УВЕР ЙОГЫН

Тиде паша чонжылан келша

17 ноябрьыште Элыштына Полицийын участковый уполономоченныйже-влакын кечышт палемдалтеш.

Кызыт ӱдырамаш-шамыч кушто пашам огыт ыште гын?! Тыгай профессий ден специальностьшо кодынат огыл докан. Ончыч тыге лийын: ӱдырамашым пӧръеҥ арален. А пытартыш жапыште сӱрет могай? Чотак вашталтын. Ынде ӱдырамаш-шамычат шкеныштымат, молымат аралат.

Ик тыгай еҥже – Светлана Кузнецова. Тудо Марий Элысе МВД-н Волжский полиций отделыштыже старший участковыйлан ышта. Сайын тыршымыжлан тений республикысе Элкӧргӧ паша министерствыште палемденыт да фотографийжым «Чап оҥашке» вераҥденыт! Адакшым тиде ийынак ончыч районышто, вара республикыште эртыше «Калык участковый» конкурсышто тудо кокымшо верыш лектын. А такшым молан тудо тиде пашам ойырен налын? Кӧ темлен? Мо таратен? Тиде да икмыняр моло нерген унана дене мутланышна.

 

– Светлана Витальевна, полицийыш толаш шонымашда кузе шочын?

– Тӱҥалтыште чылт тыгай шонымашыжак лийын огыл. Ончыч мыйын следовательлан ыштымем шуын. Шонымашем шукталтын: 2008 ийыште ты пашам ышташ тӱҥалынам. Вараже тыге лектын: 2010 ийыште еш дене кылдалтше амаллан кӧра тушеч каенам да вич ий судебный пристав-влак службышто ыштенам. Тиде чонемлан пешыжак лишылла чучын огыл, да 2016 ийыште полицийыш пӧртылынам. Тушто следствий, дознаний отделлашке але участковыйлан кайышашым мылам ойырен налаш йӧн пуалтын. Тунам участковыйлан ыштен ончаш кумылем лектын. Да тудым ойырен налмемлан таче мартеат ом ӧкынӧ! Молан манаш гын, тиде моткочак кӱлешан паша! Кеч-кушто кеч-мо лиеш гынат, еҥ-шамычлан тунар чот полшымо шуэш! А кунам нунын илышышт тӧрлана, шукышт тауштен ойлат, йыҥгыртат. Тиде куандара да пашам арам от ыште манын умылет. Южгунамже шонем: «Молан тымарте участковыйлан каен омыл?»

– Пашам ыштыме жапыште тӱрлӧ случаят лиеден дыр. Могайже  ушешда поснак кодын?

– Тыгайже, чынак, шуко лийын. Мутлан, ик пӧръеҥ шке ватыжым кужу жап кырен ашнен. Мый тудым икмыняр гана административно мут кучаш колтенам. Но пелашыже чаманен да четлык коклашке колташ тореш лийын. А ик кечын нунын деке мийымем годым марийжын адакат ватыжым кырен пытарымыжым ужынам. Тылеч вара содыки тудым судитлыме марте шуктен кертынна да пӧръеҥым колонийыш колтеныт. Кызыт уэш эрыкышкат лектын шуктен. Пиалеш, ватыже тудын деч ойырлен.

– А кунам тыгай еш тумашке але иктаж-кушто кредалмашке каеда, тендамат перат, тазалыкдалан иктаж эҥгекым ыштат манын огыда лӱд мо?

– Колышо веле огеш лӱд, очыни. Мутат уке, лӱдыкшӧ, но тидым ончыктыман огыл. Такшым чот лӱдшӧ айдеме полицийыш огеш кай. Тудо тушто пашам ыштен огеш керт. А мый изи годсек ача деч посна кушкынам да боевой лийынам, сандене тиде койыш-шоктышемлан келшен толеш. Кеч икымше специальностем – «калык ансамбльын артистше». Шке жапыштыже Йошкар-Олаште талантан икшыве-влаклан президент школ-интернатым пытаренам, вара Палантай лӱмеш музыкальный училищыште шинчымашым погенам. Умбакыже шукынжо «Марий Эл» кугыжаныш куштышо ансамбльыш пашаш пуреныт, а мыйын мӧҥгӧ толмем шуын. Тыге икмыняр жап гыч Упшер клуб вуйлатышылан ышташ тӱҥалынам. Ныл ий гыч, Волжскыш илаш куснымеке, ола администрацийыш тӱвыра отделыш пашаш налыныт. Вараже оласе школлаштат тыршенам. А 2004 ийыште полицийыш толынам да пожар охраныште диспетчерлан ышташ тӱналынам. Вет изиэм годымак авам гай чолга койыш-шоктышан улмем ужын, куштышылан тунем лекмекем изачам ик гана веле огыл ойлен: «Света, тиде паша тыйынлык огыл. Тылат полицийыш кайыман». Ойлымыж семынак лектын: мый Москвасе экономике, статистике да управлений институтын Казаньысе филиалжым тунем пытаренам, уголовный права шотышто юриспруденций направлений дене шинчымашым налынам. Тылеч вара следовательлан ышташ тӱҥалынам.

Икана тыгай случай лийын – мыйым переныт. Тунам ик тӱшкагудо гыч ӱдырамаш йыҥгыртыш да ойла: «Светлана Витальевна, пошкудо пӧлемыште пӧръеҥ ден ӱдырамаш-шамыч погыненыт да аракам йӱыт. Ме коридорыш лекташ лӱдына». Мый тушко мийышым. Пӧлемыште шымытын улыт ыле. Пашам ыштыме районыштем мыйым чыланат палат: тыглай еҥ-влакат, наркоман, учетышто шогышо, аракам йӱаш йӧратыше-шамычат. Пурен шогалмекем, каласышым: «Те кызытак чыланат мӧҥган-мӧнгышкыда каеда але мый полиций нарядым ӱжыктем». Мыйым палыше кум еҥ вигак кайышт. Пӧлемыште кодшо-влак кокла иктыже профилактике учетышто шоген да 22 шагат деч вара мӧҥгыштыжӧ лийшаш ыле. А жап 23 шагатышке каен. Мый тудлан тидын нерген каласышым. Пӧръеҥ ончыч ӱчашаш, торжан мутланаш тӱҥале, а вара эсогыл кредалаш пиже. Йӧра, мый тудым кӱвар ӱмбаке йӧрыктен пыштен кертым да ППС нарядым ӱжыктышым. Эше ик ӱдырамаш мыйым тӱрлӧ семын мыскылен шогылто. Тыге когыньыштым уголовно мут кучаш шогалтыме. Пӧръеҥ четлык коклаште шинчен лекте, а ӱдырамашлан условный срокым пуэныт ыле.

– А те пеленда оружийым нумалыда?

– Эре огыл. Кастене ме тудым сдатлена. А мемнам йӱдымат иктаж томаша лиймашке ӱжыктен кертыт. Тыгай годым оружийлан пурен огына шого. Пиалеш, але марте тудын дене пайдаланаш логалын огыл. Ойлынемак:  мылам келша да койыш-шоктышемлан лишыл гынат, тиде – ӱдырамаш паша огылак. Тыге ой дене мый тӱрыс келшем. Еҥ-влакым аралыме пашам содыки пӧръеҥ-шамычак шуктышаш улыт. Сандене 15 ияш Арина ӱдырем дене кузе эше кутырашат ом пале, вет тудо эре ойла: «Авай, ончыкыжым мыят участковый лиям. Тетла нигушто ыштымем огеш шу. Тиде паша мылам моткоч келша»…

– Ынде теве мо нерген мутым тарватынем: полицийыште пашам ыштыме жапыште тыланда иктаж-кунам взяткым пуаш тӧченыт? Мутлан, следствий отделыште тыршымыда годым тыгай вашлиялтын огыл? Але кызыт иктаж-мом «тушкалташ» огыт тӧче?

– Уке. Тыгай нигунам лийын огыл. Коклан южышт шоколадым кондат да «тиде – чайым йӱашда» манын ойлат гынат, налмашем уке. «Чыла вере камерым вераҥдыме, сандене мыйым взяткылан титаклышт манын шонеда мо?» манын ойлем да пӧлекышт деч эре тореш лиям. Тиде – мыйын принципем.

– Кабинет деч ӧрдыжтат, мутлан, уремыште, тендам ужын але лӱмынак вашлийын, «кутырен келшашат» иктат тӧчен огыл?

– Важмалдыкын ойлаш, «кутырен келшаш» темлыше-влак лийыныт. Но туран иктат каласен огыл.

– Паша нерген шонкалымаш деч утлаш, каналташ манын, яра жапдам кузе эртареда?

– Мый куштызо уламат, ончыч кушташ, тыгак куржталаш йӧратенам. Кидпаша дене шинчылташат келшен да изиракышт годым икшывем-влаклан крючок денат, спице денат пидын чиктенам. Нуно мыйын коктын улыт. Кызыт Миша эргым 32 ияш, ешан, шочшан. Арина 9-ше классыште тунемеш. Ургенат моштем. Но пытартыш жапыште чыла тидлан  йӧршын ярсаш огеш лий. Коклан-коклан тренажерный залыш миен толам. Каныш кечылаште яра жап лектеш гын, ӱдырем дене Казаньыш, Йошкар-Олашке театрлашке спектакльым ончаш каена, моло верлашке коштын савырнаш тыршена.  

– Пытартышлан рашемдыме шуэш: участковый-влак коклаште эртыше конкурсыш ушнаш кӧ темлен? Тыгай кумылым шке ончыктенда але…

– Чыным ойлаш гын, вуйлатышем-влак ушнаш каласеныт. Такшым боевой да виян ӱдырамаш улам гынат, тыгай сынан мероприятийлаште шкем ончыкташ ом йӧрате. Утларакше ӱмылыштӧ лияш тыршем. Кок ий ончычат темленыт ыле. Тунам мый тореш лийынам, а кызыт кӧнаш логале.

– Арам огыл таҥасенда: икымше гана ушненда да вигак республикысе этапыште кокымшо верыш лектында! Тидат – кугу сеҥымаш! Саламлена!

– Келшем. Пеш кугу тау!

– Светлана Витальевна, шушаш пайремда дене уло кумылын саламлена да ончыкыжымат пашада сайын вораныже манын тыланена. Тек уда пашам ыштыше, осал койышым койшо-влак шагалынрак лийыт.

– Тау. Тыгак лийже ыле.

Любовь Камалетдинова мутланен

Фотом еш альбом гыч налме

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий