочмо ок шу, шкендын тудо шкендынак. Шошо марте шкенан олма дене сийлалтына, – умбакыже мутланымынам шуя ӱдырамаш.
Тыге кутыренак, Лидия Николаевна дене уремыш лекна.
– Памашсола ялыште самырык еш шагал, – каласкала озавате, – улыжо илат. Мый, чынжым каласаш гын, олаште иленжат ом керт, очыни. Ял мылам вийым пуа, чонышкем ласкалыкым пурта.
М.СКОБЕЛЕВ,
Л.ШАБДАРОВА
М.Скобелевын фотожо
