СЫЛНЫМУТ УВЕР ЙОГЫН

Вашлийын кутыралтымыжак мом шога?!

4 мартыште Российысе писатель ушемын Марий Элысе пӧлкаже погынымашым эртарен. 2021 ийым иктешленыт да 2022 идалыклан паша радамым пеҥгыдемденыт, ушемышке у еҥ-влакым пуртеныт.

Погынымашын кечыже кажне ийын иктак – мартын икымше кугарняже. Шке жапыштыже Писатель ушемым вуйлатыше Шулдыр Васлий (Василий Крылов) пеҥгыдемден да мыняр ий ынде эре тыге. Тидыже, мыйын шонымаште, серызе йолташыже-влакын Василий Васильевичым пагалымашыштым ончыкта. Адакшым 3 мартыште Российыште писатель-влакын кечышт палемдалтеш. Тидат пырля погынаш, икте-весе дене «Кузерак илет? Мом возкалет?» манын саламлалташ амал огыл мо?

Писатель ушемыште тачысе кечылан 64 йыжыҥъеҥ шотлалтеш. Погынымашыш 44-ын толыныт. Саламлымаш мутым Марий Элын тӱвыра, печать да калык паша шотышто министрын алмаштышыже Михаил Матвеев, Кугыжаныш погынын депутатше, Марий тӱвыра рӱдерын вуйлатышыже Наталья Пушкина ойленыт. Кодшо идалыкым иктешлен, министрын алмаштышыже тыгайрак цифрым каласен:

– 2021 ийыште республикысе казна кӱшеш 24 книгам савыктыме, тышеч 10 книгаже – марла, 14-ше – рушла. Тӱшка тираж 7,550 экземплярыш шуын. Тӱҥ шотышто йоча литературым, школ программе почеш тунемме произведенийлам печатлена, писатель-влакын юбилейышт вашеш книгаштым лукташ полшена. Тылеч посна рушла возышо автор-влаклан «Литера» журнална уло.

Жап тыге келшен толын, «Литера» журналын лекташ тӱҥалмыжлан 10 ий темын. Михаил Матвеев тӱвыра министрын саламлымашыжым лудын пуэн. Тудын ойлымыж гычак умылыман, «Литера» да «Марийский мир-Марий сандалык» журналлаште уставым закон почеш шотыш кондымо деч вара сай могырыш вашталтыш вуча.

Отчётан погынымаш садланак тыге маналтеш, идалык мучко ыштыме пашам иктешлат. Писатель ушем вуйлатыше Светлана Архипова кӱчык докладым лудын, «Ончыко», «У сем» да «Литера» журнал-влакын тӱҥ редакторышт Игорь Попов, Людмила Ягодарова да Сергей Щеглов, «Кече-Солнышко» журналым лукмо пашалан вуйын шогышо Кристина Архипова шке изданийыштышт мыняр да могайрак произведений-влак печатлалтме, автор-влак деке могай йодмашышт улмо, журналым шаркалыме нерген ойленыт. Тидын годым, мутат уке, цифр деч посна ок лий. Теве, мутлан, «Ончыко» журналыште кодшо ийын верысе серызе-влакын 24 кугу произведенийышт савыкталтын, адакат «Литера» журналым налаш гын, лу ий жапыште 187 автор шке возымыжым ужын, тышеч 112-шо – Марий Элысе писатель-влак улыт. Курыкмарла лекше «У сем» журнал тунемме программыш пуртымо произведенийлам олыкмарла йылме гыч кусарыме пашаш Виловат школын туныктышыжо-влакым ушен, тыге Мария Илибаеван «Орина кува» повестьшым Л.В.Афанасьева, Миклай Рыбаковын «Ачайын йӧратыме мурыжо» повестьшым Л.Н.Петухова, Маргарита Ушакован «Авамын куэже» ойлымышыжым В.В.Николаева кусареныт.

Цифр да отчёт – тиде икте, но… Поэт да тӱҥ редактор Игорь Попов палемден: «Кызытсе пагыт нерген возымо произведений йӧршынат уке. Пандемий, мутлан, мучашке лишемеш маныт, а черым чактарыше врач нерген возымо ойлымашым але повестьым нигӧат темлен огыл. Ялозанлыкым налына, вет южо озанлыкше неле жапыштат аралалт кодын, кушто вольыкым ашнат, шурным ӱдат – тиде тематикат йылт мондалтын».

Мо дене тиде кылдалтын? Чын палемдыш Сергей Щеглов-Шанчара, писатель радам «шоҥгемеш», у семын шонышо автор-влак возымо пашашке огыт ушно». Санденак жапын-жапын самырык литератор-влаклан семинарым эртараш кӱлмӧ нерген темлымашыжым погынымашын пунчалышкыже пуртеныт.

Пренийыште Зоя Дудина «Кырланур. Луй модмо вер» проектше, Альбертина Иванова сылнымут аланыште тыршыше-влакым аклыме, Игорь Карпов республикыштына критик-влак йӧршынат укешт нерген ойленыт.

Погынымашыште ушем вуйлатыше руш прозаик Константин Бурнашев ден поэтессе Екатерина Клюжевалан Россий писатель ушемын удостоверенийжым кучыктен. 9 серызын кандидатурыжым шке радамышкышт пуртышаш верч йӱкленыт. Нунын коклаште илашыжат, самыркшат улыт, ӱдырамаш-влак – Любовь Абукаева, Дина Рычкова, Любовь Мамаева, Надежда Ильина-Иванова, Мария Васильевская, пӧръеҥ-шамыч коклаште Владимир Матвеев, Андрей Шурыгин, Геннадий Ямбаршев, Николай Смоленцев. Кажныжын шкенжын возымо поянлыкше: кӧн нугыдырак, кӧн вишкыдырак, кӧн келгырак… Шукынжо палыме улыт, лач Николай Смоленцевын лӱмжӧ тымарте шоктен огыл ыле. Тудо Йошкар-Олаште шочын-кушкын, ятыр ий Россий деч ӧрдыжтӧ илен, но шке манмыжла, «шочмо марий калыкшын шкеж дек шупшмыжым эреак шижын».

Йодын кертыда, молан икганаште тынар серызым писатель ушемыш пуртат? Мыят тиде йодышым Светлана Архипова деч рашемдышым.

–  Мемнан йодмашна-влак Москваште кужу жап ончалтыт. Пытартыш кок ийыште комиссий идалыклан кок гана веле чумырга. Ме шкенан кандидатна-влак писатель марте кушкын шуыныт манын ӱшандарен ойлышаш улына, кагазлаште иктаж экшыкым муыт гын, тӧрлена, – умылтарыш писатель ушем вуйлатыше.

Погынымаш эртен, серызе-влак икте-весышт дене вашлийын кутыреныт, шӱм-чонышкышт у шонымашым пыштеныт, умбакыже – возаш да возаш…

Л.СЕМЕНОВА

Снимкыште: писатель ушем вуйлатыше Светлана Архипова прозаик Константин Бурнашевлан удостоверенийым кучыктен.

К.Архипован фотожо

 

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий