ЛӰМГЕЧЕ СТАТЬИ

Шкешт каеныт гын, возымышт кодын

 

1986 ий. Кызыт «Марий Эл» газет редакцийыште ыштыше кокла гыч эн илалшыже улына гын, тунам эн самырыкше лийынна. Вуз деч вара толын, икмыняр ий пашамат ыштен шуктенна да рвезылык тул дене йӱленна. Комсомол райкомын темлымыж почеш «Марий коммунышто» ончыч ыштыше ветеран-влак нерген альбомым ямдылаш кутырен келшышна.

«Тыште Тендан полышландат ӱшанена. Газет паша дене кылдалтше творческий илыш корныдам шарналтен возеда да редакцийыш тунамсе ден пытартыш ийласе фотографийдам кондеда гын, сай ыле», – серенна нунылан. Да мо шонеда, кертшышт кондышт, а молышт мондышт. Меат самырык улмыланна кӧра йыгыжтараш ӧрна… Но нунын возен кондымышт йомын огытыл. Ме нине материал, тыгак редакцийыште кызыт пашам ыштыше-влакын шарнымашышт дене умбакыже палдараш тӱҥалына.

 

Эре шӱм пелен

Мый 1913 ийыште У Торъял район Эҥерымбал ялыште йорло кресаньык ешеш шочынам. Коряково тӱҥалтыш да У Торъял шымияш школла деч вара 1929 ийыште Йошкар-Оласе Марий педтехникумыш  толынам. Тушто пырдыж газет редактор лийынам, сӱретымат шкеак ыштылынам.

1931 ийыште ик кечын техникумыш У Торъял села гыч райгазет пашаеҥ Г.Ф.Смирнов пурен ыле. Пырдыж газетым, тусо сӱретемым  ончен лекмеке, мыланем тыге темлен: «Тыланет газет пашашке каяш кӱлеш». Но ик ий гыч, тунем лекмек, художник лияш шонен, облонош мийышым да Ленинградысе художественный академийыш тунемаш каяш командировочныйым йодым. Облоно вуйлатыше йол гыч вуй марте ончалят, ӧкымеш пелештыш: «Тые, Иванов, академийыш?.. Нда-а… Мыйын корнылан окса уке!» А мый тунам йыдалым пидын коштам ыле. Шортынат колтышым. Облоно гыч лектын кайышым да мӧҥгӧ велке, У Торъялыш, «кудальым» (тунам йолын коштынам).

 

Октябрь ыле. Мӧҥгӧ гыч У Торъялыш тольым. Саде Г.Ф.Смирновет мыйым вашлие. «Ну, кузе? Толын шуыч?» – йодо тудо. «Школыш ит кае, тол мый декем, редакцийыш», – мане тудо. Мыят келшышым. Тыге 3 октябрь гыч У Торъялысе «Ударник» райгазет редакцийыште ышташ тӱҥальым.

 

Техникумышто тунеммем годым «Йошкар кече» редакцийыш, «Марий ял» газетыш материалым возгалем ыле, сӱретемат ятыр печатлалтын. Тунам икымшыштыже А.З.Речкин ышта ыле. Тудо мыйым возаш кумылаҥден. У Торъялыште ыштымем годым йодмыж почеш ятыр материалым телефон дене пуэн шогенам. Тудак совещанийым, слётым эртараш районыш коштын. Ялкор-влакым кузе да мом возаш туныктен.

 

1935  ийыште Башкир АССР Калтаса районысо «Ленин корно» газет редакторын ӱжмыж почеш пашам ышташ тушко кайышым. Но кок ий гыч мӧҥгӧ пӧртыльым да «Марий коммунышто» культура отделын литпашаеҥжылан ышташ тӱҥальым. Тиде редакцийыште 1963 ий марте тыршенам: икмыняр жап гыч – отдел вуйлатышылан, редакторын алмаштышыжлан, а Москвасе Кӱшыл партийный школ деч вара редакторлан. Тыге 26 ий эртен.

 

Тылеч вара Марий АССР Министр-влак Совет пеленысе радиовещаний да телевидений комитетын председательжылан, тыгак Печатьыште кугыжаныш тайным аралыше управлений начальниклан ыштенам. Но «Марий коммуна» эре шӱм пелен лийын. Тушко жапын-жапын кызытат возен шогем.

Михаил ИВАНОВ,

«Марий коммуна» газетын 1955-1963 ийласе тӱҥ редакторжо.

1987 ий 15 апрель.

            Снимкыште: Михаил Иванов – редакцийыште. 1948 ий.

Авторын архивше гыч фото.

Лӱмгече лаштыклам Юрий ИСАКОВ ямдылен.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий