Казаков лудмаш
Умылен, савырен да йодын
моштымыштлан кӧра тунемшышт ий еда гаяк у кӱкшытыш шуын толыт
Тений шорыкйол тылзе кыдалне, калык поэт Миклай Казаковын шочмо кечынже, пеш йӱштӧ ыле, сандене Кӱчыкэҥер ялыште тудын лӱмеш сылнымут да краеведений тоштерыш калыкым погаш шына тошт. Но тиде кечын ик татланат тудын нерген шонымаш уш гыч ыш лек. Пуйто уло илыш шӧрынжым шергал нальым. Йочаж годым кеҥежым ял воктенысе Комаерыште эн талын йӱштылын, снеге погаш кашакын коштыныт, шыжым школыш кайымыж годым Патки кугызан олма садышкыжат пурен лекташ ӧрын шоген огыл. Кеч-мом манза, тыглаяк йоча лийын. А сайынрак шоналтет да ӧрат: 15 ияшак мӧҥгӧ гыч лектын кая да шкевуя илаш шотым муэш, калык поэт марте кушкеш.
Кеч-могай неле лийын гынат, Кӱчыкэҥер эрге Миклай Казаков эре айдеме лияш тыршен: келшымаште – чын йолташ, кугуракым жаплыше, изиракым пыдалше, полыш кидым шуялтыше. Шке шочмо мландыжым, ялжым, пошкудыжым моктен мурен моштышо уста поэт. Нуным тушман дечын аралаш кӱлмӧ тыманмеш саргуралым кидышкыже кучен. Сусырген, но угыч стройыш шогалын… Теве молан шочмо кундемысе калык кызытсе тыглай огыл пагытыште тудым утларак гына пагала…
Тоштерыште вашлиймашым эртараш тиде гана ыш логал гынат, пошкудо Эҥерсола школышто ту арня мучаштак Казаков лудмаш лие. Школ кӧргыштӧ веле гынат, шотшылан огыл, а кӱлынак эртаралте. Кажне класс гыч тушко ушнышт: шарналтышт, почеламутым лудыч, мурым муралтышт. Тушто ойыртемалтше-влакланак вара район кӱкшытан лудмашке каяш ӱшанышт.
А ты лудмашыже Миклай Казаковын эртыше шочмо кечыжлан веле огыл, а Морко районын 100-шӧ идалыкшылан пӧлеклалте. Пургыж тылзе кыдалне Морко тӱвыра полатын изи залышкыже районысо школ ден йочасадла гыч калык поэтнан творчествыжым йӧратыше-влак погынышт.
Пайрем «Морко кундем» ансамбльын йоҥгалтарыме сылне муро гыч тӱҥале. Умбакыже уста да пагалыме поэтнан илыш да сылнымут тӱняшке корныжым шергал лекна. Шинча ончылнына Миклай Казаковын шочмо ялжын, йӧратыме вержын, пошкудо, йолташыже, шӱжарже-влакын, шольыжын фотосӱретышт Эҥерсола книгагудо ден Кӱчыкэҥер ялысе тоштерын вуйлатышышт Вероника Иванова ден Галина Сошинан ямдылыме оҥай презентаций гоч почылтыч. Пайремыш погынышо тунемше ден туныктышо-влакым Морко район администраций вуйлатышын алмаштышыже Алексей Васильев ден тӱвыра, спорт да туризм пӧлкам жаплан вуйлатыше Вадим Иванов шокшын саламлышт.
Конкурсын паша радамже дене палыме лийын, тушко ушнышо-влак ийгот да номинаций шот дене пӧлем еда шаланышт. Вет лудмашке теният шагалын огыл – 46 икшыве – ушненыт. Сайын ямдылалтыныт, сандене лудын таҥасымаш шокшын эртыш. Кечывал жаплан эн талын лудшо-влакын лӱмышт пале лие.
Вучымо семынак Эҥерсола школын тунемшыже-влак тений эн чот ойыртемалтыч, вет нуно лудмашым кокымшо пачаш эртышт манашат лиеш. Почеламутым лудмаште 7 гыч 12 ияш коклаште Мария Николаева икымше, 12 гыч 16 ияш коклаште София Ефимова кумшо верым нальыч. Прозым лудмаште 7 гыч 12 ияш коклаште Дарья Зорина икымше, 12 гыч 16 ияш коклаште Виктория Краснова кокымшо лийыч. Шке почеламутым лудмаште Ксения Бутенина кумшо верыш лекте. Тидыже эн ончычак тусо туныктышо-влакын тыршымышт дене кылдалтын. Тӱҥалтыш нылытшым Н.В.Анисимова ямдылен гын, визымшыжым – Э.В.Александрова.
Моло школ гыч икымше верым кӧмыт нальыч, шонеда? Калык поэтын почеламутшым лудмаште 12 гыч 16 ияш коклаште Морко 1-ше школ гыч Ксения Дмитриева да шке почеламутым лудмаште Шӱргыял школ гыч Надежда Сергеева. Шкеныштымат да туныктышыштымат, С.В.Никитина ден Е.В.Григорьевам, ме ынде сайын палена.
Лач нине да эше икмыняр тыгаяк чон йӱлен ыштыше туныктышын йоча-влакым умылен, савырен да йодын моштымыштлан кӧра нуно ий еда гаяк у кӱкшытыш шуын толыт. Да тидым тунемшышт дене пырля туныктышыштынат сеҥымашышт семын ончыман. Миклай Казаков лӱмеш черетан лудмаш тидым эше ик гана пеҥгыдемдыш да калык поэтнам пагалымаш дене кылдыш.
Галина СОШИНА
Юрий ИСАКОВ ямдылен
Снимкылаште: Эҥерсола школ гыч сеҥыше-влак К.Бутенина, М.Николаева, Д.Зорина, В.Краснова, С.Ефимова; жюри еҥ-влак Э.Дмитриева, Г.Сошина да А.Филатов – Унчо школ гыч призер-влак А.Иванов, В.Григорьева, С.Михайлов дене пырля.
Районысо тоштер ден книгагудо пашаеҥ-влакын фотошт